In de meeste psychologische theorieën wordt er vanuit gegaan dat er vier basale menselijke gevoelens zijn. Maar er is geen volledige overeenstemming over welke dat dan zijn. Vaak worden genoemd: vreugde, boosheid (woede), angst en verdriet. Persoonlijk kies ik voor liefde, angst, vreugde en verdriet/pijn.

Er zijn natuurlijk talloze emoties die hier niet mee samen vallen. Maar analyse laat zien dat deze emoties vaak gemengd zijn met gedachten en/of neigingen tot actie. Het woord emotie zegt het al: een beweging naar buiten (van latijn: emovere, naar buiten bewegen). Gevoelens hoeven niet naar buiten te bewegen: ze zijn een gemoedstoestand. In het spraakgebruik worden de woorden ‘gevoelens’ en ‘emoties’ overigens door elkaar gebruikt.

Zelf reken ik boosheid of woede niet tot de fundamentele gevoelens. In elk geval is dat mij niet zo. Boos of woedend of zelfs razend word ik als iemand of een verzameling mensen handelingen verrichten die schade toebrengen aan of zelfs vernietigen wie of wat me dierbaar is/zijn. Voorbeelden: Netanyahu, die willens en wetens Palestijnen en journalisten vermoordt, Trump, die (welbewust?) aanstuurt op vernietiging van onze wereld door het klimaat probleem als niet bestaand te verklaren en navenant te handelen, enzovoort (de voorbeelden zijn helaas moeiteloos uit te breiden).

Maar ik werd me er van bewust dat ik niet met woede door het leven wil gaan, want dan draag ik zelf bij tot een energie die de wereld schaadt. Dus ben ik eens nagegaan waar die woede vandaan komt. Is het mijn machteloosheid? Dat draagt er zekert toe bij, maar vormt m.i. niet de hele verklaring. Of is het mijn natuurlijke agressie die door dit soort aanleidingen geactiveerd wordt? Dat geloof ik ook niet, want dat is heel iets anders, een manifestatie van de levenskracht zelf. Nee, ik kwam tot de ontdekking dat de woede ontstaat door de pijn dat iets wat me dierbaar is wordt bedreigd. Woede is bij mij dus een vorm van gekwetste liefde. Ik houd van mensen, van de wereld. Volgens mij is dat een vorm van houden van het leven.

Deze ontdekking heeft me een stuk vrijheid opgeleverd en maakt het me mogelijk eenheid na te streven. Er zijn veel mensen met wie ik grote moeite heb, maar we zijn wel allemaal lid van de family of (wo)men. Deze mensen komen uit dezelfde bron als ik en ik ben er dus mee verbonden, of ik dat nu leuk vind of niet.

Hitler als peuter