Maandelijks archief: januari 2017

No one else could have done this.

The last few weeks much is written  about the legacy of president Obama. Generally is is said that he was a decent man with class, but that the results of his presidency were meagre.

Really?

He inverted a big recession, he let restart the automobile industry, he triggered the longest period of job creation in American history, he realized the equalization of gay marriage, he provided a health insurance for 20 million people, he prevented the construction of a dangerous pipeline, and more. . .

But his foreign policy was a failure, it is said.

Really?

He closed a deal with Iran, thus preventing the development of atom weapons in that country without any violence, he normalized the relationship with Cuba, he eliminated the brain behind 9/11, together with China he made a big step in tackling the climate problem and undersigned the treaty of Paris. . .

Yes, but he didn’t succeed in promoting a solution in the Israelean-Palestinian conflict, en didn’t effectively intervene in Syria, thus leaving the space for Russia and Turkey to fill the gap, so the quibblers continue.

It always strikes me that those who have these kind of criticisms don’t have the faintest idea about what then could be done. What do they want: a new Middle East war?

Anyway, history will show the significance of this president. Even if mr. Trump will undo as much as he can what president Obama accomplished, it nevertheless may be that Barack Obama marked the beginning of the Great Turning Joanna Macy is speaking about, and that the phenomenon Trump (and the populist leaders in Europe) are the last spasm of an era and a system that is broke. The protest marches of unprecedented scale (with a majority of women!) may well be a sign of the new era.

I always thought that we needed one or more disasters to turn the tide; to cause a new state of consciousness that could heal the planet, or at least let humanity survive. But then I always thought of disasters caused by climate change. What I didn’t realize is that calamities can be produced even more directly  by the ‘leaders’ we choose and can come earlier. I think the contrast between the benevolence of Obama and the maliciousness of Trump may accelerate our transformation of consciousness. There can be no awareness of light without the absence of it. It is called darkness. Where Obama didn’t succeed in: uniting us, Trump may accomplish by the rebellion he creates. In the words of Caroline Myss: We have to say to him, “Well done. Thank you for uniting us. Honestly. We thank you. No one else could have done this.” 

 

Bien étonné de retrouver moi-même

In mijn vorige blogs heb ik de hoop uitgesproken dat er een massabeweging ontstaat voor een rechtvaardige en zorgzame wereld, een waardige wereld, als tegenwicht tegen het massale reactionaire populisme dat voornamelijk TEGEN is.

Albert Camus (De mens in opstand) heeft al in 1951 gezegd dat zo’n massabeweging alleen langere tijd kan bestaan en effectief kan zijn als de deelnemers eraan zich met elkaar diepgaand verbonden voelen. En dat kan alleen maar als ze een gemeenschappelijke doelstelling, visie of ideaal delen.*)  Deze gedachte is sindsdien omarmd door de organisatiekunde; zie bijvoorbeeld Peter Senge (The Fifth Discipline).

Dit doet de vraag rijzen hoe die verbondenheid en een gemeenschappelijke doelstelling zouden kunnen ontstaan. Dat kan alleen maar als de zaadjes daarvoor al in de collectiviteit aanwezig zijn. Het is mijn stellige overtuiging dat zulks met betrekking tot de doelstelling die ik hierboven heb genoemd zo is. Het zaad voor die visie en dat ideaal is in de samenleving volop aanwezig, en wacht er slechts op tot de omstandigheden gunstig zijn om te ontkiemen.

Die condities zullen in de komende tijd steeds gunstiger worden. Dat komt door de ellende die we als collectiviteit aanrichten in de wereld van nu. Dit proces wordt nog versterkt door de opkomst van populistische en reactionaire leiders. Als de resultaten van deze ramp die zich aan ons volstrekt steeds zichtbaarder worden is de tijd rijp voor de nieuwe volksbeweging.

