Categoriearchief: Ecologie

De ontsporingen van de ecosofie.

Economische groei is goed voor het milieu.
(ecosofische leugen)

Ik beweer al decennia dat economie geen wetenschap is, althans niet een empirische (op waarneming gebaseerde) wetenschap zoals bijvoorbeeld natuurkunde of astronomie. Bij die laatste wetenschap wordt een onderscheid gemaakt tussen astronomie en astrologie. De astronomie gaat over de waarneembare en verifieerbare werkelijkheid, terwijl de astrologie gaat over de betekenis die hemellichamen zouden kunnen hebben voor ons persoonlijke en collectieve leven. De astrologie is dus geen empirische wetenschap en pretendeert dat ook niet.

Het zou goed zijn als er ook een dergelijk onderscheid zou bestaan op het terrein van de ‘huishoudkunde’. Maar het woord ecologie kunnen we niet gebruiken voor het niet-verifieerbare gedeelte van de economie (dat is dus bijna alles! ) want dat woord is al in gebruik voor de biologische deelwetenschap over de relaties tussen en binnen systemen en gemeenschappen. De economie bestaat naar mijn mening in hoofdzaak uit een aantal op bepaalde vooronderstellingen gebaseerde redeneringen, uitmondend in modellen die ontwikkelingen beschrijven gebaseerd op die vooronderstellingen. Omdat die vooronderstellingen als regel niet stroken met wat er werkelijk in de wereld gaande is leiden die modellen in het algemeen tot onjuiste voorspellingen (zoals momenteel goed te zien is aan het verschijnsel inflatie). Een meer bizar voorbeeld is de uitspraak dat een mondiale opwarming van 10˚ geen schadelijk effect op de economie zal hebben en een opwarming van 4˚ zelfs optimaal is voor onze economie en ons welzijn. Deze opvattingen – gebaseerd op het DICE-model en de opvattingen van Nobelprijswinnaar William Nordhaus – liggen ten grondslag aan hoofdstuk 2 van het meest recente IPCC-report, en staan in flagrante tegenstelling met de conclusie van klimatologen en ingenieurs uit hoofdstuk 1.*) In dit hoofdstuk 2 wordt overigens beweerd dat deze opvattingen de conclusie weergeven van vrijwel alle economen ter wereld. Een flagrante leugen.

Ik stel voor dit soort idiotie buiten de wetenschap economie te plaatsten en samen te vatten onder het kopje ecosofie: als wetenschap vermomde opvattingen. Intussen is het vreemd dat deze ecosofen de mainstream van de ‘economie’ beheersen en door politici veelvuldig worden geraadpleegd. Er zijn natuurlijk wel economen te vinden die deze idiotie doorzien, zoals in Nederland onder anderen Dirk Bezemer, Marike Stellinga, Arnoud Boot, Bas Jacobs, Mirjam de Rijk, maar die hebben weinig invloed op de politieke mainstream. Wel geven ze in belangrijke mate goede adviezen op deelterreinen, gebaseerd niet zozeer op wetenschappelijke bevindingen uit de economie, maar gebaseerd op klimaatwetenschap en gezond verstand. Naar die adviezen wordt overigens zelden geluisterd.

Wat zou de eerder genoemde ecosofen motiveren om zulke evidente onzin serieus te nemen en hun reputatie op het spel te zetten? Is het gewoon domheid of kwaadaardigheid? Geloven ze er zelf in? Het zegt in elk geval iets over de goddelijk/religieuze status die deze ecosofie in onze samenleving heeft. Hun theorieën zijn zo schadelijk, dat de promotie ervan iets misdadigs heeft. Ik vond het, toen ik er over vernam zo schandelijk en ridicuul, dat ik het nauwelijks geloven kon. Vandaar mijn disclaimer in mijn voetnoot.*) . Mocht u niettemin op deze theorieën stuiten, handel dan naar bevind van zaken. Waarvoor dank.

*) Bron: Matthias van de Heyden, in De Helling, tijdschrift van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks, 1-2024). Disclaimer: Ik heb dit helaas niet kunnen verifiëren, omdat verwijzingen naar de bronnen in dit tijdschrift ontbreken en ik de originelen niet kon vinden.

Onze missie is nog niet voltooid.

Geef een reactie

Here is a test to find if your mission on earth is finished. If you are alive, it isn’t.
(Richard Bach, Illusions, 1977)
Wijsheid zonder actie is van weinig betekenis; maar actie zonder wijsheid kan onbedoeld destructieve gevolgen hebben

Mijn vorige blog eindigde in mineur, maar ook met een sprankje hoop. Er zijn nog dingen die we kunnen doen om een catastrofe af te wenden. Hier volgen mijn suggesties. Sommige daarvan heb ik al eerder genoemd, maar voor de volledigheid herhaal ik ze nog maar eens. Daardoor wordt dit blog langer dan normaal.

