Maandelijks archief: september 2014

Is het glas nu half leeg of half vol?

Zondag een week geleden demonstreerden er wereldwijd 645.000 mensen voor een radicaal klimaatbeleid. De organisatoren (Avaaz en diverse milieuorganisaties) waren daar zeer blij mee en zonden een mail rond waaruit euforie sprak: we komen massaal in beweging. Ik ben een notoire zwartkijker en kon die euforie niet delen. In de eerste plaats was het doel (1 miljoen demonstranten) niet gehaald, en in de tweede plaats heeft een dergelijke demonstratie mijns inziens niet veel direct effect (al refereerde Obama er wel aan in zijn speech op de eendaagse klimaatconferentie van de VN). In New York demonstreerden 300.000 mensen (volgens de organisatie 400.000), het doel was geweest een half miljoen. Maar bovendien: als je het aantal potentiële demonstranten in New York schat op 5-10 miljoen, kun  je ook zeggen dat er miljoenen NIET gedemonstreerd hebben. Die kan het kennelijk allemaal niet zoveel schelen, of ze zijn slecht geïnformeerd.

Het aantal in New York stak echter nog gunstig af bij het aantal in Amsterdam. De Nederlandse organisatoren stelden dat er in heel Nederland 5000 mensen gedemonstreerd hadden. Ik denk dat er daarvan naar schatting 3000 in Amsterdam demonstreerden. Als je dat vergelijkt met New York hadden dat er 30.000 tot 60.000 moeten zijn. Toen ik zelf meeliep en alle mensen op terrasjes zag zitten, die het wel een interessante voorstelling vonden in plaats van zelf mee te lopen, werd ik daar niet vrolijk van. Maar ook de Nederlandse organisatie (Avaaz, Urgenda) verkeerde in een staat van euforie.

Diezelfde dag was er wereldwijd het MasterPeace concert. 53 concerten in meer dan 40 landen. In Amsterdam woonden 7000 mensen dat concert bij. Ook dat leidde tot een staat van euforie. Het was ook prachtig om te zien hoe tegenstanders uit diverse conflictgebieden samen muziek maakten als een pleidooi voor vrede. Maar ook hierbij heb ik een kanttekening. Vergeleken met de oorspronkelijke doel van MasterPeace: een magistraal muziek- en dansfeest bij de piramiden van Egypte, met wereldwijde mediacoverage, is de impact van dit festijn beperkt. Al moet bedacht worden dat er in meer dan 50 landen wel kernen van MasterPeace zijn gevormd die strijden voor de vrede. Anderzijds: in Israël en Palestina bestaan die kernen nu al 65 jaar. Veel effect heeft dat niet (behalve bij enkele individuen).

Ik vind het dus geen tijd voor euforie, ook al  kun je er voor kiezen om op bescheiden schaal je successen te vieren. Maar ik trek uit de bovenstaande overwegingen niet de conclusie dat al die activiteiten zinloos zijn. Ik heb het grootste respect voor de moed en de veerkracht van de initiatiefnemers, die tegen de verdrukking in hun idealen vorm geven.  Die volhouden bij tegenslag, en dan een resultaat bereiken dat weliswaar niet helemaal gelijk is aan hun dromen, maar niettemin indrukwekkend. Zij zijn een voorbeeld voor ons allen.

En ik mag dan niet in een staat van euforie verkeren, ik ben ook niet somber. Ik houd me maar vast aan de gelijkenis van de zaaier. Hier volgt een verkorte versie :

Een zaaier ging uit om te zaaien. En toen hij zaaide viel een deel bij de weg, en de vogels kwamen en aten het op. En een ander deel viel op het steenachtige, waar het niet veel aarde had, en toen de zon opkwam verdorde het, omdat het niet veel wortel had. En een ander deel viel tussen de doornen; en de doornen groeiden op en verstikten het. Maar een ander deel viel in goede aarde, en gaf vrucht. Het één honderdvoud, het ander zestigvoud en het ander dertigvoud. Wie oren heeft die hore.

Wie weet wat er volgend jaar zal gebeuren – bij de grote klimaat conferentie in Parijs. We zullen zien. En wat MasterPeace betreft, wat nog niet is kan komen.

De regering past op de winkel.

