Categoriearchief: Politiek

Onbeantwoorde vragen.

Ook in dit blog laat ik in verband met de verkiezingen een gast aan het woord. De vragen in dit blog kan u waarschijnlijk allemaal vlot beantwoorden. Maar het is toch wel goed om er voor de verkiezingen eens even bij stil te staan, en er over van gedachten te wisselen met anderen. Mocht u, net als Fokke en Sukke, nog aarzelen over op welke partij u uw stem zou willen uitbrengen dan kan dit, net als het kieskompas en de stemwijzer, u daarbij behulpzaam zijn. (de laatste alinea van deze column begrijp ik niet)

Dolf Jansen
Column

Even wat vragen die ik graag aan de praattafels gesteld zie worden
Trouw, 14 september 2025

Er zijn nogal wat talkshows, en vergelijkbare stukjes zendtijdvulling, op uw tv. Omdat ik geregeld ‘duiders’ zie die niet duiden maar een mening pushen, en te vaak mensen zie praten over zaken waar ze geen enkele deskundigheid over hebben (het kabinet-Schoof is er grotendeels uit opgebouwd) en vooral te weinig kritische vragen zie, heb ik even een lijstje gemaakt van vragen die ik deze week graag gesteld zou zien/horen worden.
Soms kunt u uit de vraag opmaken wie zou moeten antwoorden, veel vaker maakt dat eigenlijk niet uit. Om met Trumps woorden te spreken: Here we go!

Denkt u dat de planeet waarop wij leven onze huidige manier van consumeren aankan? En hoe lang nog? Denkt u dat de planeet waarop wij leven meer economische groei aankan? En hoeveel nog?

Een huis van anderhalf miljoen
Vindt u dat wetenschap en wetenschappelijke bevindingen leidend moeten zijn bij politieke beslissingen? En hoe verhoudt zich dat tot ‘een gevoel dat mensen hebben’, al dan niet in de onderbuik?

‘U (en partijgenoten met dezelfde spindoctor) beweert dat ‘de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek gezinnen 400 tot 500 euro per maand kan gaan kosten’. Negeert u in die zin bewust de voorgestelde langzame afbouw – gespreid over 8 tot 30 jaar – en spreekt u in die zin over ‘de hardwerkende Nederlander’ of over mensen met een huis van zeg anderhalf miljoen?

In hoeverre denkt u dat de positie van de vrouw en haar veiligheid op straat negatief is beïnvloed door de toon die tegen vrouwelijke politici en opiniemakers wordt aangeslagen, ook in de Tweede Kamer, door dezelfde toon (en grapjes…) aan talkshowtafels, en door influencers, opstellers van bangalijsten binnen studentenverenigingen en religieuze zeloten?

Vindt u dat een politieke partij die zelf vrouwen uitsluit mag meepraten over de positie van de vrouw in ons land?

Is het in tijden van constante cyberaanvallen en drones boven Navo-grondgebied nog aanvaardbaar dat partijen in ons parlement openlijk (of minder-openlijk) pro-Russisch zijn? Zou zo’n partij ooit en op enige manier deel mogen uitmaken van onze regering? En wat vindt u van partijen die die regeringsdeelname onlangs mogelijk hebben gemaakt?

Voor of tegen Israël
Eindigt het recht op zelfverdediging door Israël op het moment dat alle Palestijnen vermoord of verjaagd zijn, of op een eerder moment?
(Eventueel aangevuld met:) Welk aantal Palestijnen dat wel in leven blijft vindt u redelijk?

Vindt u dat sportbonden die blijven sporten met en tegen Israël een punt hebben als ze zeggen van de sport te zijn en niet van de politiek? Of zijn sportbonden die toernooien organiseren in zeg Rusland, Qatar, Saudi-Arabie en de VS-anno-2026 juist heel erg politiek?

Recht op gifspuiten
Heeft een agrariër recht gif te spuiten? Heeft een fabriek het recht de omgeving en omwonenden te vergiftigen? Heeft een luchthaven het recht door te gaan, ook zonder natuurvergunning?

Zou het kunnen dat minder hard taalgebruik, minder breekpunten en minder de schuld van problemen bij een bepaalde groep leggen en meer inhoudelijk taalgebruik met ideeën, visie en aanzetten tot samenwerking een hoop politieke en daarmee sociale problemen een stuk behapbaarder zou maken?

Als u echt de Messias uit de Maasstad bent, waarom staat er dan nogsteeds een saaie fles water op tafel?
Staat u volgende wedstrijd bij Vitesse op de rechtervleugel?
Komt u nog eens terug aan onze tafel?

