(dit blog is een vervolg op het vorige).

Natuurlijk was de poging van de Partij van de Arbeid in Nederland om te vernieuwen door het midden op te zoeken tot mislukken gedoemd. Je kunt niet vernieuwen zonder het verleden los te laten, en dat kan je niet verwachten van een Partij met een dergelijk indrukwekkend verleden. Je kunt ook niet vernieuwen zonder een radicaal nieuw perspectief, gebaseerd op een grondige analyse van wat de samenleving nodig heeft. Als je partijleiders zonder een dergelijke basis het bos in stuurt dan moeten ze wel afbranden. Dat is zowel Kok, Melkert, Bos, Cohen als Samson overkomen. Allemaal voortreffelijke, kundige mensen, die moesten opereren vanuit drijfzand. Zelf waren ze, geïnvolveerd als ze waren in de dagelijkse problematiek, ook niet in staat het ontbrekende fundament te leggen. Daaruit is ook te verklaren dat Samson niet kan waarmaken wat zijn grote voorganger Burger (en later bij de liberalen Bolkestein) wel kon: een gezicht van de partij bewaken vanuit de fractie naast, en soms zelfs tegenover, de regering waaraan ze meewerkten. Samson denkt veel te veel als bestuurder, ook al maskeert hij dat door de wijken in te gaan (Ik hoor al veertig jaar dat ‘we de wijken in moeten gaan’. Maar wat heb je daar te vertellen – dat is de vraag).

In het vorige blog heb ik laten zien dat de ‘oude’ partijen, gebaseerd op oude waarden het niet redden. Dan ligt het voor de hand om eens te kijken naar welke waarde we dan wel nodig hebben. Even leek het erop dat de waarde ‘duurzaamheid’ het zou maken, maar dat is een te technisch en inmiddels ook afgesleten begrip geworden. Maar wat zou u zeggen van de waarden ‘Eerbied’ en ‘Wijsheid’? Over ‘eerbied’ heb ik heb ik al eerder het volgende geschreven: Eerbied heeft verschillende aspecten:

• Eerbied voor het leven zelf ( eenwaarde dien centraal stond voor Albert Schweitzer) .
• Eerbied voor het stralend kosmisch wonder dat je zelf bent.
• Eerbied voor het allerhoogste/de Allerhoogste.
• Respect voor de ander, ook als die gedrag vertoont waar je helemaal niets van moet hebben (je hebt dus respect voor de ‘ziel’ van de ander).
• Eerbied voor de aarde als een levend organisme (Gaia) waaruit voortvloeit de zorg voor de natuur (waar we zelf deel van uitmaken) en de omgeving. *
• Tolerantie, dat wil zeggen het accepteren van verschillende waarheden en opvattingen.
• Ontzag en verwondering dat alles is zoals het is, gevoel voor schoonheid.
• Weten dat mijn medemensen mijn broeders en zusters zijn: broederlijke en zusterlijke liefde.

Zowel ‘eerbied’ als ‘respect’ zijn woorden die een zekere hërarchische lading kunnen krijgen in de betekenis van ‘opzien tegen’. Dat is hier uitdrukkelijk niet de bedoeling, al kan een zekere mate van ontzag wel meespelen.

Als we hierover gaan nadenken dan komt er een nieuwe maatschappijvisie naar voren, die de basis zou kunnen vormen voor een geheel nieuw partijprogramma met radicale maatschappelijke doelstellingen. We zouden hier dan de tweede waarde aan toe kunnen voegen: wijsheid (een zeker inzicht in mezelf, in mensen in het algemeen,  in de samenleving, zorgvuldigheid in mijn handelen, en bovenal: een weten dat we deel uitmaken van het grotere geheel, met name de natuur. Wij zijn de natuur).

Op deze basis zou een nieuwe politieke beweging kunnen worden geïnitieerd. Die kans is destijds door D’66 gemist (te pragmatisch en te veel gericht op bestuurlijke vernieuwing, te veel vorm, te weinig inhoud),  maar misschien was de tijd er ook nog niet rijp voor. De enige partij die de waarde ‘eerbied’ tot centraal thema van haar programma heeft gemaakt is de Partij voor de Dieren (eerbied voor de dieren), en tot op zekere hoogte GroenLinks (eerbied voor de natuur), maar beide partijen zitten nog te veel vast in oude structuren. **

Uit die nieuwe politieke beweging zou naar mijn mening een team als leiders naar voren moeten komen: minimaal een man en een vrouw. *** De tijd voor het individuele leiderschap is voorbij.  Ik zelf ben er nu te oud voor, en destijds miste ik de wijsheid, de moed en de capaciteiten om een  stap naar een dergelijke politieke beweging te zetten. Maar als de politiek de rol wil vervullen waar de wereld om schreeuwt dan zal een dergelijke radicale beweging absoluut noodzakelijk zijn. Misschien bent u wel een van de initiatiefnemers. Wie durft?

Ik wens u moed en vertrouwen in 2015.