De bekende Gestalt therapeut Fritz Perls heeft eens gezegd: “Er zijn drie soorten shit: chicken shit, bull shit en elephant shit. Met ‘chicken shit’ bedoelde hij de cliché’s die we in het dagelijks spraakverkeer bezigen, zoals: “Mooi weer, vandaag,” of “Hoe gaat het me je?”. Met ‘bullshit’ bedoelde hij de redeneringen waarmee we ons eigen gedrag verklaren, meestal met de bedoeling het goed te praten of om onze verantwoordelijkheid weg te redeneren. Onder ‘elephant shit’ verstond hij de semi-wetenschappelijke theorieën van psychologen en psychiaters. Mijns inziens is er nog een soort shit: dinosaurus shit: de taal die politici bezigen om het nut van hun werk te verdedigen.

Neem de Troonrede. Omdat andere zaken mijn aandacht vroegen kom ik er nu pas over te spreken, wat het voordeel heeft dat ik het nu ook kan hebben over de Algemene Beschouwingen. De Troonrede is een prachtig voorbeeld van dinosaurus shit. Dat blijkt uit het feit, dat hij in drie woorden is samen te vatten: Business as usual. In het Nederlands heb ik trouwens zes woorden nodig om de Troonrede (ruwweg 2000 woorden) samen te vatten: De regering past op de winkel. Ik overdrijf, er staat, in een bijzinnetje, ook nog een maatregel in: het nieuwe deltaplan. En ook worden er enkele behartenswaardige woorden gezegd over de bescherming van de rechtsstaat. Maar daarmee is het wel gezegd.

Deze volstrekte nietszeggendheid roept bij de kamerleden een viertal reacties op: 1. Tevredenheid, zelfgenoegzaamheid 2. Het kabinet bakt er niets van (Wilders en Roemers), 3. Het kabinet heeft geen visie,  en 4. Meer daadkracht is nodig. Zo wil Buma een nieuwe kerncentrale en Pechtold belastinghervorming, en wel NU. Over het idee van Buma is een vernietigend  en humoristisch artikel geschreven door Jan Paul van Soest in Trouw, zie https://www.trouw.nl/tr/nl/4500/Politiek/article/detail/3749428/2014/09/17/Op-welke-vraag-is-nieuwe-kerncentrales-het-antwoord.dhtml). En wat de haast bij de belastinghervorming betreft: we hebben nog steeds, wonderlijk genoeg, een redelijk functionerende belastingdienst. Wat te snelle en ondoordachte ingrepen kunnen uitrichten leert ons bijvoorbeeld het bizarre declaratiestelsel in de gezondheidszorg, of de desastreuze effecten van alle maatregelen die de heer Dekker nu weer over het onderwijs uitstort (geheel in tegenstelling tot het advies van de commissie Dijsselbloem). Voor deze onzin hebben Kamer en Kabinet dan twee volle werkdagen nodig  (Wiebes: volhouden hoor! Laat je niet opjutten!) .

Maar wat staat er niet in de Troonrede? Er wordt gezegd dat dit kabinet geen visie heeft. (Wat is er trouwens mis met het oude woord beleidsvoornemens?). What’s new? Maar inderdaad, in de Troonrede had bijvoorbeeld kunnen staan:

1. De regering neemt zich voor het energiebeleid grondig te herzien. Het pas afgesloten energie-akkoord zien we als een eerste stap, maar er moet veel meer gebeuren: een totale transitie naar een ander energiessysteem is nodig. De regerling stelt een denkgroep in om daarvoor een plan te ontwikkelen.

2. Hetzelfde geldt voor de klimaat politiek. De regering zal er in de EU op (blijven) aandringen de kosten van CO2 emissies aanzienlijk te verhogen.

3. De regering zal zich in eigen land en in Europa inzetten voor een drastische hervorming van de landbouw en de eetgewoonten. Er moet een absoluut verbod komen op het toedienen van antibiotica aan gezonde dieren. Vleesproductie en -consumptie zullen ontmoedigd moeten worden (door voorlichting en wellicht fiscale maatregelen), boeren moeten ondersteund worden in het omschakelen van vleesproductiebedrijven naar akkerbouw (niet voor veevoer, maar voor menselijke consumptie).