We kunnen een belangrijke rol spelen door actie te voeren op basis van een grondige zelfkennis. Met name is zelfinzicht in de intenties van onze acties belangrijk. Handelen we uit liefde of spelen andere motieven een rol: angst, aangeleerd plichtsgevoel, woede, streven naar macht, aanzien of wat dan ook. Ik geloof dat alleen handelingen gebaseerd op liefde (voor de de mensheid, voor de natuur, voor de planeet) geen ongewenste neveneffecten hebben. Ook maakt liefde het mogelijk om ons de eenheid van alles bewust te worden, en dan de werkelijkheid onder ogen te kunnen zien zonder tot apathie of machteloosheid te vervallen.
Ontwikkel daarbij openheid van geest. Sta open voor informatie die misschien niet objectief of wetenschappelijk is te verifiëren, zoals bijvoorbeeld de bron van de Kogi profetie (zie twee weken geleden), maar niettemin relevant kan zijn. Openheid kan zeer wel samen gaan met een kritische geest. U hoeft niet iedere complottheorie meteen aan te hangen (zoals de theorie dat het klimaatprobleem helemaal niet bestaat maar alleen een hoax is, gelanceerd door Bill Gates of George Soros met het doel de wereldheerschappij te verwerven) om toch sommige onwaarschijnlijk lijkende informatie te onderzoeken en te waarderen.
Ontwikkel een ideaal-beeld van de door u gewenste toekomst. Het is goed daarbij realistisch te blijven, maar anderzijds toch ook om ‘uit de doos’ te denken. Een ideaal om voor te leven helpt u de werkelijkheid onder ogen te zien zonder tot al te grote somberheid en machteloosheid te vervallen. Het versterkt uw veerkracht.
Vervolgens is het belangrijk eerst het laaghangend fruit te oogsten. Geen vlees meer eten, niet meer vliegen, zoveel mogelijk reizen per OV en per fiets, veel minder kopen (met name kleren en luxe apparaten), verantwoord voedsel kopen, enfin u weet het zelf wel.
Stelling nemen, in de eerste plaats bij verkiezingen. Kies voor partijen die niet alleen een visie hebben op een duurzame toekomst, maar ook in hun politieke praktijk daadwerkelijk daaraan bijdragen. Dat vraagt om aandacht voor het politieke nieuws. Maar stelling nemen kan ook op andere manieren: door organisaties die voor onze toekomst vechten te steunen, financieel of anderszins, of daarvan lid te worden of er actief in te zijn. En tenslotte kan het ook in de eigen familie- en vriendenkring door heikele onderwerpen ter sprake te brengen, zonder de eigen mening meteen op te dringen. Maak er een dialoog van, geen debat of discussie.
Deelnemen aan collectieve acties: demonstraties, petities, enzovoort. Daarbij is het wel belangrijk dat u ageert vóór iets, en niet protesteert tegen iets, want dat roept altijd tegenkrachten op. Daarom is het goed om bij conflicten of meningsverschillen geen partij te kiezen maar gewoon te pleiten voor humaniteit. En het is ook essentieel om te kiezen voor geweldloosheid en vrede, want geweld en oorlogen verergeren alle problemen, inclusief het klimaatprobleem, op deze wereld.
En tenslotte: richt u op de oorsprong van alles, de scheppingskracht, de Essentie, de goddelijke dimensie, wat voor u maar goed voelt, en laat u daardoor leiden. Dan zal het leven ondanks alles voor u betekenis krijgen. Deze Essentie zal zich in u openbaren als u daarvoor open staat, als dat al niet gebeurd is. Mystici geven daar verschillende namen aan: innerlijke gids, goddelijke inwoning, heilige geest, gedachteafstemmer en zo meer. Een van de redenen waarom politici, bestuurders en aandeelhouders soms zo harteloos zijn (het gaat ze vaak meer om macht, winst of winnen) is dat ze het contact met de Essentie, en daarmee met enkele essentiële waarden, zijn kwijt geraakt.

Nu zo is het wel even genoeg. U ziet, u bent veel minder machteloos dan u denkt. Alle beetjes helpen. Ik heb overigens zelf op bovenstaande punten nog steeds vorderingen te maken. Mijn missie in dit leven is kennelijk nog niet voltooid. Dat geldt trouwens ook voor u, aamgezien u nog in leven bent. Graag wil ik dit blog besluiten met een citaat uit een van mijn eerdere publicaties:

Stel je bent van het cynische type. Dan vragen we je er eens even op deze manier tegenaan te kijken. Stel dat jouw hart of verstand nu juist de cruciale druppel kan leveren die maakt dat het vat van de collectieve wil overstroomt. Dat jij degene bent die het verschil maakt tussen een toekomst waarin het verhaal verteld wordt van hoe, op de valreep, nog hele grote veranderingen plaats vonden, of een toekomst waarover gezegd kan worden: “ze hadden het bijna gered.”^[1]

^[1] Erik van Praag, Jan Paul van Soest, Judy McAllister, De Aarde heeft koorts, 2008, pg. 123

The Great Mother

1 reactie

In het Noorden van Colombia leeft de Kogi stam, een inheems volk dat er al was ver voor de kolonisatie van Zuid Amerika, en sindsdien al het contact met de buitenwereld heeft vermeden, met een belangrijke uitzondering, waarover zometeen meer. Zo hebben zij hun culturele en spirituele tradities door de eeuwen heen kunnen bewaren. Zij vereren Aluna, de Grote Moeder, aan wie ze de aardse schepping toewijzen, en die de kracht is achter de natuur en alle overige processen op aarde. Zij geloven dat het hun taak is het welzijn van de Grote Moeder en haar schepping te bewaren en te bewaken, en noemen zichzelf de Oudere Broeders (vrouwen hebben ook speciale functies, maar dit terzijde). In die functie hebben zij ook de taak gade te slaan hoe de overige aardbewoners, de Jongere Broeders, met de aarde omgaan. Het zal u niet verbazen dat hun dit de laatste eeuwen, in het bijzonder de laatste eeuw, zwaar valt. Meer over de Kogi’s vindt u op https://en.wikipedia.org/wiki/Kogi_people.

