Maandelijks archief: augustus 2025

Ja, nee, geen mening.

Alleen de waakzaamheid van de publieke opinie verzekert de toekomst van een maatschappij.
Noam Chomsky

Om in deze wereld verschil te kunnen maken moet je welbewuste keuzes maken. Die moeten dan gebaseerd zijn op onderbouwde opvattingen of meningen. Om die te ontwikkelen is het nodig dat we ons op de hoogte stellen van wat er in de samenleving werkelijk gaande is, zowel het goede als het kwalijke. Blijven kijken brengt ons in beweging. Ook moeten we onze hersens gebruiken, zodat we enig inzicht verwerven in de zichtbare en minder zichtbare processen die in de wereld spelen, waarop we onze reacties en meningen kunnen baseren.

Maar wat als we geen mening kunnen vormen, omdat we het eens zijn met de tegengestelde meningen van anderen, die we een zeker gezag toekennen? Mij overkwam dat onlangs in verband met de onderhandelingen tussen de EU en Trump over de handelstarieven. – Terzijde: je kunt eigenlijk niet zeggen de EU en de VS, want de VS bestaan momenteel eigenlijk niet; als makke schapen identificeert de meerderheid van die bevolking zich voorlopig nog met één man. –

Die gezaghebbende personen waren voor mij Caroline de Gruyter en Koen Haegens, gerespecteerde columnisten van respectievelijk NRC/Handelsblad en De Groene Amsterdammer. Caroline de Gruyter was van mening dat de EU in de personen van Ursula von der Leyen en Maros Sefcovic het goed gedaan hebben. Europa had geen enkele troefkaart in handen, en is van Trump afhankelijk op velerlei gebieden, onder andere voor de verdediging van Oekraïne. Ze hebben het klaar gespeeld een openlijk conflict te vermijden en tot een uitkomst te komen die in het midden ligt van de doelen/eisen van beide partijen, te weten 15 %, waar Trump aanvankelijk 30 % eiste. Ten onrechte wordt Von de Leyen overgoten met pek en veren.

Koen Haegens daarentegen vindt dat Europa het veel harder had moeten spelen, en neemt daarbij Canada, Zuid-Afrika, China en Brazilië (Lula) tot voorbeeld. Hij stelt dat de EU zich door Trump heeft lanen vernederen, dat ze elk gezag nu hebben verloren, in werkelijkheid en in Trumps ogen. En Trump zou Trump niet zijn als hij daarom niet met nieuwe eisen zou komen waar men zich alsdan niet meer tegen zou kunnen verzetten. Bovendien heeft Europa dusdoende de genoemde bevriende landen, die wel ruggengraat tegen Trump toonden, in de steek gelaten.

Er zijn van beide kanten nog wel meer en genuanceerdere argumenten aan te voeren, want het is een complexe kwestie. Maar om dat hier uiteen te zetten voert voor het kader van een kort blog als dit te ver. Als u zich er meer in zou willen verdiepen, kunt u de betreffende columns lezen.*) Persoonlijk vind ik voor beide kanten veel te zeggen, en ik ben het verstandelijk en gevoelsmatig met beide columnisten eens. Ik kan in deze zaak dus geen standpunt innemen. Je kunt je echter afvragen of dat erg is, want ik kan ter zake toch geen invloed uitoefenen. Dat is waar, maar het voelt toch onbehaaglijk. Ik geloof dat betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken belangrijk is, ook als je er niet rechtstreeks wat aan kunt doen of niet direct een mening hebt. Het maakt dat je bewuster leeft, en dat je klaar bent voor actie als dat wel zinvol is. En ook is het zo dat alle persoonlijke meningen tezamen de publieke opinie vormen. Uiteindelijk bepaalt de publieke opinie welke kant het met de samenleving opgaat.

.

*) Caroline de Gruyter in NRC van 1 en 8 augustus. Koen Haegens in De Groene Amsterdammer van 4 augustus.

Femicide.

In 2023 en in mei j.l. ben ik mijn blogs ingegaan op de essentie, de oorsprong en de functie van het kwaad in deze wereld. Ik heb daarbij echter een bepaald aspect onderbelicht, namelijk het verstoord zijn van de balans tussen Yang en Yin, al ging ik daar op 24 juli even op in. Nu wat uitgebreider in dit blog.*)

Ik neem aan dat de lezers van dit blog wel bekend zijn met de klassieke Chinese theorie omtrent Yang en Yin. Kort gezegd, deze theorie houdt in dat alles in deze wereld een expressie is van twee tegengestelde krachten, yang en yin. Deze theorie wordt tegenwoordig op grote schaal onderschreven in de filosofie en de spirituele tradities van verschillende, ook niet-Chinese, scholen. De psychiater Carl Jung heeft gesteld dat bij mannen de Yang kracht meer aan de buitenkant zichtbaar is, terwijl de yin-kracht in de binnenwereld ontwikkeld moet worden. Bij vrouwen ligt het net andersom.