4. Het blijkt dat de wetenschap nog geen oplossing kan aandragen voor het vraagstuk van hoe een werkelijk duurzame economie in te richten (volledige werkgelegenheid, ecologisch neutraal). Er is nog geen oplossing voor het bereiken van werkelijk duurzame groei, al zijn er wel al enige aanzetten (circulaire economie). De regering zal bevorderen, zowel binnenslands als internationaal, dat de bestudering van dit vraagstuk de hoogste prioriteit krijgt, bijvoorbeeld door het oprichten van een panel naar analogie van het klimaatpanel (IPCC).

Enzovoorts, en zo verder. Een dergelijk beleid zal niet makkelijk te verdedigen zijn, en er zullen vele maatschappelijke discussies losbarsten. Dat zou mooi zijn. Hoezo geen betrokkenheid bij de politiek? Als het maar ergens over gaat, dan komt die betrokkenheid er wel – zie bijvoorbeeld het referendum in Schotland. Maar het vraagt wel dat politici hun nek uitsteken, zoals de Schotse premier heeft gedaan. En ja, dan kan je ook verliezen, en met ere en vlag en wimpel het veld ruimen. Altijd handig als je bij de hemelpoort komt en Petrus vraagt: “Wat heb je gedaan?”, dat je dan naar eer en geweten kunt zeggen: “mijn best”. Ja, dan verdien je wel een plekje in de Hemel. Dat geldt trouwens niet alleen voor politici.

Het kan zondag een mooie dag worden.

In hun wijsheid hebben de organisatoren van de climate marches wereldwijd besloten dat te doen op de Dag van de Vrede, a.s. zondag, daarmee alle vredesdemonstraties in de wielen rijdend. Ik zou het zelf zo niet bedacht hebben. Uiteindelijk zijn het vaak dezelfde mensen die zich zorgen maken over het geweld in de wereld, en die zich zorgen maken over het ontbreken van een radicaal klimaatbeleid. Maar hoe bewust deze mensen ook mogen zijn, ze hebben nog niet de gave van de bilocatie verworven.

Ook voor mij levert dit een dilemma op. Ik ga a.s. Zondag naar MasterPeace in Concert, maar wil ook graag meedoen met de klimaatdemonstratie. Ik los het als volgt op: ik loop eerst mee met de klimaatmars, en dan bij Eye aangekomen, zal ik de metro nemen naar Ziggo Dome. Ik mis dan de bijeenkomst bij Eye, maar daar is niets aan te doen.

Voor de doorzetters onder ons is er ook nog een andere mogelijkheid. Vanaf 16.00 zal er vanaf de Openbare Bibliotheek een klimaatmars plaats vinden naar Ziggo Dome, alwaar men dan kan deelnemen aan MasterPeace in Concert.  De organisatoren van deze mars stellen dat de twee doelen: vrede en ecologisch bewustzijn, wezenlijk aan elkaar gerelateerd zijn, en dat is natuurlijk ook zo.  Door ecologische ontwrichting  ontstaat ziekte en honger, raken mensen ontheemd en wanhopig, en zullen dan eerder geneigd zijn tot geweld. Anderzijds kan een werkelijk radicaal ecologisch beleid alleen maar uitgevoerd worden in een wereld in vrede. Zie de facebookpagina hieronder.

Dus ik roep al mijn lezers op: ga naar allebei: de klimaatdemonstratie en MasterPeace in Concert. Websites:

https://www.wijwillenactie.nl/?page_id=1177

https://masterpeace2014.nl/masterpeace-in-concert/

https://www.facebook.com/events/349139395244384/?ref_dashboard_filter=upcoming

 

De worstelingen van een wereldverbeteraar

Ik had een onsmakelijke droom. Voor diegenen die hier niet tegen kunnen: eerste alinea overslaan.toiletpot_3_onderafvoer_model_ao

Ik moest een toilet vol poep en andere smerigheid opruimen; afval van een crimineel (die was ik natuurlijk zelf, conform het principe van droomuitleg). Ik trok het toilet door, maar dat stroomde over, en de smurrie liep over de vloer en door de openstaande deur naar en op het grasveld buiten. Uiteindelijk verdween de rest door het toilet, en ik dacht: eerst maar eens de vloer dweilen, met flink wat chloor in het sop, al is dat niet goed voor het milieu. Einde droom.