Dolf Jansen is cabaretier, columnist, schrĳver en radiomaker met een felgroen hart.

Het kabinet Schoof, een van de effectiefste regeringen in de laatste decennia.

Geef een reactie

De twee komende blogs wijd ik aan de verkiezingen. Ik laat daarbij gasten aan het woord, die het minstens zo goed verwoorden als ik het zou doen. Vandaag het eerste blog dat twee dagen vroeger verschijnt dan normaal, in verband met mijn afwezigheid vanaf morgen.

Peter van der Maat

𝐊𝐚𝐛𝐢𝐧𝐞𝐭 𝐯𝐚𝐧 𝐝𝐞 𝐚𝐟𝐛𝐫𝐚𝐚𝐤: 𝐡𝐞𝐭 𝐢𝐬 𝐨𝐧𝐭𝐥𝐮𝐢𝐬𝐭𝐞𝐫𝐞𝐧𝐝.

Wie denkt dat het averechtse kabinet Schoof niets tot stand heeft gebracht, die heeft het mis. Uit een inventarisatie van Investico – onderzoeksjournalisten, waarover De Groene Amsterdammer schrijft, blijkt dat het juist heel effectief is geweest. En wel in het afbreken, terugdraaien en blokkeren van beleid dat de coalitiepartijen niet aanstond. Op het gebied van onderwijs, klimaat, ontwikkelingssamenwerking en emancipatiebeleid is er blijvende schade aangericht.

Het kabinet snoeide bovendien in dat wat niet formeel is vastgelegd, zoals georganiseerde tegenspraak. Tegengeluid werd genegeerd, uitgelachen of geweerd uit de politieke arena. En net als in Amerika deed ook een praktijk van ‘verboden woorden’ zijn intrede in Den Haag. Ondertussen bereikte geen van de grote plannen van landbouwminister Femke Wiersma (BBB) of de wetten van asielminister Marjolein Faber (PVV) het uitvoeringsstadium. Zelfs als er hierna een andere politieke wind gaat waaien, is die schade niet zo maar hersteld.

Met behulp van ChatGPT vat ik het artikel hier samen. Het is ontluisterend.

👉 Onderwijs
Onderwijsminister Eppo Bruins (NSC) zette de zwaarste bezuinigingen in decennia door. Starters- en stimuleringsbeurzen werden geschrapt, ondanks dat veel al toegekend waren. Universiteiten klagen de staat aan wegens onbehoorlijk bestuur. Resultaat: ontslagen, vacaturestops, geschrapte studies en forse banenreducties, o.a. in Wageningen, Utrecht en Amsterdam.

👉 Klimaat en mobiliteit
Een aangekondigde verplichting voor hybride warmtepompen vanaf 2026 werd plots geschrapt, waardoor de sector met volle magazijnen en stilvallende productie zit. Provinciale stikstofprogramma’s, jaren in voorbereiding, werden terzijde geschoven. Zero-emissiezones in 14 gemeenten zijn op het laatste moment uitgesteld. Ook de windenergie-doelen gingen omlaag.

👉 Emancipatie en tegenspraak
Georganiseerde tegenspraak werd ontmoedigd. De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme raakte van beleidsvormend teruggebracht tot adviserend. Consultaties met belangenorganisaties werden uitgekleed. In beleidsnota’s verdwenen woorden als ‘gendergelijkheid’, ‘transgender’, ‘inclusie’ en ‘intersectionaliteit’. Wat overbleef was een smalle focus op veiligheid, ten koste van bredere emancipatie.

👉 Ontwikkelingssamenwerking
Minister Reinette Klever (PVV) kondigde 2,4 miljard aan bezuinigingen aan, waarvan 1 miljard op ngo’s. Organisaties als Oxfam en Plan verliezen hun coördinerende rol. Nieuwe strenge voorwaarden (zoals de 50-procenteis) en uitblijvende duidelijkheid over vervolgsubsidies leiden tot krimp en ontslagen. Expertise en netwerken die decennia zijn opgebouwd, verdwijnen in rap tempo.

👉 Conclusie
Het kabinet-Schoof was dus niet zo maar een mislukt experiment. Het heeft blijvende littekens veroorzaakt aan mensen, expertises, instituties en de democratie.

Bron: Groene Amsterdammer https://lnkd.in/eJWFER3e

Ja, nee, geen mening.