In 2009 besloten hun leiders (priesters) de isolatie met de buitenwereld te verbreken en een boodschap uit te zenden waarin zij de Jongere Broeders waarschuwen dat het als ze zo doorgaan helemaal mis gaat met de wereld. Omdat deze waarschuwing weinig publiciteit kreeg besloten ze contact op te nemen met de BBC, die er een You Tube filmpje van maakte (https://www.youtube.com/watch?v=HfSnTUc52C8). Dat kreeg meer aandacht, maar ook die ebde na enige tijd weg. In november 2023 besloot de Grote Moeder de zaken zelf ter hand te nemen. Dat resulteerde in een nieuwe zeer heftige video, die nu zowel op YouTube als op een website is te zien.

Toen ik deze boodschap voor het eerst hoorde was ik diep onder de indruk. Ik wil er hier eigenlijk niet te veel over zeggen, want ik het gun de lezer om eerst zelf te kijken: https://thefountain.earth/mother/. Ik adviseer deze video te beluisteren, voorafgaand aan de boodschap uit 2009/2011 die ik hiervoor noemde. Het is vanuit de Grote Moeder doorgegeven materiaal, en komt authentiek over. Hoeveel waarde je er aan hecht is natuurlijk aan iedereen ter eigen beoordeling, maar ik zou het in eerste instantie zonder vooroordeel tegemoet treden en deze boodschap het voordeel van de twijfel geven. Ik kom er volgende week op terug.

Het slechte nieuws en het goede nieuws.

Geef een reactie

NATURAL DISASTERS ARE BECOMING MORE AND MORE NATURAL

Ik heb sinds 16 februari niet meer expliciet over de klimaatcrisis geschreven, want je kunt niet aan de gang blijven. Maar nu wordt het wel weer eens tijd.

Wat wilt u eerst horen: het goede of het slechte nieuws? Ik ga altijd voor eerst het slechte nieuws, dan kun je altijd eindigen met het goede en daaraan hoop ontlenen. Maar als u het anders wilt moet u het laatste deel van deze blog het eerste lezen.

Het slechte nieuws is dat we de klimaatdoelen van Parijs (die op zichzelf al een enorme verstoring van het klimaat behelzen, zoals we dagelijks vanuit de media kunnen vernemen: droogte, bosbranden, overstromingen, enz.) niet zullen halen. Het klimaat probleem heeft bij geen enkele overheid voldoende prioriteit (zie bijvoorbeeld https://www.science.org/doi/10.1126/science.adg6428). Alle aandacht en energie gaat naar de actualiteit: de oorlog*), migratie, economische groei, enzovoort. Bovendien is een van de problemen dat, als men er al aandacht voor heeft, men bijna uitsluitend focust op de energietransitie en de vermindering van CO₂-uitstoot. Daarmee gaan we de oorlog niet winnen.

Het goede nieuws kunnen we ontdekken als we ons realiseren dat de CO₂-uitstoot niet alleen afhangt van het gebruik van fossiele brandstoffen, maar ook van twee andere factoren: bevolkingsgroei en biodiversiteit. Zie onderstaande grafiek.**) Aan de bevolkingsgroei is op korte termijn weinig te doen, maar anders is het gesteld met de biodiversiteit. Bijvoorbeeld: Rob de Laet heeft in de Amazone aangetoond dat je binnen zes jaar op lokale schaal door herbebossing de biodiversiteit kan herstellen en het klimaat kan normaliseren in een gebied waar totale houtkap heeft plaats gevonden. Geen droogte meer, geen stortbuien maar geleidelijke regenval, enige graden afkoeling, en herstel van flora en fauna. (zie:https://www.youtube.com/watch?) De effecten zijn, via de zogenaamde biotische pomp (de ‘watersnelweg’ over de wereld), zelfs elders merk- en meetbaar. Als je dat op grote schaal doet, tezamen met andere vormen van natuurherstel zoals regeneratieve landbouw, dan kan de wereldopwarming in 20240 gestopt zijn en er zelfs afkoeling plaats vinden. Een heel wat effectievere en veiligere methode dan alle vormen van ‘geo-enigineering’. (Dit is een praktische uitwerking van de Gaia theorie van James Lovelock en Lynn Margulis. Voor wie in detail willen weten hoe die werkt verwijs ik naar de voetnoot.)