Wat dan nog nodig is een kristallisatiepunt waaromheen die volksbeweging zich ontwikkelt in de vorm van nieuw leiderschap. Niet een leiderschap dat ons vertelt wat we moeten doen en waar we naar toe moeten, maar een leiderschap – een team, bestaande uit minimaal een vrouw en een man –  dat de collectieve bewustwording van het ideaal katalyseert. Bovendien een leiderschap dat de balans tussen reactie en creatie, tussen een vreedzame opstand en gewelddadige revolutie weet te bewaren (Zie ook: Ortega y Gasset in De Opstand der Horden). Toen ik op zoek ging naar wat er over zo’n leiderschap al is bestudeerd en beschreven stuitte ik, behalve op de boeken van Senge, Jaworski (Synchronicity) en Otto Scharmer (Theory U) op een boek van een zekere Erik van Praag (Spiritueel Leiderschap), waarin dit hele proces al minutieus is beschreven. Bien étonné de retrouver moi-même. Ik was dat helemaal vergeten! Maar het is dan ook al twintig jaar geleden geschreven. . .

Het voert nu te ver om hier in detail op in te gaan. Ik wil eindigen met de bemoedigende gedachte dat zowel het zaad als de kennis hoe het te doen ontkiemen al aanwezig is. Dus dat gaat op een gegeven moment gebeuren.

*) Deze gegevens haal ik uit het artikel in NRC/Handelsblad (O&D) Eva Rovers.

Een fantasie van een man op leeftijd.

In mijn blogs van 17 november en 1 december pleitte ik ervoor onze stem te verheffen tegen de de opkomst van reactionaire bewegingen en hun ‘leiders’. Door te zwijgen worden we medeplichtig, zoals velen in de dertiger jaren medeplichtig waren aan de opkomst van nazisme en fascisme. Vorige week kwam ik daar op terug met de vraag: wat te doen?

Wat mijzelf betreft voel ik me daarbij gehandicapt door mijn leeftijd. Dit is de tijd van jongere generaties. Zij zullen de wereld vorm moeten geven waarin zij zelf en hun nageslacht zullen leven. Mijn rol is meer die van het doorgeven van de essentiële waarden van onze cultuur, en mijn medeburgers aansporen hun hersens te gebruiken en hun hart te laten spreken. Maar ik heb wel een fantasie: wat als ik in deze tijd pas 45 jaar zou zijn?

Ik noem met name de leeftijd van 45 jaar omdat dat de leeftijd was waarop ik zelf tot een zekere balans en rijpheid was gekomen. Daarvoor was ik eigenlijk nog niet volwassen (al was ik allang echtgenoot, vader en nam ik deel aan het arbeidsproces – zo goed en zo kwaad als dat ging). Wat zou ik doen als ik, in deze tijd, 45 jaar zou zijn?

Dan zou ik, denk ik, allereerst een manifest schrijven. In dat manifest zou ik allereerst schetsen wat voor mij een waardige wereld zou zijn, en daarna een aantal concrete dingen opsommen die mijns inziens zouden moeten gebeuren. Waarden als eerbied (respect), zorg(zaamheid), vrijheid en openheid zouden daarbij centraal staan. En wat betreft de dingen die zouden moeten gebeuren zou ik denken aan concrete maatregelen op het gebied van de economie (radicaal anders belastingstelsel, terugdringen van het marktdenken), klimaat, samenleven (immigratie en integratie). Enfin, ieder kan zich die maatregelen wel voorstellen denk ik. Het manifest zou eindigen met een oproep om tot een massale beweging te komen die een antwoord zou zijn op het neoliberalisme en op de reactionaire bewegingen die er in de samenleving al zijn. Zoiets als Occupy dus, maar dan duurzamer.

Ik zou proberen om dat manifest te schrijven in een taal die verstaan zou worden door een veel grotere groep dan mijn reguliere achterban en clientèle, die je namelijk voornamelijk moet zoeken bij hoger opgeleiden. Daarvoor zou ik zo nodig de hulp inroepen van tekstschrijvers of journalisten van populaire media.