Geef een reactie

Alleen de waakzaamheid van de publieke opinie verzekert de toekomst van een maatschappij.
Noam Chomsky

Om in deze wereld verschil te kunnen maken moet je welbewuste keuzes maken. Die moeten dan gebaseerd zijn op onderbouwde opvattingen of meningen. Om die te ontwikkelen is het nodig dat we ons op de hoogte stellen van wat er in de samenleving werkelijk gaande is, zowel het goede als het kwalijke. Blijven kijken brengt ons in beweging. Ook moeten we onze hersens gebruiken, zodat we enig inzicht verwerven in de zichtbare en minder zichtbare processen die in de wereld spelen, waarop we onze reacties en meningen kunnen baseren.

Maar wat als we geen mening kunnen vormen, omdat we het eens zijn met de tegengestelde meningen van anderen, die we een zeker gezag toekennen? Mij overkwam dat onlangs in verband met de onderhandelingen tussen de EU en Trump over de handelstarieven. – Terzijde: je kunt eigenlijk niet zeggen de EU en de VS, want de VS bestaan momenteel eigenlijk niet; als makke schapen identificeert de meerderheid van die bevolking zich voorlopig nog met één man. –

Die gezaghebbende personen waren voor mij Caroline de Gruyter en Koen Haegens, gerespecteerde columnisten van respectievelijk NRC/Handelsblad en De Groene Amsterdammer. Caroline de Gruyter was van mening dat de EU in de personen van Ursula von der Leyen en Maros Sefcovic het goed gedaan hebben. Europa had geen enkele troefkaart in handen, en is van Trump afhankelijk op velerlei gebieden, onder andere voor de verdediging van Oekraïne. Ze hebben het klaar gespeeld een openlijk conflict te vermijden en tot een uitkomst te komen die in het midden ligt van de doelen/eisen van beide partijen, te weten 15 %, waar Trump aanvankelijk 30 % eiste. Ten onrechte wordt Von de Leyen overgoten met pek en veren.

Koen Haegens daarentegen vindt dat Europa het veel harder had moeten spelen, en neemt daarbij Canada, Zuid-Afrika, China en Brazilië (Lula) tot voorbeeld. Hij stelt dat de EU zich door Trump heeft lanen vernederen, dat ze elk gezag nu hebben verloren, in werkelijkheid en in Trumps ogen. En Trump zou Trump niet zijn als hij daarom niet met nieuwe eisen zou komen waar men zich alsdan niet meer tegen zou kunnen verzetten. Bovendien heeft Europa dusdoende de genoemde bevriende landen, die wel ruggengraat tegen Trump toonden, in de steek gelaten.

Er zijn van beide kanten nog wel meer en genuanceerdere argumenten aan te voeren, want het is een complexe kwestie. Maar om dat hier uiteen te zetten voert voor het kader van een kort blog als dit te ver. Als u zich er meer in zou willen verdiepen, kunt u de betreffende columns lezen.*) Persoonlijk vind ik voor beide kanten veel te zeggen, en ik ben het verstandelijk en gevoelsmatig met beide columnisten eens. Ik kan in deze zaak dus geen standpunt innemen. Je kunt je echter afvragen of dat erg is, want ik kan ter zake toch geen invloed uitoefenen. Dat is waar, maar het voelt toch onbehaaglijk. Ik geloof dat betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken belangrijk is, ook als je er niet rechtstreeks wat aan kunt doen of niet direct een mening hebt. Het maakt dat je bewuster leeft, en dat je klaar bent voor actie als dat wel zinvol is. En ook is het zo dat alle persoonlijke meningen tezamen de publieke opinie vormen. Uiteindelijk bepaalt de publieke opinie welke kant het met de samenleving opgaat.

*) Caroline de Gruyter in NRC van 1 en 8 augustus. Koen Haegens in De Groene Amsterdammer van 4 augustus.

Rede en wijsheid

2 reacties

Rede is het alomvattende principe van de geest, dat de mens onderscheidt van het dier.
(Erik Martens, pseudoniem van J.P. van Praag, in Fundament , 1940)

Rede is een begrip dat gemunt werd door de Verlichting (ca. 1670-1800). De Verlichting zette zich af tegen bijgeloof, dogmatiek en de daaruit voortvloeiende onverdraagzaamheid, en pleitte daarentegen voor rede en openheid van geest. Dat had vergaande gevolgen, vooreerst binnen de wetenschap en de filosofie, maar later in de hele maatschappij. Citaat (Wikipedia): De Verlichting gaf aanleiding tot modernisering van de samenleving door middel van individualisering, emancipatie, feminisme, secularisering en globalisering. Het gelijkheidsbeginsel, de mensenrechten en de burgerrechten vinden er hun wortels, net zoals het ‘vrijdenken’, het klassiek liberalisme, het socialisme, het anarchisme.