Ik interpreteer de droom onder meer als een aansporing om oude troep (verschilt maar twee letters van poep) op te ruimen. Dat geldt zeker voor allerlei materiële zaken, inclusief allerlei oude archiefstukken, die ik zoals iedereen verzameld heb en met me meesleep. Maar het geldt zeker ook voor wat rommel op de zolderkamer van mijn geest. Met name zou ik eens willen kijken naar de archiefkast met het opschrift: wereldverbetering.

Ik ben een pathologisch wereldverbeteraar. Ik had dat al tijdens de middelbare school, met name in de Humanistische Jeugdbeweging. Later  zat ik in actiegroepen (dat was in de 70-er jaren heel modieus); zo bijvoorbeeld de actiegroep Schiphol Stop tegen de aanleg van de vijfde baan op Schiphol. Dat was heel leuk, en daar heb ik heel veel van geleerd, en het resultaat was dat Schiphol niet alleen met een vijfde baan maar ook met een zesde baan is uitgebreid. Dat was dus niet helemaal zo bedoeld en daarom bekeerde ik me tot het New Age adagium: ‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf”. Ik interpreteerde dat zo dat je, als je maar genoeg aandacht besteedde aan je eigen persoonlijke ontwikkeling, het goede in de mens (dus ook in mezelf) vanzelf zou vrijkomen en een heilzame werking in de samenleving zou hebben. Onze negatieve intenties zouden dan vanzelf verdwijnen.

Toch was ik niet zo naïef, want toen het rapport van de Club van Rome uitkwam – dat kortweg stelde dat we met zijn allen naar de ratsmodee zouden gaan als we ons collectief gedrag niet drastisch zouden wijzigen – besefte ik meteen dat we dat niet zouden doen. Daarin heb ik helaas gelijk gekregen. Dit rapport was een ware wake-up call, en sindsdien heb ik me met verdubbelde energie niet alleen gestort op mijn eigen ontwikkeling, maar ook op die van anderen (middels trainingen, leergroepen en coaching). Vervolgens, in de tachtiger jaren, kwam ik tot het inzicht dat werkelijke verandering niet zou komen van de politiek maar van het bedrijfsleven (u ziet ik ging nog steeds met de trend mee). Ik richtte derhalve mijn aandacht nu op organisaties en bedrijven.

Daardoor zag ik dat wat we nodig hadden inspirerend en bezielend leiderschap was. Dat inzicht mondde uit in een uitvoerig studieproces over wat dat dan wel mocht zijn, en tenslotte in een boek: Spiritueel Leiderschap, 1996, mijn magnum opus (nog steeds verkrijgbaar). En daarna, met name vanaf 2002 heb ik, samen met anderen, gepoogd een school voor leiderschap op te richten, The Edge, waar dit ‘nieuwe’ leiderschap geleerd kon worden. Daarin zijn we echter maar zeer gedeeltelijk geslaagd. Misschien waren we onze tijd vooruit, of misschien bleven we qua vormgeving nog wel te veel hangen in het verleden. Dat kan ook allebei waar zijn.

Hoe dit zij, de resultaten van mijn pogingen de wereld te verbeteren waren niet erg indrukwekkend. In 2007 ontving ik een nieuw wakeup call: het vierde rapport van het IPCC*. Het was nu wel duidelijk dat we de wereld, althans de condities waaronder wij mensen ons hadden ontwikkeld,  inderdaad naar de kloten hielpen. Dat leidde tot een nieuwe oproep: zie toch onder ogen wat er gebeurt! (De Aarde heeft koorts, 2008**) Opnieuw een oproep tot bewustwording. Maar toen ik besefte dat het niet alleen om bewustwording en een cultuuromslag ging, maar ook om structurele verandering, schreef ik nog een boek: Voor niets gaat de zon op (2012), waarin ik mijn visie op een nieuwe, waardige samenleving ontvouwde. Maar ook dat alles heeft weinig betekend in het licht van de Eeuwigheid.