Dan zou ik met dat manifest de boer opgaan bij al mijn relaties, zakelijk en privé. Ik zou het op Facebook zetten en zou er naar verwijzen op Twitter en LinkedIn. Ik zou er wellicht ook op andere manier over publiceren. En dan zou ik hopen dat de bal zou worden opgepikt door mensen die geschikt zijn om zo’n massabeweging te beginnen en te leiden. Niet één man of vrouw, maar een team, minsten twee, een man en een vrouw, die het kristallisatiepunt van die beweging kunnen vormen. De beweging zou zich kunnen ontwikkelen tot een echte volksbeweging. En dan zou die beweging het publiek, en daarna het bedrijfsleven en de politiek kunnen gaan beïnvloeden.

Tot zover mijn fantasie. Maar ik ben geen 45, en voel me tot een dergelijke actie niet meer geroepen. Ik beperk me dus voorshands tot het schrijven van mijn blogs, en het vieren van het leven. Toen ik daarover de vorige week iets had geschreven, stuitten we bij ons avondgebed op een lied, dat voor mij de viering van dat leven wonderwel tot uitdrukking bracht. Er naar luisteren was een feest. Wie het stuk zelf wil horen verwijs ik naar You Tube, een iets mindere uitvoering, maar mooi genoeg.

https://www.youtube.com/watch?v=BjAADS6Nu-Q

Het leven vieren in zware tijden.

De nieuwjaarskater. Na een heerlijk rustige feestweek met familie val ik in de jaarlijks post-oud-en-nieuw dip. Ik heb het nooit opgehad met de maand januari: koud, donker, saai. Dit jaar wordt dat nog versterkt door het perspectief op 2017, waarin we een opmars zullen zien van populistisch rechts. Zonder het rechtse populisme gelijk te stellen aan het fascisme en het nationaal socialisme, doet deze tijd me toch denken aan de twintiger en dertiger jaren, toen Franco, Hitler en Mussolini aan de macht kwamen. Achteraf werd wel gezegd dat dat mede gebeurde door dat weldenkende mensen zich daar niet met hand en tand tegen verzetten. Daarom zie je nu sommigen (onder wie Rutger Bregman en Otto Scharmer) oproepen tot actie tegen de extreem rechtse, racistische vloedgolf met hun leiders: Trump, Orban, Kascynski, Erdogan, Poetin, Assad, Netanyahu, LePen, Wilders. . . Misschien niet allemaal fascisten, maar zeker allemaal racisten (heeft u wel eens opgemerkt dat Wilders ook racistisch is met betrekking tot Joden? Want anders kan ik zijn onvoorwaardelijk steun voor Netanyahu niet uitleggen. Met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig).

Actie dus, maar wat en hoe? Kijken, de werkelijkheid onder ogen (willen) zien en dan blijven kijken, dat is de eerste stap. En dan ook de blik naar binnen richten: waar zit de wrok, het racisme, het de-anderen-de-schuld-geven in mezelf? De eerste actie lijkt me wel te zijn: dat in elk geval onder ogen zien en op een of andere manier onschadelijk maken.

Maar dan? We kunnen het hier niet bij laten. Een actie naar buiten toe lijkt me geboden. Maar wat en hoe? En dan valt de schrijver stil. Vandaar mijn nieuwjaarsdip. Met zeer vele anderen heb ik het idee dat het weinig uitmaakt wat ik zeg en doe.

Elk jaar met oudejaar trek ik een engel voor het nieuwe jaar, als inspiratie, en misschien ook als steun. Dit jaar was dat de engel van ‘Celebration’, viering. En inderdaad, er valt ondanks alles nog veel te vieren: er is veel om dankbaar voor te zijn en veel om te genieten. Misschien is het wel mijn belangrijkste opdracht voor 2017 om dat niet te vergeten. Misschien kan die engel ook mijn lezers inspireren. En verder blijf ik maar mijn blogs de wereld insturen. Baat het niet, ik kan ook niet zien dat ze veel schade aanrichten.