De vraag is natuurlijk: gaat dat ook gebeuren? Er zijn al vele projecten in Nederland en in de wereld gaande, zowel op het gebied van herbebossing als op het gebied van regeneratieve landbouw.**) Maar of het allemaal voldoende zal zijn? Er zijn twee grote risico’s: de eenzijdige aandacht voor CO₂-reductie en de energietransitie, en de gevestigde belangen. In dat verband is het niet bemoedigend dat de Nederlandse regering en de Christen Democraten in het Europese parlement alweer bezwaar maken tegen het natuurherstelplan van de Europese Commissie. Wanneer zal de ernst van de klimaatcatastorfe toch tot hen doordringen? Overigens moet de energietransitie wel plaats vinden, maar het heil kan daar niet van verwacht worden – het gaat te traag en de opwarming gaat als vertragingsgeffect toch nog enige tijd door. Terwijl met het herstel van de biodiversiteit een daadwerkelijk koeling kan worden ingezet. En het mooie daarvan is: het kan en moet op elke schaal plaats vinden, lokaal, regionaal, nationaal, wereldwijd. Zo het ergens geldt dan geldt het hier: act locally en think globally.

*) In mijn blog van 2 februari heb ik laten zien hoe er een einde aan de oorlog in Oekraïne zou kunnen en moeten komen; een mening overigens die ik deel met en ontleen aan een aantal experts en diplomaten.

**) Ontleend aan: https://www.youtube.com/watch?v=4Do1oIgX8T8. Dat is ook de inspiratie voor dit blog.
Een uitleg van de Gaia theorie vindt u in: https://www.youtube.com/watch?v=vDjawcyrg2o. Erg technisch, maar met enig doorzetten wel te begrijpen.
Verder noem ik als voorbeeld ook het project van de Nederlander Thom Bindels in Oeganda en Ethiopië: http://ecosystemkickstarter.com.

Je stem telt.

Geef een reactie

Je neemt 100% verantwoordelijkheid voor je leven. – Dank je
(Inzicht/feedback die je kan ontvangen in het Transformatiespel*)

In mijn vorige blog heb ik de vraag gesteld of we er verantwoordelijk voor zijn (en dus in staat zijn) de klimaatcatastrofe het hoofd te bieden, of dat de uitkomst is voorbeschikt. En als we verantwoordelijk zijn moeten we dan gehoorzaam zijn aan een externe, bovenpersoonlijke, transcendente autoriteit die uiteindelijk zal boordelen of we juist of niet juist hebben gehandeld; of zijn we wezenlijk vrij in onze beslissingen?

Degenen die me kennen en me al een tijdje hebben gevolgd weten wel dat ik er voor kies de laatste optie te geloven. Maar als dat zo zou zijn, dan verbaast het me hoe weinig mensen de daaruit de konsekwentie trekken. Dat geldt ook voor mezelf; ik heb daarover in mijn blog van 16 februari gesproken. Het is nu wel algemeen bekend dat we door de klimaatcatastrofe als mensheid groot gevaar lopen – ik noemde dat eerder een catastrofe in slow motion – maar we trekken daaruit voor ons gedrag geen of weinig consequenties. In meerderheid blijven we vliegen, vlees eten, consumeren (kleren!) enzovoort aslof er niets aan de hand is.

Het is natuurlijk moeilijk om uit onze comfort zone te komen, en wat van de luxe waarin we leven op te geven. Dat geldt ook voor mezelf. Het laaghangend fruit – geen vlees meer eten, niet meer vliegen, korter douchen, de verwarming wat lager, geen nieuwe kleren meer kopen behalve het meest noodzakelijke ondergoed, enz. – heb ik intussen geoogst. Ik acht dat geen verdienste, want ik doe het gewoon omdat ik me er beter bij voel. Daarmee is mijn voetafdruk verlaagd tot 4,25 ha, maar dat is nog heel ver verwijderd van de 1,7 ha waar ik recht op heb. Maar om in die richting te komen zou ik werkelijke offers moeten brengen: vakantie opgeven, auto wegdoen, niet meer douchen, binnentemperatuur veel verder verlagen, niet meer uitgaan, enz.,enz. Kortom, vrijwel alles opgeven wat mijn leven aangenaam maakt, al zou ik natuurlijk nog kunnen genieten van alles wat gratis is: wandelen bijvoorbeeld. Als ik alles wat ik enigszins zou kunnen missen zou opgeven maar in mijn huidige huis zou blijven wonen zou mijn voetafdruk toch nog 2,62 ha bedragen. Hoe dit zij, ik ben daartoe voorshands niet bereid. Ik kan daar allerlei (drog)redenen voor aanvoeren , maar die wou ik u maar besparen. Feit is dat ik me net zo gedraag als veruit de meeste mensen.

Wat moeten we hier nu mee? Wel, ik denk dat het in elk geval nuttig is ons van ons gedrag bewust te blijven en met het ongemak daarvan te leven. Dat hoeft, naar ik uit ervaring weet, een gelukkig leven niet in de weg te staan. Ongemak en levensvreugde kunnen naast elkaar bestaan – sterker: het toelaten van ongemak kan de levensvreugde verdiepen, want we hoeven dan niets meer weg te stoppen. Bovendien zal dit bewustzijn op subtiele wijze ons gedrag gaan beïnvloeden – bij voorbeeld onze stem verheffen en onze stemkeuze bepalen bij de verkiezingen van morgen. En ten slotte, laten we ons de wijsheid van Aristoteles herinneren: Het kan niet anders dan dat de middenweg in het leven het beste is.