Mijn laatste inzicht heb ik uiteengezet in vorige blogs: Het gevaar van de inktzwarte toekomst onder ogen zien, is dat we daar bang voor worden en die met kracht willen vermijden. De Wet van Manifestatie leert echter dat we niet alleen creëren wat we verlangen, maar ook dat waar we bang voor zijn. Dat proces lijkt me op collectief niveau gaande. We scheppen met ons denken datgene waaraan we energie, aandacht geven.  Dus, zo stel ik, moeten we weliswaar de werkelijkheid niet ontkennen (dat zou ook een vorm van er aandacht aan geven zijn), maar daarnaast een persoonlijke en gedetailleerde visie ontwikkelen van wat we werkelijk verlangen. Een stralende toekomst. Alleen zo vinden we de moed om te blijven kijken en 100 % verantwoordelijkheid te nemen.

Maar  wat nu te doen om de wereld te verbeteren? Ja, daarop heb ik even geen antwoord (maar ik zal er wel op terug komen). Ik ben even aan het afkicken van mijn verbeterverslaving. Dat leidde tot de volgende haiku:

  • Veel zal voorbijgaan,
  • zo ook mens en natuur, maar
  • schoonheid is eeuwig.

Overigens ben ik van mening dat iedereen het MasterPeace concert van 21 september moet bezoeken. Er zouden zoveel bezoekers moeten zijn dat buiten schermen geplaatst moeten worden zodat iedereen kan meegenieten. Zie www.masterpeace.org.

* Intergovernmental Panel  on Climate Change

** Erik van Praag, Jan Paul van Soest en Judy McAllister, De Aarde heeft koorts, 2008

 

 

 

Doemdenkerij?

Een paar mooie berichten:

In navolging van andere reclamebureaus weigert het allergrootste Amerikaans communicatiebureau Edelman opdrachten van organisaties en bedrijven die ontkennen dat de mens de veroorzaker is van van de opwarming van de aarde. Dit is bekend gemaakt door de oprichter persoonlijk. (P+, sept/okt. 2014)

Op de vraag ‘Gelooft u in klimaatverandering?” antwoordt Ben van Beurden, CEO van Shell: “Absoluut! Ik ben geen klimaatscepticus. Ik heb ook kinderen die kritische vragen stellen. Ik denk dat wij als groot energiebedrijf een belangrijke rol te vervullen hebben in de transitie die zich nu voltrekt.” (NRC/Handelsblad, 6/7 september, 2014)

Meesterkok Alain Ducasse, eigenaar van 20 restaurants waaronder drie driesterrenrestaurants, heeft bijna alle vlees in zijn Parijse sterrenrestaurant van het menu afgevoerd. (Chefkok Alain Passard deed dat al eerder, en heeft in de nieuwe formule zijn drie sterren terug). Ducasse: “Onze planeet heeft schaarse hulpbronnen. We moeten dus ethischer en eerlijker gaan consumeren.” (Trouw, 8 september 2014)

Het lijkt dus of onze leiders zich langzamerhand bewust  worden van de ernst van de situatie. Hoe ernstig die situatie is wordt onder meer uiteengezet door Tinkebell in een column in Trouw (2 september 2014).  Ze wordt al jaren beschuldigd van doemdenken. “Noem me een pessimist, of noem het doemdenkerij. (De situatie) serieus nemen zie ik niet alleen als een verantwoordelijkheid voor opkomende generaties, maar ook voor mezelf. Ik ben een realist. De geschetste situatie is allang geen toekomst meer. Als je je kop uit het zand haalt zie je: het is al begonnen.”

Op de column van Tinkebell heb ik een ingezonden brief geschreven die Trouw in verkorte vorm geplaatst heeft: Hier is de oorspronkelijke versie:

Doemdenkerij?

De column van Tinkebell (Opinie, 2 september ) geeft wat mij bij betreft een realistische voorstelling van zaken. Het is feitelijk nog erger dan zij voorstelt, want ze laat hele terreinen van maatschappelijke ontwrichting nog buiten beschouwing: de degradatie van landbouwgrond, de economische crisis die niet is opgelost en weer zal verergeren, het geweld in de wereld en last but not least de bedreiging door epidemieën door het onverantwoord gebruik van antibiotica. En zo voorts en zo verder. De mensheid loopt een existentieel gevaar.

