Maandelijks archief: november 2016

The day after the night before.

On November 9 we stayed with friends is France. In the house there were no internet, tv or telephone connections, In the morning our friend went to the nearby village to buy bread, and also to find out who won the presidential elections in the US. Needless to say that he came back dismayed.

After that we meditated. The meditation text was from the Essene Book of Days (Danaan Parryhttps://www.earthstewards.org/ESN-publications.asp), and so to the point, that I let it follow here.

seasonal focus: Outer darkness calls for nourishment within.

morning focus: The angel of the Suntg_angel

meditation: You run from me. You who have showered me with light and warmth. In summer’s fullness I was nourished by your glow, but now I must provide this warmth myself. The glow must be found within my heart, the light within my spirit. When next we meet in summer’s glory, I will wiser be. Till then I take you light inwardly with me.

Yes, I think it is good to go within and develop there our own strength. But I don’t think it is enough. We also have to do something. But before  that, we have to think thoroughly. What is it we really want? I think one of the reasons the Democrats lost (it was really the Democrats, not just Clinton), is because they didn’t have a real alternative for the neo liberal policy that they advocated under Bill Clinton and Obama, that caused, at least partially, the rage, fear and discontent that gave Trump his victory. They had no inspiring perspective. I realize that it is not easy to find and communicate that. Therefore we all have to work very hard, so that it can emerge and result in a movement and a leadership that can turn the tide.

De neergang van onze economie. Onvermijdelijk?

In NRC/Handelsblad van zaterdag 29 oktober stond een artikel over het onderzoek van prof. Van Bavel over de vrije markt economie. Verontrustend.

Prof. Van Bavel heeft, met zijn medewerkers, een diepgaand historisch onderzoek verricht naar de opkomst en ondergang van de vrije markt in die landen en perioden waarin een echte vrije markt zich ontwikkeld had: Irak, 6e tot de 11e eeuw, Italië, 11e tot de 16e eeuw, en de Lage Landen van de 13e tot de 18e eeuw. Het patroon is in al die landen hetzelfde. Uit een periode van onrust en opstanden ontstaat een situatie van gr0te gelijkheid voor de burgers, zowel op politiek niveau als op het gebied van de welvaart. Door de vrije markt stijgt die welvaart in eerste instantie, maar al snel ontwikkelt zich een kleine elite die meer profiteert dan de rest en ook meer macht verwerft. Om zijn macht en rijkdom te behouden schermt deze elite zich steeds meer af en begint dwangmiddelen toe te passen. Voor de opgepotte rijkdom vindt de elite steeds minder toepassingen binnen de samenleving, en dan wordt het geld in speculatieve beleggingen in binnen- en buitenland geïnvesteerd. De economische groei stopt en de daling van de welvaart zet in. Een periode van economische stagnatie en economische krimp begint.

economische-crisis-vector-46511483Van Bavel ziet dat proces ook nu plaats vinden in de VS en Europa. Het kantelpunt van de groei ziet hij in de jaren 60 in de VS, en in de jaren 90 in Europa. Dat betekent dat onze economie in een structurele neergang is beland, die niet met de methoden van de vrije markt economie meer is te stoppen.

De conclusies van Van Bavel zijn gebaseerd op grondig varkensspaarvarken-economische-crisis-61865861onderzoek, maar ik denk dat iedereen die bereid is te kijken zijn conclusies kan delen. Het verklaart mijns inziens voor een deel de grote aanhang van populisten als Trump, LePen en Wilders. Zij spreken met name ook die kiezers aan voor wie de neergang al is begonnen, of in de nabije toekomst dreigt.