Al deze terreinen werden doordrenkt met ‘rede’ . Echter in de periode 1750-1850 werd dat begrip verengd tot ‘ratio’. Mystiek, gevoelens, intuïtie, kunst werden verbannen naar hun eigen hoekje van de samenleving, terwijl deze concepten allemaal deel uitmaken van de rede (zie het citaat hierboven). Alle wetenschappen werden gemodelleerd naar de empirische natuurkunde, die alleen maar aandacht had voor het materiële en meetbare gedeelte van de werkelijkheid. Met name de wetenschap der politiek en de economie werden volstrekt cerebrale aangelegenheden. Dat had een belangrijk gevolg voor het politieke leiderschap. Wijsheid, passie, geloof en spirituele diepte hebben daarin geen plaats. Dat leidt tot een zekere harteloosheid en onverstandig handelen. Enkele recente voorbeelden: Bij de recente holocaust herdenking in Duitsland was Netanyahu uitgenodigd en werd niet gearresteerd, ondanks het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof. Merz kon hem niet goed de toegang weigeren, en hem ook niet laten arresteren, maar had hem tactisch kunnen verzoeken niet te komen. Ander voorbeeld: Rutte, die erop aandrong dat Zelensky aan Trump excuses moest vragen omdat hij zich niet straffeloos liet vernederen, en de leugens van Trump weersprak. Bizar en respectloos. Beiden, Merz en Trump, verloren hiermee gezag. Dit in tegenstelling tot Zelensky.

Ik denk dat een deel van de oorzaken van de desastreuze toestand van onze samenleving hiermee te maken heeft (zie mijn blog van 22 februari 2022). We moeten het maar uitzitten en hopen dat er wijze leiders opstaan, die wat meer macht hebben dan Zelensky. En intussen in onze eigen kleine omgeving er naar streven onze eigen redelijkheid en wijsheid te ontwikkelen.

De Wijze leider.
Illustratie van Joost Krijnen in de Groene van 19 februari 2025 bij een artikel van Thor Rydin, dat mede een inspiratie vormde voor dit blog.

Amerikaanse arrogantie

Geef een reactie

In mijn werkzame keven heb ik veel contact gehad met Amerikanen. Een groot deel van mijn post-doctorale opleiding heb ik van Amerikanen gekregen. Ik heb in Amerika lezingen en workshops gegeven, en ben er ook een paar keer op vakantie gegaan. Ik heb er een wilderness quest gemaakt, enzovoort. Met enkele Amerikanen ben ik ook bevriend geraakt; één van hen, Danaan Parry was een zeer dierbare vriend met wie ik ook kort in Europa met vakantie ben geweest. Ik kon goed met de meeste Amerikanen opschieten, maar er viel me wel iets op. Vrijwel geen van die Amerikanen hadden ook maar enig idee van wat de culturen buiten Amerika inhielden. Ze beschouwden bovendien de Amerikaanse samenleving en cultuur als superieur aan alle andere in de wereld. Nu hebben de meeste landen wel een zeker chauvinisme in hun cultuur. Zelf was ik daar ook niet vrij van. Ik was trots op datgene waar we in Nederland goed in waren: de deltawerken, onze sociale wetgeving, onze wetenschap, onze gezondheidszorg, ons humaan asielbeleid en onze ontwikkelingshulp, en als er tijdens sportwedstrijden gewonnen werd vond ik dat mooi, en onze vlag riep ook wel enige chauvinistische gevoelens bij me op. Dat is allemaal wel voorbij, door twee oorzaken: enerzijds ben ik ouder geworden en meer mondiaal gericht, en anderzijds gooien onze politici met instemming van de meerderheid van onze bevolking alles waarin we uitblonken te grabbel.