*) Zie elders op deze website (Spelen voor het leven). Deze feedback is een van de twee diepste inzichten die je in het spel kunt verwerven. Een ander inzicht uit het spel is: Plezier hebben in je leven betekent niet dat je pijn vermijdt.

Tussen waanzin en onschuld.

Geef een reactie

Waar het bij zen om gaat is dat het tegenstrijdigheden op de spits drijft, waarbij men moet kiezen tussen waanzin en onschuld. En zen wijst erop dat we misschien op kosmische schaal naar het ene òf het andere op weg zijn. Erheen op weg zijn omdat we er op de een of andere manier, als waanzinnigen of onschuldigen, reeds zijn.
Het zou misschien goed zijn onze ogen te openen en te zien.
(Thomas Merton, mysticus, 1915-1968)

Opmerkelijk dat Thomas Merton, de wereldberoemde mysticus, deze uitspraak al deed in de zestiger jaren. Wellicht na Silent Spring (1962) van Rachel Carson, maar nog voor het eerste rapport van de club van Rome (1972). Afgezien van wat hij zegt over zen geloof ik dat zijn uitspraak veel waars bevat.

Naar aanleiding van zijn uitspraak heb ik bij mezelf eens nagegaan – tot welke categorie behoor ik nou zelf eigenlijk? Schuldig heb ik me eigenlijk nooit zozeer gevoeld over mijn handelingen in het verleden. Ik heb natuurlijk wel stomme, en ook destructieve, dingen gedaan in mijn leven (die wou ik nu maar even niet opbiechten ?), maar daar voel ik eigenlijk nog meer schaamte voor dan schuld. Ik begrijp wel hoe ik daartoe gekomen ben, al keur ik deze handelingen van mezelf niet goed. De sterkste schuldgevoelens heb ik eigenlijk vandaag de dag over mijn ecologische voetafdruk: ruim 4,25 ha tegenover 5,5 voor de gemiddelde Nederlander (maar daar zitten diegenen die te arm zijn om deze voetafdruk te bereiken ook tussen! *). Terwijl ik als aardbewoner maar recht heb op 1,7. Als ik mijn voetafdruk verder substantieel omlaag zou willen brengen moet ik mijn huidige comfortabele ‘lifestyle’ opgeven – en dan nog is het in deze samenleving heel moeilijk. Hoe dan ook, daar ben ik tot nu toen niet toe bereid (U wel? Laat me weten hoe u dat gedaan heeft en hoe het bevalt).

Uit het bovenstaande volgt al dat ik ook bijdraag tot de waanzin in deze wereld. Derhalve ben ik niet alleen schuldig maar, als medeplichtige aan die waanzin, ook zelf enigszins waanzinnig. Dus ja, Merton heeft wat mij betreft helemaal gelijk. Tussen onschuld en waanzin – zo leef ik mijn leven. Dat is waarschijnlijk waarom het in mijn leven met zen niet echt heeft willen vlotten. Op de waanzin in de wereld ga ik volgende week verder in.

*) Voor hen die dit nog niet weten: de ecologische voetafdruk is in hectaren uitgedrukt het grondoppervlak (inclusief het watergebruik) dat we gebruiken voor onze huidige manier van leven. Zie https://voetafdruktest.wwf.nl/uitslag

P.S.
Vorige week schreef ik in verband met Israël/Palestina over de Hope Flowers School (HFS). Ik vergat daar te vermelden dat het bestuur van de Stichting Vrienden van Hope Flowers dringend behoefte heeft aan extra man- en vrouwkracht voor projecten ter ondersteuning van de HFS. Als je/u contact wilt opnemen kan dat via: https://www.vriendenvanhopeflowers.nl

Start

Wat de toekomst brengen moge . . .

Geef een reactie

Hoop is een kwestie van actie
(vrij naar Jane Goodall, Wintergasten, VPRO, 2 januari*)

Zomaar wat berichten uit Trouw van 30 december j.l. Ik kom daar nu pas mee, omdat ik eerst een vervolg moest schrijven op mijn blog van 15 december (dat had ik beloofd en belofte maakt schuld). Maar ik vond de berichten opmerkelijk genoeg om ze alsnog onder de aandacht te brengen.

Bericht 1
Exxon stapt naar de rechter om te voorkomen dat het een winstaandeel van 33 % moet afdragen aan de EU als solidariteitsbijdrage voor de hoge gasprijzen voor burgers en het bedrijfsleven. Dat is ruim € 7 miljard , want Exxon heeft in 2020 23 miljard winst gemaakt door de hoge energieprijzen. In de VS zijn de extra maatschappelijke bijdrage van de energiereuzen niet verplicht, maar in antwoord op een verzoek van president Biden om vrijwillig iets van hun gigantische winsten terug te geven aan de maatschappij, antwoordde Exxon topman Darron Woods met de uitspraak: “nou, dat doen we ook. door dividend aan onze aandeelhouders uit te keren.” Wat mij betreft is dat de gotspe van het jaar 2021. Overigens is Exxon zijn aandeelhouders ook verder ter wille door op grote schaal aandelen in te kopen, waardoor de uitkering per aandeel groter kan worden. Verder overweegt Exxon, evenals Shell en Total nieuwe investeringen in Europa af te bouwen.

