It is only with the heart that one can see rightly; what is essential is invisible to the eye.
Antoine de Saint-Exupery
Als u door het vorige blog bent blijven zitten met gevoelens van zelfverwijt, verontwaardiging of woede, is het nu tijd deze gevoelens even te parkeren en uw aandacht te richten op het pad van de liefde (zie mijn blog van 1 mei).
Geef allereerst aandacht aan uw lichaam. Dat is een wonder, zelfs als u lijdt aan een ziekte of ouderdom. Maar nog steeds werkt het spontaan aan uw eigen heling (want anders was u nu overleden) en is het een instrument voor schoonheidsbeleving (natuur, kunst, muziek). Neem de tijd om hier even bij stil, te staan, voor reflectie of meditatie, en zie in hoe bevoorrecht u nog steeds bent door in dit land te leven, genoeg te eten te hebben en een dak boven uw hoofd. En mocht u heel ziek zijn of heel oud, word dan vriendjes met de dood. Dat is trouwens ook geen slecht idee voor de mensen die nog gezond of jong(er) zijn. En zorg goed voor uzelf: eet smakelijk en verantwoord, en beweeg als u dat nog kan (wandelen, zwemmen, fietsen, sportschool, sportclubs). En vergeef uzelf.
Vervolgens, zorg dat de plezier-functie in uw leven in tact is. Zorg dat er leuke dingen zijn om naar uit te kijken: uitjes, feestjes, reisjes, museumbezoek, bijzondere tv-uitzendingen of Netflix-series, films, lezingen of podcasts die u interesseren. Laat uw leven sober zijn doch rijk aan feesten. Er zijn altijd mogelijkheden, zelfs als u weinig geld heeft of fysiek gehandicapt bent.
Daarna: geef aandacht aan uw medemensen. Vergeef iedereen die u nog iets te vergeven heeft, als u daartoe bereid en in staat bent (en anders, werk daaraan). Praktiseer belangeloze vriendelijkheid, ook naar mensen die u niet kent. Onderhoud (oude) vriendschappen, en/of maak nieuwe vrienden. Als u er fysiek toe in staat bent, ga naar plekken waar u mensen kunt ontmoeten: buurtcentra, café’s, georganiseerde activiteiten. Pak het vervolgens wat structureler aan. Word vrijwilliger, of lid van een organisatie die gaat voor vrede of een genezende wereld. Maar zorg dat u niet tegen iets protesteert, maar het goede ondersteunt. Voorbeeld: protesteer niet tegen Israël maar ondersteun vredes-activisten in Israël en Palestina. Doneer naar vermogen aan goede doelen.
Laat u niet misleiden door de gebiedende wijs enkelvoud in bovenstaande suggesties. Het zijn maar aanbevelingen – doe niets uit plicht, maar alleen uit keuze. En als u dat consequent praktiseert, dan wordt u een bron van constructieve energie in de wereld, en werkt zodoende aan de verzwakking van het kwaad. Als extra bonus houdt u er een goed gevoel aan over.
Waarom is het nodig eerst het kwaad onder ogen te zien, alvorens het goede te doen? Daar kom ik volgende week op terug.
Ik heb me in vorige blogs uitgesproken tegen direct verzet tegen het kwaad, want dan versterk je het juist. Maar er is op die regel een uitzondering: als je direct beperkt wordt in je vrijheid het goede te doen. Dat kan gebeuren onder meer of minder autocratische regeringen. Zover is het in Nederland nog niet, maar dat komt wel gevaarlijk dichtbij. Wat dan te doen? Daarover eveneens volgende week.
