Vorige week eindigde ik mijn blog met de conclusie dat het fascisme al onder ons is. Is u dat met me eens? Om tot een eigen oordeel hierover te komen moet u niet alleen kijken naar de door mij genoemde ‘leiders’ en bekende personen, maar ook naar diegenen die een aantal van de instrumenten die fascisten hanteren ook gebruiken. Zoals bijvoorbeeld NRC-verslaggever Hugo Logtenberg , die Wijers onterecht ervan beschuldigde dat hij Yesilgöz een leugenaar had genoemd. Toen hij zijn vergissing bemerkte heeft hij dat niet publiekelijk herroepen, maar geciteerd uit een privé- appje van Wijers, waarin deze Yesilgöz een feeks had genoemd. ’s Avonds zat hij apentrots om wat hij gedaan had bij Café Kockelmann van WNL, en later bij Met het Oog op Morgen.*). (Een slechte beurt voor NRC- ik had dat van een journalist van die krant niet verwacht). Als u dit gedrag van Logtenberg afzet tegen de criteria van het fascisme die ik in het vorige blog genoemd heb dan realiseert u zich dat hij aan een aantal van die criteria voldoet. Ik noem dit fascisme light of fascistoïde. DIt is maar één voorbeeld. U kunt dit voorbeeld moeiteloos uitbreiden met andere; bijvoorbeeld Yesilgöz, die inderdaad niet in haar eerste leugentje gestikt is, of Eerdmans. Tijdens de verkiezingscampagne heeft Jetten overigens zijn voorkeur uitgesproken om met deze laatsten te regeren – al is hij daar later op teruggekomen. Ja, het fascisme is echt onder ons.

Wat kunnen wij daartegen doen? Één: ons grondig op de hoogte stellen. Zien op welke wijze en waar het allemaal speelt. Ons verdiepen in wat het zou betekenen als het fascisme echt de mainstream zou worden. Een goede methode is om na te gaan wat Trump al allemaal met actieve en passieve instemming van de meerderheid der Amerikanen nu al heeft uitgehaald. Twee: als we zodoende wijzer zijn geworden: in woord en geschrift kond doen van onze verworven inzichten. Het figuurlijk van de daken schreeuwen. Denk in dit verband ook aan het middel van de ingezonden brieven. Drie: signaleren, kritiseren, protesteren, verzet, demonstreren, als de gelegenheid zich voordoet. Vier: een visie ontwikkelen van de samenleving die ons als ideaal voor ogen staat. Een samenleving in vrede en harrmonie. Een democratische, rechtvaardige en waarheidslievende samenleving. En ons die samenleving concreet in beelden voor ogen halen. En dan die visie vervolgens uitstralen. Mijn eigen visie kunt u vinden in De Aarde heeft koorts en Voor niets gaat de zon op.

Utopia van Thomas More:

.

*) Ontleend aan een column van Jamal Quariachi in Trouw, d.d 18 november j.l.