In een harmonische wereld zijn deze krachten zowel in het individu als in de collectiviteit in evenwicht en beide even sterk. Maar in onze tijd is die balans wereldwijd verstoord, en is het yang overheersend geworden. Omdat Yang van nature een meer doelgerichte en scheppende kracht is, terwijl yin meer ontvangend en verbindend is, leidt dat er toe dat als bij mensen de balans tussen beide verstoord is yang een onderdrukkende kracht wordt. In onze samenleving zien we dat zowel op micro- (huiselijk) als meso- en macro-niveau. Als dat extreem wordt zijn veel kwalijke verschijnselen daarvan het gevolg: manlijke dominantie, femicide, autoritair leiderschap in organisaties en in de politiek, wreedheid, marteling, dictatuur en oorlog.

Hiermee is nog niet de vraag beantwoord wat die verstoring van de balans tussen yin en yang veroorzaakt. Ik heb geen idee. Als u een suggestie heeft houd ik me aanbevolen. Als ikzelf er nadere inzichten over ontwikkel zal ik er op terug komen. Intussen ga ik een week op vakantie – dus volgende week geen blog.

.

*) Dit blog is geïnspireerd op Sleutel tot de I Tjing van H.van Praag, 1977.

Massamoord

Ik ben voorstander van de verplichte verplaatsing en ik zie daar niets immoreels in
(David Ben Goerion (eerste premier van Israël) over de Palestijnen; 1938)

Het gesteggel over of Israël genocide bedrijft is in feite verhullend. Iedereen weet dat dit zo is, maar het begrip genocide is verengd tot de juridische definitie ervan, en dat betekent dat een uitspraak hierover nog jaren op zich kan laten wachten. Maar intussen werkt deze discussie versluierend, omdat we daardoor niet tot ons laten doordringen wat Israël feitelijk aan het doen is. Dat wil zeggen, we weten het wel, maar we laten ons er in meerderheid onvoldoende door raken – en gaan door met onze normale levens en parkeren onze ontzetting ergens in een achterkamer van onze geest. De term genocide is namelijk zo afgesleten dat we de implicaties ervan niet tot ons hoeven te laten doordringen.

Genocide betekent kortweg volkerenmoord. Ik stel voor dat we voortaan deze term gebruiken, dat heeft meer gevoelswaarde. En als je dat niet wilt, omdat er nog wel enkele Palestijnen zullen overleven (zoals ook Joden na de tweede wereldoorlog), dan kunnen we ook nog de term massamoord gebruiken – daarover kan geen enkele twijfel meer bestaan.

Nederland en de Europese Unie zijn hieraan medeplichtig.

Ik denk dat dit blog tot zover voor zichzelf spreekt. Maar omdat er rondom het Israel-Palestina conflict veel verwarring heerst en ook veel kwade trouw voel ik me genoodzaakt het volgende toe te voegen. Bovenstaande tekst impliceert natuurlijk niet dat ik de activiteiten van Hamas goedkeur. In artikel 9 van hun manifest uit 2006 staat: ‘Drijf de Joden de zee in en vernietig de staat Israël tot op de laatste zandkorrel!.’ En Hamas heeft sinds die tijd veel kwaad aangericht, door zelfmoord-acties en ander geweld. Maar dat is natuurlijk geen excuus voor de massaliteit van Israëls geweld vandaag de dag. Bovendien moet bedacht worden dat het Palestijnse geweld mede een reactie was op de meedogenloze onderdrukking door Israël van de Palestijnen sinds de Nakba in 1948, zich uitend in willekeurige arrestaties, martelingen, illegale nederzettingen in Palestijns gebied, dagelijks getreiter bij de checkpoints, afsluitingen van wegen, verwoesting van huizen en olijvenboomgaarden, de straffeloosheid van geweld door de kolonisten, en zo meer. En ook dat in dit conflict Israël altijd veruit de machtigste partij is gebleken. Tot zover mijn aanvulling, die uiteraard niets wegneemt van mijn bovenstaande tekst.