We doen daar eigenlijk niets aan. Het helpt niet om daar de ogen voor te sluiten en de kop in het zand te steken, dat ben ik met Tinkebell eens. Maar het helpt ook niet om daar zoveel aandacht aan te besteden, dat we er allemaal treurig, angstig en woedend van worden, ons machteloos gaan voelen, of vluchten in vermaak of overconsumptie.

Er zijn veel wetenschappelijke aanwijzingen voor de stelling dat we datgene in de wereld creëren waaraan we aandacht geven in ons denken en ons voorstellingsvermogen. Als we te veel aandacht schenken aan wat we niet willen, dan veroorzaken we dat juist. Daarom moeten we daarnaast aandacht schenken aan wat we wel willen: vrede in plaats van oorlog, gezondheid in plaats van ziekte, een wereld waarin respect voor elkaar en de natuur het leidend beginsel zijn in plaats van de uitbuiting daarvan. Het sombere toekomstperspectief dienen we niet te negeren maar te gebruiken als inspiratiebron voor ons verlangen en onze verbeelding. Dan zullen we vanzelf in beweging komen.

Erik van Praag, Amsterdam

En overigens ben ik van mening dat jullie het MasterPeace concert moeten bezoeken: zie: https://www.masterpeace.org

The future belongs to those who believe in the beauty of their dreams.

Unknown“I know not with what weapons World War III will be fought, but World War IV will be fought with sticks and stones.” ― Albert Einstein.

Our economy system is a mess. Inequality in personal wealth is a threat to our democracy and to peace. The unemployment rates all over the world are a threat to our democracy as well. Banks and financial institutions do exactly the same things as before the 2008 financial crisis. (In the London city they are certain that the next crisis is nearby, and this time the governments will not have the money to ‘solve’ it). Economic interests create war all over the place. There is no answer to the question how to grow without aggravating the ecological crisis. There is no agreement among experts about how to solve all these problems. Political parties , left and right, are failing to turn up. We simply DON’T KNOW. In the meantime governments frantically try to promote economic growth to no avail.

Research, both in the US and in the Netherlands show that the vast majority of the well-to-do don’t give a damn. As long als they can accumulate wealth in the short term, more, more, more, they don’t care. This is especially true for the very rich ones (there are exceptions of course). Montesquieu, the great philosopher about the political system and democracy, already said it: ‘Love for democracy is love for equality.’  But in this society another value completely pushes this value of equality aside: the value of absolute freedom, the right to act as one pleases no matter what.

The ecological and  economical problems and the problems of war and peace are all interconnected. No improvement or sustainable progress can be reached in one of these areas separately. What to do?

I think the first step is to make explicit which is the society we want. Not in general terms, but in concrete images and concepts. That we have to do each for him or herself, and then also on a collective level. This issue should be the object of dialog in each school, in each firm, in each political party and in each institution. There should be one or more special think tanks to discuss this matter and to develop a vision. Then the next step should be to develop ideas about how to get there. Then, at last, we probably have assembled enough courage to look at the present situation as it is in all its horror. We then do not have to talk about it anymore in vague, non committing terms, as we do now. And then, probably, we’ll develop the political will to move. Many problems will show itself on our way, but in the end a radiant future then may lie before us.

All big changes of our time started with movements  bottom up: the French revolution, the fall of the Berlin Wall and the Soviet Empire, the fall of the apartheid regime of South Africa, the liberation of India and Pakistan. Then great leaders understood the signs of the time and could pick up and channel the energy of the masses. Something like that could happen today. Big crises could catalyze that process.

Our responsibility is to start each for ourselves. Let’s start today, and develop our vision about the future, and share that with everyone, wherever we come, and whoever we meet. As Eleanor Roosevelt said: “The future belongs to those who believe in the beauty of their dreams.” And John F. Kennedy: “We have come too far, we have sacrificed too much, to disdain the future now”.

By the way: a good way to start is to go to the nearby MasterPeace concert on Peaceday, september 1st. In 40 countries in the world. The Dutch concert is in Ziggo Dome, Amsterdam. See: https://www.masterpeace.org

For this blog I heavily rely on the article of Marcel ten Hooven in NRC/Handelsblad of August 24. 

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker).