Categoriearchief: Spiritualiteit

Luctor et emergo

Dit is het laatste blog in een serie die begonnen is op 4 februari jl.

Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen, noch te slagen om te volharden. (toegeschreven aan Willem van Oranje)

Zo zijn we dan aan het einde gekomen van mijn serie over hoe we de ernst van het klimaat probleem tot ons kunnen laten doordringen zonder ons daardoor te laten verlammen of in onvruchtbare woede te belanden. Hoe ontwikkelen we veerkracht (ik vat nog eens samen)?

  • De eerste stap is om werkelijk in het probleem te duiken met alle gevoelens die daarbij opkomen. De put ingaan, liefst samen met anderen.
  • De tweede stap is om het innerlijk werk te doen; de bronnen van kracht in onszelf te ontwikkelen: het omzetten van wanhoop in liefde, het leren ons verdriet even te parkeren, dankbaarheid ontwikkelen, het ontdekken en volgen van je ‘heilig contract’, meditatie, gebed en contemplatie. In het algemeen: zelfreflectie.
  • De derde stap is open te staan voor de bewustzijnsrevolutie die al gaande is. Aandacht geven aan de archetypen binnen en buiten onszelf, kiezen voor een leven van service en meeleven, open staan voor de vijfde dimensie. In het algemeen: openheid van geest en hart. Deze openheid kan bevorderd worden door de natuur in te gaan en door te luisteren naar muziek; in het algemeen te genieten van kunst. Dan worden we ons ook bewust van het feit dat we één zijn met alle anderen en met de planeet als geheel. We zijn Gaia! 
  • Als we zo ver zijn gekomen zal dat vanzelf doorwerken in onze acties en levensstijl. We zult drastisch minder willen rijden, vliegen, vlees eten, spullen kopen en zuiniger omgaan met energie. Een beetje versoberen dus, zonder dat het heel erg pijn doet. Er wordt vaak gezegd dat dit nauwelijks effect heeft op het grote geheel. Maar als jouw hele levensstijl geleidelijk verandert gaat daar toch een effect van uit: het werkt besmettelijk, en beïnvloedt je manier van denken, en dat werkt weer uit op ons collectieve denkpatroon. *)
  • En tenslotte: vind uit wat jou unieke bijdrage kan zijn in deze tijd. Wat is jouw puzzelstukje dat nodig is om de wereldpuzzel te leggen? Luister naar je innerlijke gids.

Het is een Pasen-verhaal: eerst ga je (geestelijk) dood en dan kom je weer boven. De terrassen zijn nog dicht, en er mag maar één iemand op bezoek komen. Maar de levenskracht is sterk. Zoals het gras door het beton heen kan groeien, zoals Jezus voortleefde na zijn sterven (feitelijk of symbolisch, dat mag je zelf uitmaken), zo kunnen wij in alle omstandigheden onze levenskracht ervaren in de vorm van dankbaarheid en vreugde. Ik wens je een gezegend Paasfeest, alleen, of met één of enkele ander(en).

*) De volgende websites geven je suggesties over wat we allemaal kunnen doen en laten: https://www.milieucentraal.nl, en https://decorrespondent.nl/10792/de-grote-klimaatgids-dit-kan-jij-zelf-doen-tegen-klimaatverandering/3665655377296-f3de3a16. Wat daar niet op staat is lid worden van een organisatie die klimaatverandering tegengaat en de invloed die we uit kunnen oefenen in de politiek, al is het maar door ons stemgedrag. Als u een idee wilt krijgen van de top 10 milieubelasting van de consument kan ik een rapport van het CE Delft aanraden: https://thinkbigactnow.org/wp-content/uploads/2019/02/CE_Delft_2L16_Top_10_milieubelasting_Def.pdf

De bewustzijnsrevolutie – IV

Dit is een blog in een serie die begonnen is op 4 februari jl.

There are more things in heaven and earth, Horatio,
Than are dreamt of in your philosophy. (Shakespeare, Hamlet)

Dit blog is wat langer dan normaal vanwege het gecompliceerde onderwerp. Sorry!

De collectieve bewustzijnstransformatie waar we ons in bevinden, en die nodig is om de klimaatontwrichting te overleven wordt ook wel gekenschetst als een overgang naar de vijfde dimensie. Wat moeten we ons daarbij eigenlijk voorstellen? We kunnen de vijfde dimensie immers niet waarnemen? Of toch wel?

Over de vijfde dimensie is een hoop onzin geschreven, met name door valse goeroe’s en leermeesters die niet uit eigen ervaring spreken. De overgang naar de vijfde dimensie zou een overgang zijn naar een meer harmonieuze samenleving waarin waarden als vrede, verbondenheid en compassie centraal staan. Maar dat heeft weinig met de 5e dimensie te maken; het slaat meer op de overgang die we in ons vorige blog beschreven hebben. De overgang naar de vijfde dimensie heeft meer te maken met een andere manier van de werkelijkheid waarnemen, niet met morele waarden.

Om ons een idee te vormen van wat die dimensie is maak ik gebruik van een metafoor die beschreven is een roman van Edwin Abbott Abbott: Platland, een bol bezoekt een vierkant. Het gaat over een bol die die wezens bezoekt die leven in een tweedimensionale wereld: platland. Die wezens kunnen die bol slechts waarnemen als een stip, als die bol die wereld raakt, of als een cirkel als die bol wat in het platte vlak indaalt. Met andere woorden: zij kunnen niet waarnemen op driedimensionaal niveau. Op die manier kunnen wij niet waarnemen op vijfdimensionaal niveau, al kunnen we er misschien glimpen van opvangen, zoals de platlanders ook dat onverklaarbare verschijnsel van de stip of de cirkel konden waarnemen.

De vijfde dimensie is wel wiskundig beschreven, bijvoorbeeld in de snaartheorie*) die wel gaat tot tien dimensies. Maar dat gaat het begrip van ons gewone stervelingen verre te boven. Maar hoe kunnen we ons die dimensie dan wel voorstellen?

Daartoe moeten we kijken naar verschijnselen die we in de gewone vierdimensionale wereld niet kunnen verklaren.**) In de eerste plaats kunnen we daarbij denken aan de kwantum mechanica. Verstrengelde deeltjes die op afstand van elkaar worden geplaatst kunnen elkaar onmiddellijk beïnvloeden, zonder dat er tijdsverloop is tussen de verandering van de toestand in het ene en het andere deeltje.***) Ander voorbeeld: een waarnemer beïnvloedt de plaats en het gedrag van de deeltjes, zonder dat er een waarneembare verbinding bestaat tussen de waarnemer en dat deeltje. Een heel ander verschijnsel, buiten de micro- wereld van de kwantum mechanica: het basale trillingsniveau van de aarde schijnt te veranderen (zou dat invloed op ons bewustzijn kunnen hebben?). En voorbeelden uit een heel andere sfeer: hoe verklaren we dat er bewustzijnsprocessen kunnen plaats vinden zonder dat er hersenactiviteit kan worden vastgesteld? Of hoe verklaren we de ervaringen van veel weldenkende mensen van de transcendentale werelden? (BDE’s, contacten met voorouders, engelen en deva’s).****). Waar bevinden die transcendentale werelden zich trouwens? Weer een ander voorbeeld: het verschijnsel van graancirkels, nog steeds niet volledig verklaard in de vierdimensionale wereld. (Zie terzake Wikipedia). Enzovoort, te veel om op te noemen.

Er zijn ‘geleerden’ die menen dat we voor al deze onbegrijpelijke en mysterieuze verschijnselen ooit een ‘natuurlijke’ verklaring zullen vinden. Ik geloof dat niet; het mysterie zal altijd blijven bestaan. Maar wel lijkt het me mogelijk dat we ooit op een ruimere manier zullen kunnen waarnemen en ervaren, en dat we daarmee nieuwe manieren zullen ontwikkelen – inclusief technische – om met elkaar samen te leven in een tijd van klimaatontwrichting. Alleen al een ondogmatische geest die deze mogelijkheid niet bij voorbaat afwijst levert een doorbreking op van onze traditionele denkpatronen, en kan zodoende onze veerkracht versterken.

In het volgende blog zal ik deze serie afsluiten door, tevens samenvattend, aan te geven hoe we kunnen bijdragen tot een wereld waarin we onze energie niet verspillen aan conflict en geweld, maar in vrede gezamenlijk de bedreigingen het hoofd bieden.

Een tekening van M.C. Escher. Je moet wel goed kijken om te zien dat dit bouwwerk in een driedimensionale wereld niet kan bestaan.

*) De snaar theorie stelt dat dat de werkelijkheid bestaat uit vibrerende energiestrengen in de orde van grootte van 10-33. Zie: https://nl.qaz.wiki/wiki/Five-dimensional_space. Deze website geeft ook een goed inzicht in hoe de natuurwetenschap zoekt naar de mogelijke realiteit van de vijfdimensionale ruimte .

**) In de driedimensionale ruimte bestaat de werkelijkheid uit materie, en is van elk object de plaats te bepalen in relatie tot elk ander object. In de vierde dimensie wordt de dimensie tijd toegevoegd, en blijkt dat materie kan overgaan in energie en omgekeerd (Einsteins beroemde formule: E = mc2). Nu kan van elk oibject de snelheid van verplaatsing worden bepaald. In de vijfde dimensie is de werkelijkheid opgebouwd uit snaren, zie vorige voetnoot.

***) Zie: file:///Users/evanpraag/Desktop/Alain%20Aspect%20De%20man%20die%20Einsteins%20ongelijk%20aantoonde%20%7C%20Trouw.webarchive

****) Er worden vandaag de dag ook veel ‘nieuwe tijdskinderen’ geboren: kinderen die al vanaf hun geboorte een verruimd bewustzijn hebben. Een mooi voorbeeld van zo iemand deed zich voor bij vrienden. Hun zoon vertoont na een levensbedreigende ziekte dit verruimde bewustzijn (hoewel hij, vrolijk en wel, gewoon het normale leven van een tiener leidt). Toen zijn moeder een keukenkastlade die vast zat niet kon openen zie hij ‘wat is het probleem?’ en opende de lade zonder problemen.Een paar dagen later kon zijn vader zijn computertas niet openen – het slot was geblokkeerd – en ook toen kon zijn zoon dat moeiteloos doen. Niets bijzonders? Of een kijkje in hoe de wereld er uit ziet als je in contact staat met de vijfde dimensie?

De bewustzijnsrevolutie – III

Dit is een blog in een serie die begonnen is op 4 februari j.l.

Niemand is ooit arm geworden door te geven (Anne Frank).

We gaan door met deze serie blogs alsof er niets aan de hand is; verkiezingen en zo. (De ‘klimaatpartijen’ hebben tezamen 37 zetels behaald, 25 %. Commentaar overbodig).

Een tweede manier om de bewustzijnsrevolutie te kenschetsen die nodig is om als mensheid de klimaatontwrichting te overleven laat zich omschrijven als een beweging van overleven naar samen-leven, of meeleven. (de eerste manier vindt u in mijn vorige blog)

Voor bijna alle mensen is 90 % van ons denken, handelen en spreken op meer of minder subtiele wijze gericht op ons eigenbelang. Dat is volstrekt begrijpelijk voor hen die in kommervolle omstandigheden leven, maar dat is voor de meerderheid van de mensen in het Westen niet het geval. (Moeite hebben om rond te komen bij een hoge hypotheek of een onverantwoord uitgavenpatroon reken ik niet tot kommervolle omstandigheden). Het loont de moeite om eens bij onszelf na te gaan hoeveel van onze communicatie en ons handelen gericht is op hoe we daar beter van worden. Ik heb dat bij mezelf eens geanalyseerd, en ik schrok daarvan. Ik noem deze manier van leven de overlevingsmodus. Die is diep in ons wezen ingesleten, deels een gevolg van de evolutie, deels een uitvloeisel van onze cultuur: survival of the fittest, struggle for life. Je kunt bij kleine kinderen zien hoe die overlevingsmodus ons natuurlijk is aangeboren: zij zijn voornamelijk bezig met het bevredigen van hun eigen behoeften. Ook kun je bij hen deze overlevingsmodus zien in de vorm van een natuurlijk narcisme: verrukking over hun eigen lijfje of delen daarvan, of hun eigen spiegelbeeld. Deze survival modus blijft een belangrijke rol spelen als we volwassen worden, al neemt het daar natuurlijk een andere, vaak verkapte, vorm aan. Omdat de overlevingsmodus een natuurlijke eigenschap is past het niet daar een moreel oordeel aan te verbinden.

Er leeft in ons ook een andere modus: dat is de behoefte aan samenwerking, aan altruïsme, aan zorgen voor een ander, meeleven, liefde geven. Ik omschrijf die modus met het woord samen(-)leven. Ook deze modus is geworteld in onze biologische en culturele ‘make-up’. En ook deze modus kun je bij kleine kinderen (vaak iets ouder) waarnemen: het willen geven van een kusje, of een tekening, of de ouder een plezier willen doen. We hebben, als we zijn opgegroeid, het vermogen om in onze communicatie en in ons handelen tussen beide modi te kiezen; een van deze modi tot onze overheersende stijl van leven te maken.

In onze samenleving overheerst op alle niveau’s de overlevingsmodus verre (hoewel we bij de pandemie ook de andere kant naar voren hebben zien komen). De bewustzijnstransformatie die we nodig hebben is een overgang van het individuele overleven naar samenleven. Van egocentrisch naar ecocentrisch. Het kan je dan schelen hoe het met de ander(en) en met de natuur gaat. Caroline Myss verwoordt het heel mooi: de overgang van the love for power naar the power of love. We onderschatten vaak hoe groot de kracht en de macht is van onze liefde. Nog anders geformuleerd: het gaat om de overgang van gericht zijn op krijgen (wat levert het me op?) naar gericht zijn op geven. Geven brengt je dichter bij het Licht en maakt je sterker.

Krijgen levert bevrediging, voldaanheid op; geven voldoening en innerlijke vrede. (Terzijde: We dienen er dan wel voor te waken dat we de ander niet afhankelijk maken van onze gift. Het gaat er juist om dat hij of zij sterker wordt – niet zwakker. Het is van belang dat hij/zij ook de kans krijgt/pakt om te geven.)

Anders dan bij de bewustzijnstransformatie in het vorige blog, die we konden bevorderen door gerichte aandacht, gaat het in dit geval om een radicale keuze – radicaal, want niet beperkt tot een enkel terrein. Kiezen we voor omschakelen naar een samenlevingsmodus, of blijven we in onze overlevingsmodus steken? Vanuit het klimaatprobleem bezien mag ik toch hopen dat een groot deel van de mensheid kiest voor het eerste. Anders ziet het er voor onze wereld somber uit.

Volgende week onderzoeken we de vijfde dimensie.

De bewustzijnsrevolutie – II

Dit is een blog in een serie die begonnen is op 4 februari j.l.

Het bewustzijn omtrent de klimaatcrisis begint langzaam baan te breken. Zo maakt zeven op de tien Nederlanders zich zorgen over klimaatverandering. Ook wordt langzamerhand ingezien dat de pandemie en de klimaatcrisis een gemeenschappelijke wortel hebben: namelijk de manier waarop we met onze natuurlijke omgeving omgaan. Toch dringt de ernst van de situatie nog lang niet tot iedereen door. Twee voorbeelden: de partijen die pleiten voor de halvering van de veestapel zullen bij de verkiezingen gezamenlijk niet meer dan ca. 30 zetels halen. En iedereen is voor veel meer windmolens. Maar niet in mijn achtertuin, niet in het landschap (horizonvervuiling) en niet op zee (verstoring van het maritieme ecosysteem). Op industrieterreinen is onvoldoende ruimte. Kortom, we willen wel windmolens maar toch eigenlijk ook niet. Deze voorbeelden zijn moeiteloos uit te breiden. Daarom is er een revolutionaire omslag van ons bewustzijn nodig.

Zoals ik in mijn vorige blog schreef is die revolutie al gaande, maar in het tempo van een evolutie. Hoe kunnen we die omslag versnellen? In de eerste plaats door ons bewust te worden van de allesoverheersende rol van archetypen in onze samenleving.

Het begrip archetype is al oud. Het duikt voor zover ik weet voor het eerst op bij Plato, maar die noemde het ‘ideeën’. Daarna zien we het volgens Wikipedia opduiken bij Descartes, Locke en Kant. Maar degeen die er echt een levenswerk van heeft gemaakt is Carl Jung. Bij Jung zijn archetypen symbolen en idee-patronen uit ons collectieve onbewuste. Er zijn algemene archetypen, zoals de schaduw, of de anima, maar ook persoonlijke, zoals de Held, de Wijze, het Kind, de Oplichter, het Slachtoffer. Door Caroline Myss is dit verder uitgewerkt in haar boek Sacred Contracts (ook vertaald als: Heilige Contracten). Zij stelt dat iedereen een uniek eigen archetype-patroon heeft, en dat we er radar voor hebben om dat bij de ander te herkennen. Zo zijn een paar van mijn eigen archetypen leraar, verhalenverteller en vader (dat zijn dus geen functies, maar karaktertrekken). Caroline Myss heeft in het genoemde boek ook een methode beschreven om te ontdekken wat ons eigen archetype-patroon is. De tarot kaarten, met name de Grote Arcana, zijn ook te zien als archetypen.

Op welke wijze draagt het ontwikkelen van gevoeligheid voor archetypen en het ontdekken van ons eigen patroon bij tot de bewustzijnsverruiming die nodig is om op een goede manier om te gaan met de klimaatontwrichting? Dat kan op twee manieren: één, doordat we middels het ontdekken van onze archetype-structuur ook helderheid kunnen krijgen over onze missie op aarde , waar ik over schreef op 25 februari. Daardoor krijgen we inzicht in wat onze unieke bijdrage zou kunnen zijn in verband met de klimaatontwrichting. En, ten tweede, doordat een grotere gevoeligheid voor archetypen in onszelf en om ons heen ons inzicht in wat er in de wereld gaande is vergroot, terwijl we er tegelijkertijd meer afstand van kunnen nemen. Het bevordert onze ‘helicopter-view’ en daardoor onze veerkracht.

Volgende week over: van overleven naar samenleven.

Twee kaarten uit het 80-Card Deck van Caroline Myss. Elk archetype heeft een licht- en een schaduw kant.

De bewustzijnsrevolutie – I

Dit is een blog in een serie die begonnen is op 4 februari j.l.

De klimaatontwrichting is niet meer te voorkomen, maar we hebben nog wel invloed op hoe we daarmee omgaan. In een wereld die verdeelder is dan ooit, of in een wereld die in nood tot werkelijk samenwerken en compassie komt. Volgens een aantal leraren (David Korten, Joanna Macy, Caroline Myss, leraren in de Findhorn Community en vele anderen) is daarvoor een fundamentele collectieve bewustzijnstransitie, een grote ommekeer, een voorwaarde. Maar wat houdt zo’n bewustzijnstransitie eigenlijk in?

Deze ommekeer zal niet plaats vinden van de ene dag op de andere, maar waarschijnlijk enkele decennia in beslag nemen (wat toch nog zeer snel is als je het afzet tegen de tijd dat de mensheid op aarde leeft en zich ontwikkelt). Wat vele mensen zich niet realiseren is dat die bewustzijnstransitie al lang begonnen is, en wel in 1945. Vanaf dat jaar (de bom op Hiroshima) realiseerde de mensheid zich dat zij zichzelf zou kunnen vernietigen. Daarvoor ging men er toch altijd wel vanuit dat de mensheid eeuwig, althans nog een onafzienbare tijd, – afgezien van een eventueel goddelijk ingrijpen – zou voortbestaan. Deze angst voor zelfvernietiging heeft op de achtergrond geleefd tijdens de koude oorlog, en beïnvloedde op subtiele wijze ons hele denken. De angst werd wat minder na de val van de muur (ten onrechte, want het atoomgevaar is groter dan ooit), maar komt nu weer sterk op naar aanleiding van de klimaatcrisis. Niet alleen ons eigen leven is eindig, maar ook ons collectieve leven. Dat was het natuurlijk altijd al, maar men kon dat einde zo ver weg in de tijd denken dat het in ons dagelijks bewustzijn geen rol speelde. Dat is nu anders.

Maarten Luther geschilderd door 
Lucas Cranach de Oude in 1529.
Citaat: Als ik wist dat morgen de wereld zou vergaan, zou ik vandaag nog een appelboompje planten.

Dat heeft allerlei effecten: onzekerheid, onderhuidse angst en wanhoop, gevoelens van zinloosheid en zo meer. Daartegenover bestaat maar één remedie: de bewustzijnstransformatie waarvan hierboven sprake was. Want die is weliswaar al begonnen, maar dient verder voltooid te worden zodat we met de nieuwe werkelijkheid kunnen leven zonder elkaar de schedel in te slaan (een kat in nood kan rare sprongen maken). En zo komen we weer uit bij de vraag: wat houdt die bewustzijnsommekeer eigenlijk in? Wat zullen we anders gaan zien, dan dat we besef hebben van de mogelijkheid van ons gezamenlijk einde?

Ik zal op drie mogelijkheden ingaan:

  • bewustwording van de alomtegenwoordigheid van archetypen
  • een overgang van overleven naar samenleven
  • verbinding met de vijfde dimensie.

Daarover de volgende keer.

Bronnen van kracht – II

Dit is een blog in een serie die begonnen is op 4 februari j.l.

Hier is een test om erachter te komen of je missie op aarde ten einde is: als je nog leeft, is dat niet het geval. (Richard Bach, Illusions)

Als we op het gebied van de klimaatontwrichting verschil willen maken, moeten we tot ons laten doordringen wat er werkelijk aan de hand is. Maar hoe bouwen we dan de veerkracht op om daar tegen te kunnen? In mijn vorige blog gaf ik drie mogelijkheden, hier volgen er meer.

Vele leraren zijn van mening dat we hier op aarde komen met een opdracht, een missie.* Die opdracht is voor elk van ons uniek. Hoewel we onbewust ‘weten’ wat die opdracht van ons vraagt is het toch een hele ontdekkingsreis om ons bewust te worden van wat die opdracht precies inhoudt. Wat is het puzzelstukje dat wij hebben en dat nodig is om de planetaire puzzel te vervolmaken (Danaan Parry)? Het helpt om ons daarbij af te vragen wat het is dat we hier op aarde te leren, te geven en te doen hebben, en daarover na te denken.** Als we hier meer duidelijkheid over hebben, gaat die opdracht richting geven aan ons leven, dat we daardoor als zinvol gaan ervaren. Ook dat is een bron van kracht (zie ook het citaat waarmee dit blog begint).

Nu we toch in de meditatieve sfeer beland zijn: meditatie beoefenen is ook een bron van kracht. Men kan mediteren zonder meer: zitten, de aandacht richten op en luisteren naar de stilte achter de geluiden. Je kan yoga beoefenen, of Aikido, loopmeditatie, dynamsiche meditatie, of wat dan ook. En je kan ook verzinken in gebed (maar probeer niet een hogere macht voor je karretje te spannen; dat werkt niet – we blijven zelf verantwoordelijk voor ons leven), of je kan je open stellen voor de niet-fysieke wereld achter de wereld die je waarneemt met je zintuigen. Het helpt als je daarbij contact zoekt met organisaties of personen die daar al mee in contact staan. *** Op den duur kan je het besef ontwikkelen dat je geleid en gedragen wordt. Uiteraard maakt dat je ook weer sterker.

Door dit proces van zelfreflectie, meditatie, contemplatie en gebed verandert je bewustzijn van een zuiver zintuigelijk en mentaal bewustzijn, gericht op de materiële wereld, in een meer spiritueel en mystiek bewustzijn, waarin ook plaats is voor de niet-materiële wereld en het grote mysterie van wat is. Zodoende stel je jezelf open voor de kwantum sprong in het collectieve bewustzijn, die al gaande is, maar die velen zich nog niet realiseren. Die bewustzijnstransitie kan ons ook hoop geven – daarover de volgende week meer.

De stukjes van de planetaire puzzel

*Zie bijvoorbeeld Plato, De Republiek. Caroline Myss spreekt van een ‘sacred contract’: Sacred Contacts, 2001. Ikzelf sprak vroeger van onze bestemming.

** Een handleiding hiervoor kun je vinden in mijn boek: Op weg naar jezelf . . . een pelgrimsreis in zeven etappes, pag. 74 e.v.

*** Bijvoorbeeld: https://www.findhorn.org, https://lorian.org. Er zijn hierover ook fantastische boeken geschreven, veel te veel om hier op te noemen. Ik maak een uitzondering voor Richard Bach, Illusions, buitengewoon inspirerend en zeer geestig (het citaat waarmee dit blog begon is hieruit afkomstig).

Systeem! Gij spitst geen oog of baard

In mijn vorige blogs stelde ik dat bidden een goede remedie is tegen eenzaamheid, en gaf ik een paar valkuilen aan bij het gebed. Ik eindigde toen met de vraag: hoe dan wel te bidden? Daarover gaat dit blog.

Er zijn behalve om de eenzaamheid te verdrijven nog 101 andere redenen waarom je zou kunnen bidden. Ik noem er enkele: je dankbaarheid uiten, je verdriet delen, genezing of ondersteuning vragen voor jezelf of anderen, helderheid krijgen in je verwarde gedachten, enzovoort. Ik zou nu natuurlijk een heel betoog kunnen houden over hoe je kan bidden (dat heb ik elders al gedaan: Gebedsboekje voor zoekers), maar hier wil ik gewoon enkele voorbeelden geven.

Eerste voorbeeld: een gebed van iemand de niet in een persoonlijke god gelooft:

Uit: Psalmen en andere gedichten, 1995

Tweede voorbeeld: een gebed van iemand die wel in een persoonlijke God gelooft; althans als aanspreektitel (Caroline Myss):

Derde voorbeeld: een gebed van iemand (ik zelf in dit geval), die zich richt tot zijn innerlijke gids:

En tenslotte een gebed van iemand die in het kader van zijn streven naar eenheidsbewustzijn zich identificeert met Gaia:

Ik geloof dat deze wereld meer gebed nodig heeft. Het maakt ons gevoelig voor contact met de onzichtbare werelden. We hebben dat nodig als brood, al was het maar om de chaos het hoofd te bieden. Maar afgezien daarvan: ook voor ieder van ons persoonlijk heeft gebed een heilzame en helende werking. Twijfel je daaraan? Probeer het dan maar eens.

De wonderen zijn de wereld nog niet uit.

Als ik oppervlakkig naar de wereld kijk zie ik een wereld die verwarder en verdeelder is dan ooit. Ik zie manipulatie, eigenbelang, hebzucht, geweld, machtsstrijd, overal strijd op verschillende manieren, honger, armoede, complottheorieën, – en daartegenover moed, edelmoedigheid, veerkracht en verantwoordelijkheid. Maar het overheersende beeld is toch: een wereld van tegenstellingen, chaos; als een zee in een storm of orkaan.

Maar als ik dieper kijk zie ik eigenlijk maar drie fenomenen: mysterie, schoonheid en wetmatigheid. Mysterie in het groot: de big bang, de miljarden en miljarden sterren en planeten, en zo meer; in het kleinere, in het wonder van een bloem of van een geboorte; en in de microwereld van de kwantummechanica. En wetmatigheid: het wondere weefsel van fysieke en spirituele wetten, zoals de wet van behoud van energie, de wet van de zwaartekracht, de wet van de toenemende entropie, de wetten van het leven en de evolutie, en de wet van Hermes Tresmegistos: zo boven zo beneden. En als derde schoonheid, die spreekt voor zich. Onder de oppervlakte bevinden zich deze drie verschijnselen, en tezamen vormen zij de rust en de stilte van de diepzee. Geen chaos maar kosmos. Zij zijn ook de manifestatie van het bovennatuurlijke, het goddelijke zo u wilt (Caroline Myss: God = Law). En dus ook de weg naar het gebed, dat ik in mijn vorige blog heb aangeduid als een remedie tegen eenzaamheid en angst omdat je, in werkelijkheid of in je verbeelding, een relatie aangaat. Zien en ervaren van mysterie, schoonheid en wetmatigheid brengt ons in contact met onze eigen diepe wijsheid en maakt ons ontvankelijk voor wonderen en voor het grote wonder van het al. Dat is een goede voorbereiding voor gebed.

Hoeveel keer zien we hierin de gulden snede?

Als we dan gaan bidden dan moeten we ons hoeden voor twee valkuilen. Ten eerste: God zien als een persoon (Dit lijkt me geen valkuil te zijn voor hen die niet in een persoonlijke God geloven). God, als hij bestaat, is boven-persoonlijk (dat geldt niet voor Jezus), zoals uit het bovenstaande blijkt (vgl. Ex 3:14). Dat neemt echter niet weg dat je als persoon een relatie kunt aangaan met iets wat zelf geen persoonlijkheid heeft. We doen dat in feite dagelijks met geliefde voorwerpen. Je kunt daar dan ook persoonlijkheid op projecteren, maar het blijft een projectie. Niets mis mee, zolang je je daarvan bewust blijft. (Anders verval je in het magische denken van het kleine kind) Overigens zijn er naar ik aanneem wel vele andere identiteiten, persoonlijkheden zo u wilt, in de bovennatuurlijke wereld, tot wie je ook kunt bidden.

De tweede valkuil is dat je eigenlijk vindt dat God, of die andere bovennatuurlijke figuur het voor jou moet doen. Hij/zij/het moet jouw problemen oplossen. En verdergaande variant hiervan is: als ik me netjes gedraag moet de bovennatuurlijke wereld er maar voor zorgen dat al mijn wensen vervuld worden en dat ik een gelukkig leven heb. Maar zo zit het leven niet elkaar. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor ons leven en voor onze keuzen en de gevolgen daarvan. En het leven stelt ook zijn eigen wetten, zoals ik hierboven al zei, en heeft zo zijn eigen willekeur. Je kunt het niet voor je karretje spannen.

Maar hoe kunnen we dan wel bidden? Daarover een volgende keer.

De gulden snede uitgerold in de spiraal in het hart van een zonnebloem.

Een remedie tegen eenzaamheid.

Het is wel duidelijk dat de Corona crisis bij veel mensen gevoelens van angst en eenzaamheid oproept. Dat laatste gevoel komt veel voor bij ouderen, met name als ze in een verpleeghuis zitten of zonder partner thuis wonen; bij jongeren, die hun feestjes missen en het gezamenlijk ‘chillen’; bij studenten, en bij thuiswerkers die fulltime thuis moeten werken. En natuurlijk ook bij mensen die door Corona hun baan hebben verloren. In dit blok wil ik een hulpmiddel aandragen dat soms kan helpen die gevoelens te verdrijven: Gebed.

Nu is bidden vanzelfsprekend voor hen die geloven: in een persoonlijke God, Jezus, Maria, heiligen, die zich om jou bekommeren. Maar wat als je niet gelooft, of alleen maar in een vage onpersoonlijke kracht die de wereldorde heeft geschapen en voortstuwt? Misschien laat die kracht zich kennen door de wonderen van de natuur, of door kunst, of door de fysieke en spirituele wetten die dit bestaan beheersen, maar daarmee wordt die kracht nog niet een identiteit die zich persoonlijk met jou bezig houdt.

Je hoeft echter niet gelovig te zijn om te bidden. Het is voldoende als je de mogelijkheid open houdt dat er een subtiele, onzichtbare wereld bestaat, waarin zich allerlei entiteiten bevinden: geesten, demonen, deva’s, engelen, gestorvenen – misschien zelfs God. Je hoeft er niet in te geloven, maar moet wel weten dat je nooit kunt bewijzen dat die wereld niet bestaat. Als je er niettemin absoluut van overtuigd bent dat de materiële wereld alles is wat er is, dan is dit blog niet voor jou bedoeld.

Maar als je nu niet gelovig bent, tot wie moet je dan bidden? Dan doe je even alsof er wel iemand of iets is tot wie of waartoe je je kunt wenden. Je speelt een spel, waarvan je weet dat het een spel is – maar het is niet ondenkbaar dat dit spel al doende toch betekenis gaat krijgen. En je kiest een eigen aanspreektitel: Aanwezige, Aanwezigheid, Systeem, God, Eeuwige, Grote Geest, meester, geliefde, – of, als je wilt bidden tot jouw persoonlijke gids of beschermengel, kun je zijn of haar naam gebruiken.

