De predestinatieleer wordt door leken vaak toegeschreven aan Calvijn, maar dateert al van veel oudere datum. In feite is die leer al omstreeks 400 uitgewerkt door Augustinus. Dit leerstuk is ook nauwkeurig omschreven in de Dordtse leerregels, waarover ik het had mijn vorige blog. De lezers van dit blog zullen wel ongeveer weten wat die leer inhoudt – maar staan vaak niet stil bij de uiterste consequenties daarvan. De predestinatieleer houdt in dat God een scheiding heeft gemaakt tussen uitverkorenen en verdoemden, en dat niets van wat je in je leven onderneemt of nalaat dat kan veranderen. Als je uitverkoren bent is het eeuwige heil je deelachtig , zelfs als je een ongelovige bent en een zondig leven lijdt. (Er wordt in dat geval van uitgegaan dat je, eventueel pas op het laatst nippertje, voor je dood het geloof weer terugvindt). Omgekeerd kan je, als je niet bent uitverkoren, nooit het eeuwige heil bereiken, hoe deugdzaam en gelovig je ook leeft.
In zijn consequenties doorgedacht betekent dit dus dat wij niet verantwoordelijk zijn voor ons gedrag. Het maakt niet uit wat je doet; je bent uitverkoren of niet; al dan niet ontvankelijk voor Gods genade. Deze leer is duidelijken in tegenspaak met uitspraken van Jezus, bijvoorbeeld Matth. 19:26: “bij God is alles mogelijk”; dus ook de genade voor iemand die niet is uitverkoren.
Deze leer is eeuwenlang doorgedrongen in onze cultuur en het hoeft ons dus niet te verbazen dat ook heden ten dage velen weinig verantwoordelijkheid nemen voor hun handelen. Er zijn meer van die christelijke leerstukken die in onze cultuur zijn ingesleten. Ik noem bijvoorbeeld de leer van de erfzonde (“De mens is onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad” – Heidelbergse catechismus, vraag 9), de minderwaardigheid van de vrouw vergeleken met de man, het idee dat we heerser zijn over de natuur in plaats van dat we daar deel van uitmaken (Gen 1:28), en de negatieve houding tegenover seksualiteit en in het bijzonder homoseksualiteit. Het verzet tegen de kerkelijke opvatting over seksualiteit heeft overigens geleid tot een overreactie waar je ook weer je kanttekeningen bij kan zetten.
Samenvattend: het Christendom heeft ons misschien veel gebracht, maar heeft niet geleid tot mensen die van zichzelf houden en in zichzelf geloven, en de volle verantwoordelijkheid nemen voor hun handelen en de consequenties daarvan. Het heeft dus niet geleid tot een samenleving waarin de waarden van vrijheid, gelijkheid en liefde centraal staan, en dus indirect wel geleid tot de huidige maatschappij, waarin begeerte, individualisme en eigenbelang de boventoon voeren. Een samenleving waarin veel mensen bang zijn (o.a. voor de dood), en van mening zijn dat ze voor hun geluk afhankelijk zijn van de omstandigheden en anderen de schuld kunnen geven als er in hun leven iets niet goed gaat.
Jammer, het had zo mooi kunnen zijn. Misschien komt dat alsnog, onder druk van de omstandigheden.
Wat een vreemd artikel. Het lijkt niet af. Gods verkiezing is de meest impopulaire doctrine. Omdat het alle grond bij een mens onder de voeten weg slaat. De oerzonde is; de mens wil als God zijn, dat werkt door in elk mens en dit lees ik ook tussen de regels in dit stukje. Romeinen 9:18 “Zo ontfermt Hij Zich dan, diens Hij wil, en verhardt, dien Hij wil” Het gaat dus om de wil van God. – De predestinatieleer van de bijbel geeft mij een vaste grond. God heeft mij uitgekozen. Waarom? Niet omdat ik zo geweldig ben, of extra ijverig. In tegendeel. Maar omdat God mij heeft gekozen en Zijn Zoon voor mij heeft gegeven. Als dát het geval is, dan is mijn eeuwig heil vast en kan het nooit gebroken worden. Jezus zegt; ‘En Ik geef hun het eeuwige leven; en zij zullen niet verloren gaan in der eeuwigheid, en niemand zal dezelve uit Mijn hand rukken.’ – Het initiatief komt van God en daarom ben ik zeker. Ik houd van deze bijbelse waarheid en ik houd van God! Hij is goed, in alles wat Hij doet. U zegt; ‘het christendom heeft er niet toe geleid dat mensen van zichzelf houden en in zichzelf geloven’ Dat is inderdaad het doel; mensen moeten niet van zichzelf houden, maar doen het wel; In de brief aan Timotheus, schrijft Paulus over de mensen van de eindtijd (de tijd waarin we nu leven) ‘Want de mensen zullen zijn liefhebbers van zichzelven, geldgierig, laatdunkend, hovaardig, lasteraars, den ouderen ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig. – Nee, de mensen moeten niet in zichzelf geloven, maar in die Ene Naam waardoor iemand gered kan worden; JEZUS. – De predestinatieleer is totaal niet in tegenspraak met Matt.19:26! Het bevestigd het juist! De discipelen vragen aan Jezus; ‘wie kan dan zalig worden?’ Conclusie; het is onmogelijk. Gods eisen zijn té zwaar. Dan zegt Jezus; ‘Bij de mensen is dat onmogelijk, maar bij God zijn alle dingen mogelijk’ God, in Zijn almacht, kan alle mensen die Hij verkoren heeft roepen en zalig maken. Dat is bij Hem mogelijk. – God is souverrein, u niet. – Uit uw stukje te lezen begrijpt u wel de schijn van de predestinatie, maar niet het wezen, namelijk; ‘niemand is goed, zelfs niet één’ God is helemaal niet verplicht om ook maar één mens tot zaligheid te brengen. Iedereen is straffelijk voor Hem. U- ik, elk mens. Maar in Zijn genade, kiest hij een deel van de mensheid om Zijn liefde te demonstreren en Hij laat een deel in hun zonden om hen te straffen om daarmee zijn gerechtigheid te demonstreren. Daar is Hij helemaal vrij in. – Het is dus geen bedenksel van christenen, maar komt uit Gods woord; Handelingen 13:48 ‘Als nu de heidenen dit hoorden, verblijdden zij zich, en prezen het Woord des Heeren; en er geloofden zovelen, als er geordineerd waren tot het eeuwige leven.’