Bericht 2.
Op de volgende pagina van hetzelfde nummer van Trouw staat dat het voorstel van Timmermans om het gebruik van pesticiden in 2030 te halveren nu op de tocht staat, want onder druk van de pesticide-lobby en de agro-industie heeft Europese Unie besloten eerst meer onderzoek te doen. Hè, meer onderzoek? We weten toch al lang dat pesticiden NIET schadelijk zijn????? En de biodiversiteit NIET bedreigd wordt????? Een beetje cynische reactie – ik geef het toe. Kennelijk had ik even het contact met mijn hoop verloren. Maar nog altijd minder cynisch dan de hoofdrolspelers in bovenstaande voorbeelden.

Bericht 3 uit Financieel Dagblad, 5 januari).
“Het kabinetsplan om luchthaven Schiphol te laten krimpen naar 440.000 vliegbewegingen per jaar, moet van tafel. Het is niet de oplossing voor de milieulast die de luchtvaartsector veroorzaakt. En Lelystad Airport openen is broodnodig voor de reissector.” Dat zei voorzitter Arjan Kers van de brancheorganisatie van reisaanbieders ANVR op de nieuwjaarsbijeenkomst van de koepel. De oplossing is volgens de ANVR-topman wel de luchtvaart duurzaam innoveren en vooral de vloot vernieuwen. (Hoe lang horen we dat al, en hoe vaak is al aangetoond dat dit op redelijk korte termijn niet werkt?)

Uit deze en soortgelijke berichten blijkt dat bij vele leidinggevende figuren in onze samenleving de ernst van de situatie waarin we verkeren nog niet is doorgedrongen. Of het is wel doorgedrongen, maar dan willen/durven ze het niet verder onder ogen zien, of het kan ze niet schelen. Overigens is bij vele van onze mede-burgers dat inzicht ook nog niet doorgedrongen – althans, er wordt nog niet massaal naar gehandeld (koopgedrag, reisgedrag; zie het vorige blog).

Welke les kunnen we nu hieruit trekken? De hoop niet opgeven zou ik zeggen, en doen wat ons hart en onze handen te doen vinden (zie citaat hierboven). Onze innerlijke roeping volgen. We weten per slot van rekening niet wat de toekomst zal brengen. Wellicht zal ons gedrag die toekomst mede bepalen. Dat is trouwens ook zo als we niets doen. Maar dan kunnen we niet verwachten hoop te vinden.

*) niet gezien? De moeite waard om alsnog te zien op ‘uitzending gemist’.

Im Westen nichts Neues

Geef een reactie

All that is necessary for the triumph of evil is that good people do nothing (tatoeage op de rechterschouder van Peter R. de Vries)

Wat een maand hebben we achter de rug. Een hittegolf in West Amerika en Canada, die aan een miljardzeedieren en honderden mensen het leven heeft gekost (o.a. in Vancouver en Phoenix), ten gevolge waarvan het stadje Lytton voor 90 % is afgebrand. De zalm in de Sacramento rivier is ten gevolge van de hitte ten dode opgeschreven. Verder zorgt de extreme droogte in Californië voor mislukte oogsten en nieuwe bosbranden. Ook in Pakistan mislukt de oogst. De tropische storm Elsa, die ongebruikelijk vroeg in het storm seizoen kwam, heeft begin juli voor de eerste doden gezorgd en veroorzaakte medio juli overstromingen in New York. En tenslotte uitzonderlijke stortregens en Duitsland, Oostenrijk, België en Zuid Limburg, met alleen in Duitsland al bijna tweehonderd doden. Dit is nog maar een fractie van wat er dagelijks plaats vindt. Al deze verschijnselen worden met grote waarschijnlijkheid toegeschreven aan de klimaatverandering. Zelfs ‘onze’ weerman Peter Kuipers Munneke, die altijd uiterst voorzichtig is geweest met het afleiden van extreme weersverschijnselen uit de opwarming van de aarde, is nu toch ook van mening dat de opwarming de meest voor de hand liggende verklaring biedt.

Te midden van deze door de mens veroorzaakte natuurverschijnselen verschenen deze maand twee belangrijke stukken: een uitgelekt IPCC rapport, waarover ik op 1 juli heb geschreven, en waarop ik nu niet verder inga, en de beleidsvoorstellen van de Europese Commissie, gepresenteerd door Frans Timmermans. Bijzonder knap hoe Timmermans het voor elkaar heeft gekregen dat de gehele Europese zich achter zijn voorstellen opstelt.