Is dit doembeeld af te wenden? Jawel, maar dat zou een volslagen ander inkomsten- en vermogens-belastingstelsel vergen, en een weer meer regulerende overheid. Daarvoor zou een verstrekkende sociale omwenteling nodig zijn. Het valt niet te verwachten dat gevestigde belangen daartoe bereid zijn. Het zal dus alleen gebeuren, goedschiks of kwaadschiks, als een grote massabeweging zich hiervoor zou inzetten. Zal de opstand der horden altijd op een kwalijk leiderschap uitlopen, waarbij de horde uiteindelijk weer niets te zeggen heeft en aan het kortste end trekt? Of zijn er ook andere scenario’s mogelijk, waarbij de massa juist een zegenende invloed zou kunnen hebben. Ik denk daar de laatste tijd veel over na en nodig u uit dat ook te doen.  Als ik daar nieuwe inzichten over heb zal ik er zeker op terug komen.

Literatuur: Bas van Bavel, The Invisible Hand? 2016

 

Outer darkness calls for nourishment within.

De verkiezing van Trump confronteerde me met het feit dat ik met veel mensen  geen verbinding voel. Ik heb bijvoorbeeld geen verbinding met de boze blanke mannen (en vrouwen!) in de VS die op hem hebben gestemd. Maar ook niet met die democraten die uit teleurstelling over het verlies van Bernie Sanders in de voorverkiezing maar op Trump hebben gestemd. Of met zwarte en latino Amerikanen, die op hem hebben gestemd. Ik kan als psycholoog/sociaal wetenschapper het gedrag van deze mensen misschien nog wel verklaren (ik heb wel tien verklaringen die elkaar ook weer ten dele tegenspreken – dat heb ik gemeen met alle bla-bla commentatoren), en zelfs nog wel enig medeleven voor hen opbrengen, maar echt begrijpen doe ik ze niet. Laat staan dat ik me met hen kan identificeren.

Ik voel me ook niet verbonden met politici die het klimaatprobleem ontkennen (nog steeds!), of, erger, het wel erkennen maar er niets wezenlijks aan doen. Of met politici en ondernemers die, nog steeds, de zegeningen van de ongebreidelde vrije markt belijden, die in de geschiedenis van de mensheid altijd op een ramp uitloopt (Zie: Bas van Bavel, The Invisible Hand?). Ik voel me evenmin verwant met voetbal supporters die als Ajax aan de bal is, sissende geluiden maken. Of met Wilders en Jan Roos. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Ik blijk me niet verbonden te voelen met de overgrote meerderheid van de mensheid. Hoezo Family of Men? Hoezo broederschap? Wat me behoedt voor een gevoel van totaal geïsoleerd zijn en de daaruit voortvloeiende wanhoop zijn twee dingen. Eén:  dat er in mijn omgeving zo veel mensen zijn met wie ik me wel verbonden voel. In wie ik vriendelijkheid, aandacht en zorg ontwaar. En als die mensen er in mijn omgeving zijn, zijn het er vast wel veel meer. En twee: dat ik in mezelf nog steeds een levenskracht voel, die zich uit in levensvreugde en hoop ondanks alles. (Zie de titel van dit blog – de seizoensfocus uit het Essene book of days).

Maar toch. Ook wij, die moeite hebben met wat er om ons heen gebeurt, zitten gevangen in een systeem dat we zelf in stad houden. Zijn we werkelijk bereid en in staat onze ‘comfort zone’ te verlaten? Ik weet het niet – ik doe het in elk geval niet. Als excuus voer ik aan dat ik niet weet hoe ik dat op een zinvolle wijze zou kunnen doen. Maar die gedachte stelt me niet gerust. En hoe dan ook, vanuit deze ‘comfort zone’ kunnen we moeilijk klagen dat anderen, die zich niet in die zone bevinden, protestgedrag vertonen.

260px-contemplatingcastlebedfordDit waren enige gedachten die bij me opkwamen naar aanleiding van de overwinning van Trump. Ik voel me dus zowel geborgen als machteloos en geïsoleerd. In de psychologie noemen we dat vervreemding. Misschien helpt dat me uiteindelijk om toch enige verwantschap te voelen met al die mensen met wie ik me niet verbonden voel.