Ook in Engeland en Frankrijk bestond en bestaat er een zeker chauvinisme. Maar de Verenigde Staten spannen in dit opzicht absoluut de kroon. Bovendien is een consequentie van hun chauvinisme, gekoppeld aan hun machtspositie, dat ze alles inde wereld willen regelen op hun voorwaarden met voorbijgaan aan wat de bevolkingen en landen die dit aangaat zelf willen. Van de situatie voorafgaand aan WO II ben ik niet zo goed op de hoogte, maar ik weet wel wat van de periode daarna die begon met de conferentie van Jalta (1945). Over de hoofden van alle betrokkenen heen regelden Roosevelt, Churchill en Stalin de verdeling van Europa. Terzijde: Ook toen werkten de VS samen met een Russische misdadige dictator, met rampzalige gevolgen: de koude oorlog met een aantal proxy oorlogen. Verder beschouwen de Verenigde Staten Zuid- en Midden-Amerika, Mexico en Canada als hun voor- en achtertuin, waarin het bestuur volgens hun regels moest worden geregeld (in de vorige eeuw ging dat voornamelijk via dictaturen). Dat is niet helemaal gelukt in enkele staten (bijvoorbeeld Costa Rica, Cuba en Canada), maar dat doet niets af aan het idee. Ook in Iran, Irak, Vietnam, Korea, Afghanistan hebben de Amerikanen hun wil willen opleggen met instemming van de meerderheid van de Amerikaanse kiezers – om maar wat voorbeelden te noemen.

Ook de Amerikanen die ik beschouwde als geestverwanten en soms als vrienden gingen niet vrijuit van dit chauvinisme, al was dat bij hen vaak subtiel en deels onbewust. Van de Amerikanen die ik heb ontmoet was het maar een handvol die daar echt vrij van waren, onder wie de eerder genoemde Danaan Parry. Niet voor niets is male chauvinistic pig een bekend Amerikaans scheldwoord. Daarom hoeft het geblaat van Trump, Vance en Musk ons niet te verbazen. Zij dramatiseren op karikaturale en misdadige wijze het Amerikaanse volkskarakter. In die zin zijn ze veel duidelijker dan alle na-oorlogse presidenten, bij wie dit ook aanwezig was (misschien met uitzondering van Eisenhower) maar meer verkapt. Zo zijn Trump en Musk een goede spiegel, waarin we ons eigen chauvinisme weerspiegeld kunnen zien. Dat is belangrijk, omdat een lichte en ironische vorm van chauvinisme weliswaar onschuldig is, maar het makkelijk kan ontaarden in racisme, discriminatie, minachting en onderdrukking; van de niet witte eigen bevolking of asielzoekers bijvoorbeeld. Wie zonder zonde is werpe de eerste steen. Ik zeg dit ook, want dan hoef ik geen steen te werpen.
_______________________
Disclaimer: Mijn mening over Amerikanen is puur gebaseerd op persoonlijke ervaring en ontbeert wetenschappelijke grond. Natuurlijk zijn er wel meer Amerikanen zoals de paar vrienden die ik hierboven noemde. Een goed voorbeeld daarvan zijn David Brooks, en Jonathan Capehart, Amerikaanse journalisten van de Washington Post en The New York Times in een interview met Amna Nawaz in een tv-uitzending van PBS News van 28 februari. Zie: https://www.pbs.org/newshour/show/brooks-and-capehart-on-the-implications-of-trumps-altercation-with-zelensky

Wanneer en waar vandaan komt de tegenkracht?

1 reactie

Dictators, autocratische leiders, accepteren geen grenzen, en daarom lopen ze af en toe tegen die grenzen op. Dan zijn ze net een stap te ver gegaan en roepen ze tegenstand op, dan wel worden ze gestopt door het leven zelf. Zo werd Hitler gestopt doordat hij niet inzag dat er machten waren die sterker waren dan hij: Engeland, Rusland, en, nadat ook Japan over zijn grenzen was gegaan, Amerika. Zo zal ook Trump ooit tegen zijn grenzen oplopen, en misschien Musk ook wel. Een bemoedigende gedachte.

Die grenzen kunnen de vorm aannemen van leiders die sterker zijn dan zij. Bij Hitler en Mussolini waren dat Churchill, Stalin en Roosevelt. Maar wie zal er tegen Trump opstaan, en waar zal hij/zij vandaan komen? Uit Europa? Tot nu toe steekt nog niemand daar echt zijn/haar kop op, al laten Von der Leijen, Mette Frederiksen en Tusk een beginnetje zien. Het voorbeeld van Churchill uit de tweede wereldoorlog laat zien dat je al kunt opstaan als je nog geen militair overwicht hebt. Maar dat vraagt een leider die de bevolking kan enthousiasmeren, zelfs ten koste van offers.

Waaraan moeten dergelijke leiders voldoen? Alle grote leiders moeten voldoen aan een paar basisvoorwaarden. Ze moeten visie hebben, en weten waar ze heen willen. Ze moeten waarheidslievend zijn, en de moed hebben tegen de mainstream in te gaan. En respect hebben voor al wat leeft. En zowel fysiek als geestelijk veerkracht hebben. Als u kennis wilt nemen van mijn vroegere analyse van effectief leiderschap verwijs ik u graag naar eerdere blogs, die u kunt vinden door in de rechterkolom hiernaast ‘leiderschap’ in te typen als zoekterm.

Als je op deze manier naar leiderschap kijkt dan zie je waar de zwakke en de sterke punten zitten bij mensen als Poetin, Wilders, Trump en Xi. Zolang ze niet op hun grenzen stuiten, zullen ze veel schade kunnen toebrengen aan de wereld. Maar hoe sterker het kwaad, hoe sterker de tegenkrachten – dat is waar voor alle tegenstellingen in de wereld (als de ene kant meer energie krijgt is dat ook zo voor de andere kant). Wie zal er tegen Trump c.s. opstaan, en in welk land zal dat beginnen? Ik heb geen idee, maar dat het (ooit) zal gebeuren, daarvan ben ik redelijk zeker. En misschien is het deze keer niet één of enkele individuen, maar een vloedgolf die de huidige rechtse golf zal wegvagen. Maar een kat in nood maakt rare sprongen – vroegere dictators hadden geen atoombommen. Het is maar gelukkig dat de huidige dictatoren wel instructie kunnen geven de atoomknop in te drukken, maar het niet eigenhandig kunnen doen.

Stel dat, als . . .

Geef een reactie

Ook Hitler kwam legaal aan de macht
(Leonie Breebaart in de Trouw van gisteren)
Nu zijn we heer en meester
(Joseph Goebbels in zijn dagboek, nadat Hitler in 1934 alle obstakels van de democratie, het parlement en de grondwet, opzij had gezet.)

Stel je eens voor dat Hitler niet zou zijn verslagen, maar dat hij op het hoogtepunt van zijn macht de situatie geconsolideerd had. Of dat er geen grote leiders waren geweest, die hem weerstaan hadden (Churchill, Roosevelt). Dan zou hij driekwart van Europa in zijn macht of invloedsfeer hebben gehouden en zouden we hebben moeten leven onder een nationaal-socialistische dictatuur. Leef je eens in, wat dat voor jouw leven zou hebben betekend.

Deze fantasie komt da laatste tijd vaker bij me op, door de extreem-rechtse golf die de wereld overspoelt. Er zijn een aantal duidelijke parallellen tussen wat er in de dertiger jaren gebeurde, en wat er nu in de VS gebeurt. Ook Trump is min of meer legaal aan de macht gekomen maar is van plan democratische instituten buiten spel te zetten. Ook Trump laat zijn blik vallen op een aantal gebieden buiten de VS, die hij graag zou annexeren: Groenland, Canada, de streek rond het Panama-kanaal. Ook bij Trump sluit het grootkapitaal zich in meerderheid aan (dat was in Duitsland in de dertiger jaren ook zo). En ook Trump zet een bevolkingsgroep apart. Ik geloof niet dat hij ze wil vernietigen – zoals Hitler met de Joden deed -, maar hij wil ze wel deporteren.

De historie herhaalt zich nooit precies, maar rijmt wel. Er zijn duidelijke overeenkomsten tussen nu en de dertiger jaren, maar ook verschillen, positief en negatief. Ik noem er enkele. Ik zie Trump niet als een Hitler – hij is iets slimmer en gematigder, maar hij heeft zeker fascistoïde trekken en is vrijwel even onvoorspelbaar. Hitler had machtige democratische leiders als tegenstander, en zo kon oorlog een einde maken aan zijn bewind. Die ontbreken nu. Europa is geen macht van betekenis, omdat het van binnenuit door extreem-rechts ondermijnd wordt en omdat er geen leiders van het kaliber van Churchill en Roosevelt opstaan (althans, vooralsnog niet, maar wat niet is kan komen). Bovendien wordt Europa nu ook bedreigd door Rusland. Een ander groot verschil is, dat er destijds nog geen atoomwapen ter beschikking van Hitler stond, en dat is nu bij Trump wel het geval. Trump heeft ook een beter communicatie-apparaat tot zijn beschikking: de sociale media op internet. Goebbels moest het doen met alleen de radio en de gelijkschakelde pers – maar dat bleek al voldoende. En nog een verschil met destijds: de klimaat catastrofe zal alles resoluut veranderen – dat kunnen ook Trump en Xi en Poetin niet tegenhouden, wat ze er ook over beweren. Ik geef toe dat ik bang ben – dat Trump con suis ons intussen zouden kunnen overheersen. Ik sta in die mening niet alleen; ik heb recentelijk nogal wat artikelen gelezen van gerenommeerde deskundigen die deze zorg delen.