De reacties op zijn voorstellen waren volstrekt voorspelbaar. Vrijwel niemand is het met zijn voorstellen eens. De reacties vallen in vier groepen uiteen. De eerste groep, voornamelijk bestaand uit een groot deel van het bedrijfsleven en een aantal lidstaten vinden dat het allemaal veel te ver en te snel gaat (zouden hun leiders niet weten wat er werkelijk aan de hand is met het klimaat? Dat zou vreemd zijn, omdat we de gevolgen van de klimaatcrisis – pas bij 1,2 ˚opwarming! – de afgelopen maand met eigen ogen hebben kunnen aanschouwen. Als men echter wel op de hoogte is, dan is hun reactie wat mij betreft kwaadaardig – zie het citaat van Peter R. de Vries hierboven. Ik vraag me wel eens af wat ze aan hun kinderen/tieners antwoorden als die aan de ontbijttafel vragen: “Papa, wat doe jij eigenlijk tegen de opwarming van de aarde?”). De tweede groep, vooral bestaand uit natuurorganisaties, deskundigen en actieve burgers die zich in het klimaatprobleem verdiept hebben, vinden dat het te weinig is en niet ver genoeg gaat. De derde groep staat er in principe wel achter, mits er op hun eigen terrein maar uitzonderingen worden gemaakt (bij elkaar zijn dat ongeveer alle terreinen die zich denken laten). De vierde groep zal het allemaal een zorg zijn. Dat zijn de onverschilligen, of zij die het allemaal boven de pet gaat. Misschien zijn er ook wel mensen en organisaties die de voorstellen zonder meer onderschrijven (bijvoorbeeld de slachtoffers van de overstromingsrampen), maar hun reacties heb ik nog niet vernomen.

Het antwoord van Timmermans op al deze reacties: “Het is nu eenmaal zo dat we een wettelijke doelstelling hebben van 55 % minder uitstoot in 2030. . . We hebben geen keus als we de doelstelling willen halen. Je kunt er niets van afknabbelen. Je kunt er hooguit iets anders instoppen.” Op zichzelf is dat natuurlijk een valide argument, maar redelijke argumenten sorteren op dit terrein (en ook op andere terreinen trouwens) weinig effect; dat heeft het verleden wel bewezen. Ik vraag me af waarom hij niet zegt: “Als we nog enige kans willen maken de 3˚opwarming met alle rampzaligheid van dien te vermijden dan is dit pakket wel het minste wat we kunnen doen.” Zou hij dat niet weten, of denkt hij door dit feit te verhullen meer te bereiken?

Zelf heb ik ook de neiging mijn schouders op te halen. Voor mij is het allemaal oud nieuws, en zoals ik zei: de reacties zijn volstrekt voorspelbaar. Ik ben in het verleden vaak weggezet als doemdenker of alarmist, maar zelf heb ik me altijd meer gezien als realist. (De lezer oordele zelf). En ik denk dat je als politicus en als burger er altijd beter aan doet bij elk probleem de feiten onder ogen te zien – ook al kan dat op korte termijn mensen afschrikken. Op langere termijn word je dan echter geloofwaardiger en invloedrijker. Vandaar dat ik het ook niet bij schouderophalen wil laten. Ik zal me blijven uitspreken. Per slot van rekening weten we natuurlijk niet met zekerheid wat de toekomst brengen zal. De toekomst heeft er altijd tegelijkertijd rampzalig en prachtig uitgezien – dat is nu niet anders. Weshalve we ook in ons bewustzijn lelijkheid en schoonheid, goedheid en het kwade, treurigheid en vreugde naast elkaar kunnen laten bestaan.

Merkwaardig

Geef een reactie

Het was me bijna ontgaan. Je zou denken dat de wereld vorige week zou worden opgeschrikt door het meest rampzalige nieuws dat deze planeet heeft getroffen sinds de inslag van de meteoriet waardoor de dinosauriërs uitstierven. Een verschil met de gebeurtenis van toen was dat die abrupt plaats vond, terwijl de huidige gebeurtenis zich uitstrekt over een tiental jaren (of, als je het begin ervan meetelt, over meer dan een eeuw). Er is nog een verschil met toen: die gebeurtenis heeft reeds plaats gehad, terwijl de huidige gebeurtenis weliswaar al begonnen is, maar zich nog verder moet ontwikkelen. En een derde verschil: de gebeurtenis van toen was een kosmische natuurramp, die van nu is een anthropogenetische natuurramp. Ik doel natuurlijk op het uitlekken van het nieuwste IPCC rapport, dat bedoeld was voor de klimaatconferentie in november 2021, en pas in februari 2022 in definitieve vorm gepubliceerd zou worden.

Voor zover ik kon nagaan is dit nieuws in geen enkele krant dominant gemeld, hooguit in een kort bericht op pagina zoveel. Dat is merkwaardig, omdat de kranten meestal openen met tamelijk irrelevante onderwerpen, waarvan het belang in het niet valt bij deze op ons afkomende ramp. Misschien is dit te verklaren doordat dit bericht eigenlijk oud nieuws is (zie bij voorbeeld mijn blog van 11 februari). Maar toch: wat op 11 februari een grote waarschijnlijkheid leek groeit nu uit tot een bijna zekerheid. Wat de reactie op het nieuws betreft, die is dezelfde als de reactie op de (tijdelijke?) afname van de pandemie: business as usual.

Het voordeel van het uitlekken van het rapport is dat het nu niet meer afgezwakt kan worden door het verdoezelingsproces van de aan het IPCC deelnemende regeringen. De belangrijkste conclusie van het rapport is dat ook een opwarming van 1,5º al desastreuze effecten heeft; dat de kans dat die opwarming al volgend jaar bereikt wordt 40 % is; dat dit zal leiden tot onomkeerbare terugkoppelingseffecten, en dat hierdoor de wereld in 2050 onherkenbaar veranderd zal zijn. Als u er behoefte aan heeft u voor te stellen wat dat betekent, lees dan het rapport zou ik zeggen. U kunt ook het boek Zes graden lezen van Mark Lynas.

