Na alle commotie rond het regeerakkoord heeft het me verbaasd dat de werkelijk belangrijke vraagstukken rond dit akkoord niet aan de orde zijn gekomen.

Tijdens de verkiezingscampagnes hebben alle partijen de nadruk gelegd op het belang van herstel van de economische groei. Ook in de Amerikaanse verkiezingscampagne is dat het centrale thema geworden. Het is ook het beleidsdoel van het IMF en van de Europese Unie.

Maar, vrienden, economische groei, althans groei die uitgedrukt wordt in materiële groei, kan helemaal niet meer. Daarvoor zijn op zijn minst twee redenen:

1. alle kwantitatieve groei loopt noodzakelijkerwijs uit op een exponentiële groeicurve en dus tot ineenstorting van het groeiende systeem, in dit geval de wereldeconomie.

2. de grondstoffen raken op en exponentiële groei verstoort de balans van het globale ecosysteem

Beide processen zien we nu gebeuren. Kortom: materiële economische groei is niet duurzaam!

Dit is allemaal zo evident, en ook niet bepaald door mij verzonnen.Grote geesten zijn mij voorgegaan, van liberale en andere huize: John Stuart Mill, Adam Smith, Karl Marx, Maynard Keynes, en meer recentelijk Bob Goudzwaard en Tim Jackson. Hoe komt het dan toch dat dit probleem door de politiek (en het bedrijfsleven) niet geadresseerd wordt?

Ook daarvoor zijn een paar redenen: Eén: Pleiten voor nulgroei gaat tegen gevestigde belangen in. Van het grootkapitaal, maar ook van ons burgers, die altijd meer willen (dit is  meer in detail uitgewerkt door Achterhuis in ‘Het rijk van de schaarste’ en ‘De utopie van de vrije markt’) en door mezelf in mijn recente boek ‘Voor niets gaat de zon op.’). Een politicus die nulgroei bepleit kan wel in pakken. En twee: We weten niet hoe we twee belangrijke, maatschappelijk aanvaarde, doelen, namelijk volledige werkgelegenheid en verkleining van inkomensverschillen, zonder economische groei kunnen bereiken.

En zoals we allen weten: als we geen oplossing hebben voor een probleem, dan kan je maar beter je kop in het zand steken. Het wordt anders wel erg ongemakkelijk. En tegen ongemak daar kunnen we niet tegen.

In dit veband een anekdote: in de protesten tegen de premieplannen voor de zorg zei iemand verontwaardigd: neem nou mijn buurman, die moet wel € 1600 per jaar meer gaan betalen! Tja, dat zou een probleem zijn als de man zou moeten rondkomen van € 800 of € 1000 per  maand. Maar weet u wat ik denk? Dat die buurman wel wat meer te besteden zal hebben. Over zuiverheid van argumenten gesproken. . .

Als we al zo te hoop lopen tegen de betrekkelijk kleine ingrepen van dit regeerakkoord, hoe zullen we dan reageren als we werkelijk de buikriem moeten aanhalen? En dat we dat moeten, daar ben ik van overtuigd. Daarover in een volgend blog.