Dit brengt me op wat we zouden kunnen doen om Trump te stoppen: alle media, die door Trump, Musk of Zuckerberg gekaapt zijn en vervuild zijn met nepnieuws, complot theorieën en haatmails, verlaten. Als dat een massabeweging zou worden zouden ze veel van hun invloed verliezen. Bovendien stop je dan met de werkelijk rijken in de wereld aan ons media gebruik te laten verdienen. (Terzijde: je moet dus ook geen Tesla’s kopen! – daarmee steun je Musk/Trump) Maar in de praktijk is dat zo eenvoudig nog niet. Ikzelf maak van Facebook gebruik om contact te houden met familie, vrienden en relaties, en ik zit ook in diverse voor mij essentiële WhatsApp groepen. Nieuwe media, zoals BlueSky worden ook al weer snel vervuild. X heb ik al een jaar geleden verlaten. Maar als ik de WhatsApp groepen zou willen verlaten, en bijvoorbeeld verder zou willen gaan met Signal, dan zou dat alleen maar zinnig zijn als de andere deelnemers aan die groepen dat ook zouden doen. Toch denk ik dat het daar op niet al te lange termijn van moet komen.

Hubris.

1 reactie

Onwetendheid is de moeder der hoogmoed. (Erasmus)

U kent waarschijnlijk wel de mythe van Icarus. Die de raad van zijn vader in de wind sloeg, en met zijn in was gezette vleugels te hoog naar de zon vliegt, zodat de was smelt en hij te pletter stort (zie Wikipedia). In de oudheid was dit een populaire mythe die hoogmoed (hubris) aan de kaak stelde.

Maar u kent waarschijnlijk niet de organisatie van die naam: International Cooperation for Animal Research Using Space, afgekort ICARUS. Een organisatie die zich bezig houdt met het onderzoeken van ecosystemen (via minieme cameratjes), met het doel die ecosystemen voor ons te laten werken. Ik ben enigszins bijgelovig, dus ik zou een organisatie die zich dit ten doel stelt nooit zo noemen. Het is de goden verzoeken. Er wordt van vele kanten gewaarschuwd voor het knutselen aan ecosystemen, omdat alle technische ingrepen die we ooit hebben gedaan altijd naast de positieve ook negatieve gevolgen blijken te hebben. Dat geldt in het bijzonder voor ingrepen in de natuur. Hoogmoed komt voor de val! We kunnen de klimaat catastrofe echt niet op deze schijnbaar gemakkelijke manier oplossen – daarvoor is toch echt een bewustzijnsomslag nodig. Maar die is niet te bereiken als we niet bereid zijn er iets (misschien zelfs wel veel) voor op te geven en geestelijk risico te nemen.

Er zijn ook hedendaagse Icarussen in ons midden. Trump is misschien nog wel het opvallendste voorbeeld. En met hem stijgen ook de cryptomunten Bitcoin en Doge tot astronomische hoogten. Ik ontleen mijn hoop echter aan het feit dat we leven in een wereld van tegenstellingen. Alles wat stijgt daalt ook weer, hetzij geleidelijk hetzij door een val, of het nu Elon Musk is, Hitler, Assad of de tulpenmanie. Het is bij mijn weten nog nooit vertoond dat iets of iemand die tot grote hoogte stijgen niet ook weer neerdalen op de aarde. We weten echter niet van te voren wanneer en op welke wijze. Dat daarbij grote schade kan optreden is wel waarschijnlijk, maar uiteindelijk ontstaat er wel weer een balans, voor zolang als het duurt. Ik zal het wellicht niet meer meemaken, maar mijn kinderen of kleinkinderen misschien wel.

*De val van Icarus* door Peter Paul Rubens

Gebrek aan leiderschap.

1 reactie

Sinds het optreden van het nieuwe kabinet heb ik daar geen blog aan gewijd. Er werd al zoveel over geschreven, allemaal negatief, en wat zou ik daar aan hebben kunnen toevoegen? (Alhoewel, ik kreeg slechts één keer een positief bericht over deze regering onder ogen, van een van mijn zwagers! Kan je nagaan in wat voor een bubbel ik leef, want dit kabinet schijnt op grote instemming te kunnen rekenen.)