 

Een quantum sprong in de cultuur – IV

In mijn blog van 20 oktober stelde ik dat we toe moeten naar een collectief leiderschap, en dat daarvoor nodig is dat leiders echt leren zich met elkaar (en daarmee met hun ‘volgers’)  te verbinden. Ik noemde toen dialoog als een belangrijk middel en stelde dat je dat kunt leren via ‘compassionate listening’ of ‘collaborative communication’.

Over ‘compassionate listening heb ik geschreven in mijn blog van 27 oktober 2012. Dat is op deze website makkelijk te vinden. Als u het daar vertelde verhaal nog niet kent wil ik u graag aanraden dat blog eerst te lezen, want het is heel instructief en ontroerend.
Hier wil ik het vooral hebben over ‘collaborative communication’. Over dit onderwerp heb ik uitvoerig geschreven in mijn boek Spiritueel Leiderschap (Open communicatie, bladzijde 159 e.v.). Hier kan ik er slechts summier op ingaan. ‘Collaborative communication’ is een manier van spreken en luisteren waarbij je niet probeert de ander te veranderen (te overtuigen, over te halen, te beoordelen, gelijk te krijgen), en niet bang bent om je zelf te laten beïnvloeden. Het gaat er uitsluitend om dat je jezelf laat zien aan de ander, en de moed hebt om te zeggen wat je te zeggen heb, jouw waarheid te spreken (in het besef dat ‘jouw’ waarheid niet de waarheid van de ander hoeft te zijn). En dat je bereid bent naar de waarheid van de ander te luisteren, ZONDER METEEN INNERLIJK OF FEITELIJK TE REAGEREN! Dat is het geheim van een goede dialoog.

Dat lijkt zo simpel, maar als we hier echt over reflecteren lijkt het weliswaar eenvoudig, maar niet makkelijk in praktijk te brengen. Ga maar eens na hoe vaak we communiceren met het oogmerk iets te willen bereiken bij de ander, in plaats hem/haar alleen maar te willen zien en begrijpen. En hoe vaak we meteen een reactie klaar hebben, in plaats van het gehoorde eens even op ons in te laten werken.

In mijn vorige blog stelde ik dat er een tijd en gelegenheid is voor verschillende vormen van communicatie: debat, discussie en dialoog. Natuurlijk is het soms nodig om te debatteren of te discussiëren om tot een gemeenschappelijk standpunt of besluit te komen. Maar te vaak wordt er gedebatteerd of gediscussieerd als in feite eerst eens een dialoog zou moeten plaats vinden. Bij ‘collaborative communication’ is het vaak mogelijk tot verrassende inzichten en gemeenschappelijke oplossingen te komen, zonder te verzanden in een onbevredigend compromis.

Dit alles geldt te meer als sprake is van een gezamenlijk leiderschap van een man en een vrouw. Tussen mannen en vrouwen bestaan wezenlijke verschillen in stijl en manier van denken, dat waarschijnlijk veel dieper gaat dan dat het cultureel bepaald is. Door de eeuwen heen heeft dat geleid tot spanningen en onderdrukte conflicten. Dat zit intussen diep in onze genen. Daarom is het noodzakelijk dat we eerst eens echt naar elkaar luisteren, voordat we tot samenwerken (en samen leven!) kunnen komen. Maar als we er in slagen tot een wezenlijk verbinding te komen, dan kan dat tot inzichten (manlijke, of beter gezegd, jang energie) en wijsheid (vrouwelijke of yin energie) leiden. En dat is precies wat de wereld in deze hachelijke tijden nodig heeft.

ep-logoEn tenslotte, als een vrouwelijke en een mannelijke leider er in slagen op deze manier met elkaar te kunnen communiceren, dat zullen ze dat ook naar anderen toe ontwikkelen. Dan zijn ze een voorbeeld voor hun omgeving, die deze manier van communiceren van hen zal kunnen overnemen. En als dat zou spreiden in de samenleving vindt er werkelijk een culturele quantumspong plaats, en kunnen we versneld de (post-)moderne cultuur integreren in een nieuwe tijd.