Een van de effecten van bidden is de ervaring dat je niet meer zo alleen bent – of je nu echt gelooft of niet. Zelfs als je gebeden niet verhoord worden, althans niet op een manier die jij je had voorgesteld, of je geen antwoord krijgt, dan nog ontstaat er een contact, misschien alleen maar in je verbeelding, misschien ook daadwerkelijk. En waarom zou wat er zich in je verbeelding afspeelt niet ook werkelijkheid zijn? Zo kun je je gevoelens van eenzaamheid verlichten en enige intimiteit ervaren.

Er is nog veel meer over te vertellen, maar dat moet ik uitstellen tot een volgende keer. Intussen kan wie zich er voordien verder in wil verdiepen terecht bij verschillende boeken over gebed. Twee noem ik hier: Mijn eigen Gebedsboekje voor zoekers, alleen nog tweede hands verkrijgbaar en:

Staat het in de sterren?

Ik heb een ambivalente verhouding met astrologie. Dat de maan enige invloed heeft op onze wereld kan ik nog begrijpen. Ze veroorzaakt de bewegingen van eb en vloed, en beïnvloedt de menstruatiecyclus bij vrouwen. Maar dat verre planeten of sterrenconstellaties gebeurtenissen hier op aarde veroorzaken. . . dat kan ik me nauwelijks voorstellen.

Anderzijds heb ik in mijn leven een aantal opmerkelijke uitspraken van astrologen gehoord, zowel wat betreft mijn eigen leven, als wat betreft de wereld als geheel. Zo is door gerenommeerde astrologen (onder wie Karen Hamaker en Lynn Bell*) al jaren geleden voorzien dat we zo rond 2019/2020 als wereld in een ernstige crisis zouden belanden. Dat zou te maken hebben met de stand van de planeten Saturnus, Jupiter en Pluto in hun onderlinge relatie, alsook met het feit dat dit alles net plaats vindt in de laatste graden van het sterrenbeeld steenbok. Hier begrijp ik allemaal niets van, maar ik heb er dan ook niet voor gestudeerd.

Betekent dit nu dat we moeten geloven dat ons leven bepaald wordt door de stand der planeten en sterren? Met andere woorden: door het tevoren bepaalde (nood)lot? (vergelijk mijn blog van 8 oktober) Dat geloof ik toch niet. Zoals mw. Drent eens zei: “de sterren neigen; ze dwingen niet.” En Karen Hamaker: er is geen oorzakelijke relatie tussen de stand van de hemellichamen en wat er op aarde gebeurt. Je moet het meer zien als parallellen, de beide werkelijkheden spiegelen elkaar. De stand der planeten en sterren geven een context van wat er op aarde gebeurt die je in symbolische taal kunt duiden. Alles in dit heelal hangt met alles samen – één grote eenheid. Je kan natuurlijk precies beschrijven wat de stand der planeten/sterren op een bepaald moment of in een bepaalde periode zal zijn. Daaruit is de context, het raamwerk af te leiden waarbinnen huidige en toekomstige gebeurtenissen plaats vinden. Maar wat we in of met die constellatie doen, hoe we erop reageren, op individueel of collectief niveau, is geheel aan ons. Bovendien moeten we ons realiseren dat de interpretatie van die constellatie – de specifieke werking van planeten, de stand van de planeten in verhouding tot elkaar en hun plaats in de dierenriem op een bepaald moment – een mensenzaak is. Soms is die interpretatie gebaseerd op eeuwenoude tradities of onbewuste archetypen, maar toch . . . het blijft subjectief. Daarom zijn specifieke en absolute toekomstvoorspellingen met behulp van astrologie onmogelijk. Astrologen die dat wel doen zijn niet bona fide.

Het is niettemin wel te begrijpen dat vele staatsmannen, politici, bedrijfsleiders, en vele, vele anderen toch regelmatig astrologen raadplegen. Die kunnen informatie aandragen die confronterend of inspirerend is en van belang kan zijn voor komende beslissingen, of stimuleert tot een verdiepend zelfinzicht. Daar is niets mis mee, als de ontvangers van die informatie – wij dus ook – kritisch blijven en nooit vergeten dat het gaat om duidingen, en dat wij uiteindelijk zelf verantwoordelijk zijn voor de inzichten die we accepteren en de keuzen die we maken en de gevolgen daarvan. Wij kunnen die verantwoordelijkheid niet afschuiven op aardse of hemelse machten of omstandigheden. Bij nader inzien geloof ik dat mijn verhouding tot de astrologie wat minder ambivalent is dan ik dacht voordat ik er eens even over na-dacht.

*) https://www.youtube.com/watch?v=fFC29PDF14U https://lynnbellastrology.com