Ik heb de grootse bewondering voor mensen als Maurits Groen, Frans Timmermans en Marian Minnesma (Urgenda), en voor organisaties als Greenpeace en Milieudefensie, die dit allemaal best weten maar niettemin dapper doorgaan met te vechten om te redden wat er nog te redden is. En ook voor bedrijven, zoals PlantLab (gestapelde landbouw) en Meatable (kunstmatig vlees). Er zijn nog veel meer mensen en bedrijven, die, zichtbaar of in de onderstroom, blijven geloven in en hopen op een leefbare toekomst. Zij zenden allemaal de boodschap uit dat er nog veel ten goede kan verkeren en dragen het geloof uit in een nog leefbare, zij het fundamenteel veranderde wereld in 2050. Zij geven niet op en zijn een voorbeeld voor ons allen. Misschien is hun instelling nog wel belangrijker voor de wereld dan hun daadwerkelijke actie, al moeten we het belang daarvan niet onderschatten. Zij doen me beseffen dat we uiteindelijk niet weten wat de toekomst ons zal brengen en dat het daarom te vroeg is om te wanhopen.

*Foto: In Siberië werd deze week een record temperatuur van 47,8 C gemeten (Copernicus Sentinel-3A en Sentinel-3B satellieten, 20 Juni 2021).*

Luctor et emergo

Geef een reactie

Dit is het laatste blog in een serie die begonnen is op 4 februari jl.

Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen, noch te slagen om te volharden. (toegeschreven aan Willem van Oranje)

Zo zijn we dan aan het einde gekomen van mijn serie over hoe we de ernst van het klimaat probleem tot ons kunnen laten doordringen zonder ons daardoor te laten verlammen of in onvruchtbare woede te belanden. Hoe ontwikkelen we veerkracht (ik vat nog eens samen)?

De eerste stap is om werkelijk in het probleem te duiken met alle gevoelens die daarbij opkomen. De put ingaan, liefst samen met anderen.
De tweede stap is om het innerlijk werk te doen; de bronnen van kracht in onszelf te ontwikkelen: het omzetten van wanhoop in liefde, het leren ons verdriet even te parkeren, dankbaarheid ontwikkelen, het ontdekken en volgen van je ‘heilig contract’, meditatie, gebed en contemplatie. In het algemeen: zelfreflectie.
De derde stap is open te staan voor de bewustzijnsrevolutie die al gaande is. Aandacht geven aan de archetypen binnen en buiten onszelf, kiezen voor een leven van service en meeleven, open staan voor de vijfde dimensie. In het algemeen: openheid van geest en hart. Deze openheid kan bevorderd worden door de natuur in te gaan en door te luisteren naar muziek; in het algemeen te genieten van kunst. Dan worden we ons ook bewust van het feit dat we één zijn met alle anderen en met de planeet als geheel. We zijn Gaia!
Als we zo ver zijn gekomen zal dat vanzelf doorwerken in onze acties en levensstijl. We zult drastisch minder willen rijden, vliegen, vlees eten, spullen kopen en zuiniger omgaan met energie. Een beetje versoberen dus, zonder dat het heel erg pijn doet. Er wordt vaak gezegd dat dit nauwelijks effect heeft op het grote geheel. Maar als jouw hele levensstijl geleidelijk verandert gaat daar toch een effect van uit: het werkt besmettelijk, en beïnvloedt je manier van denken, en dat werkt weer uit op ons collectieve denkpatroon. *)
En tenslotte: vind uit wat jou unieke bijdrage kan zijn in deze tijd. Wat is jouw puzzelstukje dat nodig is om de wereldpuzzel te leggen? Luister naar je innerlijke gids.

Het is een Pasen-verhaal: eerst ga je (geestelijk) dood en dan kom je weer boven. De terrassen zijn nog dicht, en er mag maar één iemand op bezoek komen. Maar de levenskracht is sterk. Zoals het gras door het beton heen kan groeien, zoals Jezus voortleefde na zijn sterven (feitelijk of symbolisch, dat mag je zelf uitmaken), zo kunnen wij in alle omstandigheden onze levenskracht ervaren in de vorm van dankbaarheid en vreugde. Ik wens je een gezegend Paasfeest, alleen, of met één of enkele ander(en).

*) De volgende websites geven je suggesties over wat we allemaal kunnen doen en laten: https://www.milieucentraal.nl, en https://decorrespondent.nl/10792/de-grote-klimaatgids-dit-kan-jij-zelf-doen-tegen-klimaatverandering/3665655377296-f3de3a16. Wat daar niet op staat is lid worden van een organisatie die klimaatverandering tegengaat en de invloed die we uit kunnen oefenen in de politiek, al is het maar door ons stemgedrag. Als u een idee wilt krijgen van de top 10 milieubelasting van de consument kan ik een rapport van het CE Delft aanraden: https://thinkbigactnow.org/wp-content/uploads/2019/02/CE_Delft_2L16_Top_10_milieubelasting_Def.pdf