Maar een column in Trouw van gisteren maakt toch dat ik er nu iets over zeg. In die column laat Jurriën Hamer zien wat Omtzicht in een speech bij het aantreden op 6 april heeft gezegd over de ambities van het NSC. Het voert veel te ver om dat nu allemaal te herhalen (je kunt die speech nazien opYouTube). Er staan allemaal dingen in die hij moeiteloos met Links samen had kunnen realiseren; hij noemde beleidsvoornemens die sterk verwant waren met de linkse verkiezingsprogramma’s. Maar Omtzicht sprak ondubbelzinnig zijn voorkeur voor rechts uit – daarmee zijn onderhandelingspositie ten aanzien van Wilders sterk verzwakkend. Het was destijds al zichtbaar dat NSC zijn programma in deze regering niet zou kunnen realiseren, ook niet ten dele.

Ik vraag me af: Waarom iemand als Omtzicht zo’n voorkeur heeft, terwijl die radicaal tegen zijn eigen programma ingaat. Één reden is bekend: hij kan niet opschieten met Timmermans (waarom weet ik niet). Maar dan nog: waarom laat je zo’n persoonlijke afwijzing zodanig overwegen dat je daarmee je idealen in gevaar brengt? Van een leider verwacht je beter. Veel schijnt Omtzicht van de afgelopen periode en zijn gedwongen retraite niet geleerd te hebben. Zijn korte persverklaring bij zijn terugkeer gisteren ademde dezelfde geest als zijn speech van 6 april.

Wij allen kunnen hier een les uit trekken: ons niet laten leiden door subjectieve en irrationele vooroordelen, want dat kan leiden tot veel onheil. Beter is het je persoonlijke missie, levensopdracht, tot leidraad van je handelen te maken, en je overtuigingen te baseren op de werkelijkheid zoals die is in plaats van op jouw vertekende waarneming. Daar worden we allemaal gelukkiger van.

Hoogleraar Gerda van Dijk: ‘Volledig gebrek aan leiderschap bij NSC en coalitie’

Hardvochtigheid

1 reactie

Het kabinet Schoof grossiert in onuitvoerbare plannen: 150.000 minder ambtenaren, de asielwet, een door Europa goed te keuren voortzetting van het oude landbouw- en stikstofbeleid, enzovoort. Iedereen weet dat die plannen onuitvoerbaar zijn, en ik kan me niet voorstellen dat de kabinetsleden en de kamerleden van de betrokken partijen dit niet weten. Ik las ergens dat die plannen ook helemaal niet het doel van dit kabinet zijn. Het doel is de onuitvoerbaarheid aan te tonen, en dan de schuld van de ontstane chaos toe te schrijven aan ‘Europa’ en ‘links’, en daar verkiezingswinst mee te boeken. Ik denk dat dit klopt, want ik kan me niet voorstellen wat anders de beweegredenen van deze bizarre plannen zijn. Ik acht de thans aan de macht zijnde politici dom, (of naar keuze: kwaadaardig), maar zo dom . . . dat kan ik me ook weer niet voorstellen. Mocht ik het echter mishebben, en dit kabinet wel degelijk streven naar de realisering van hun beleidsvoornemens, dan rest er uiteindelijk maar een consequentie: het vluchtelingenverdrag opzeggen en uit Europa stappen met alle consequenties van dien.

Het kabinet heeft ook enkele plannen die wellicht wel uitvoerbaar zijn: het schrappen van de spreidingswet (duurt twee jaar) en het afschaffen van de financiering van de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers (de bed, bad en brood regeling; al staat nog te bezien of dit stand houdt bij de rechter). Alle betrokkenen (inclusief 96 % van de gemeenten) zijn daar tegen maar dat weerhoudt dit kabinet niet. De gevolgen zullen ons allemaal raken: op straat slapende asielzoekers, extra kosten in de zorg, enzovoort.

Minister Faber, het hardvochtige gezicht van dit kabinet.

Maar bovenal laat het de hardvochtigheid van dit kabinet zien.

Ik heb het nu drie achtereenvolgende blogs over dit kabinet gehad, en dan heb ik het nog niet eens gehad over het afglijden van de rechtsstaat in de richting van een autoritair systeem, zoals in Hongarije, dat overigens al tijdens het derde kabinet Rutte begonnen is. Nu houd ik er verder over op, maar wil eindigen met de vraag: kunnen wij hier nog iets tegen doen? Vooropgesteld dat we dat zouden willen natuurlijk – misschien zijn er wel lezers van dit blog die dit kabinet van harte ondersteunen. Maar afgezien daarvan, ik zou het niet weten. Voor het moment moeten we het maar even uitzitten, en wachten tot onze medeburgers tot inkeer komen. En intussen: niets doen wat tegen ons geweten ingaat en verder werken aan onze eigen spirituele groei, en onze levens missie.