Tag archieven: verkiezingen

Durft de VVD een derde kabinetscrisis onder haar verantwoordelijkheid aan?

Iedere keer dat Yesilgoz naar de formatietafel komt, zit Joost Eerdmans op haar bagagedrager.
(Hoofdredactie Trouw, commentaar 3 november j.l.*)

In mijn vorige blog heb ik gesteld dat een logische consequentie van de verkiezingsuitslag een rechts kabinet is. Maar ik was iets te haastig – ik ging uit van de prognose, en de definitieve uitslag blijkt iets anders te zijn. Een rechts kabinet van VVD, Ja21, D66 en CDA beschikt maar over maar 75 zetels in de tweede kamer. Dat is precies de helft. Bovendien moet ik nog zien dat D66 met Ja21 overeenstemming kan bereiken over heikele kwesties als klimaat, stikstof, Europa en migratie. (Tenzij D66 zijn principes verkwanselt om maar tot resultaten te komen. Dat mag ik toch niet hopen, maar onmogelijk lijkt het me niet).) Als die formatie toch geprobeerd wordt, maar mislukt, dan komt GLPvdA in beeld. Maar daar wil Yesilgoz niet mee in zee. Als ze dat volhoudt beschikken de resterende drie partijen slechts over 64 zetels. Dan is alleen een minderheidskabinet mogelijk met gedoogsteun van tenminste vijf partijtjes. Tja. . .

Jetten heeft campagne gevoerd met de ambitie voor een stabiel kabinet. Dat heeft hem veel zetels opgeleverd, onder meer ten koste van GLPvdA, maar daarmee heeft hij zijn eigen ambitie bijna onmogelijk gemaakt, mede dankzij de tegenwerking van de VVD. Het ziet er niet naar uit dat de grote vraagstukken waar we als land voor staan op korte termijn door de politiek bevredigend worden opgelost. We zullen zien, maar ik ben niet optimistisch.

Dat zet ons als burgers voor een probleem. Als het niet mogelijk blijkt om middels politieke activiteit op korte termijn een bijdrage te leveren aan een betere samenleving, wat kunnen we dan nog wel doen? Ik geloof dat zelfontwikkeling verloopt langs vier wegen: de weg naar binnen, de weg naar de ander(en), de weg naar boven (de transcendente wereld) en de weg van actie. Maar die actie zal wat mij betreft dus voorlopig geen politieke actie zijn. Dan bijven maar enkele mogelijkheden over: vrijwiligerswerk, ons publiekelijk uiten (zoals ik doe met deze blogs), je verzetten en demonstreren, je leefstijl aanpassen, enz., door uzelf in te vullen. In mijn blogs zal ik de komende tijd misschien wat minder aandacht aan de politieke situatie besteden.

*) Dit blog is op dat commentaar geïnspireerd.

Rampzalig

3 reacties

Maar ik zeg jullie heb je vijanden lief
(Matth, 5:43)

Iedrereen die me in de loop van de jaren gevolgd heeft weet wel dat ik politiek links georiënteerd ben. Ik heb nooit willen vermelden van welke partij ik een aanhanger ben, om geen lezers van mij te vervreemden. Maar het zal mijn lezers wel duidelijk zijn dat ik zeer teleurgesteld ben door de verkiezingsuitslag. Nederland heeft gekozen voor een rechts kabinet. Omdat de VVD en PvdA/GroenLinks zo’n totaal verschillende visie hebben op wat er met dit land moet gebeuren kunnen zij niet samen regeren, en is een kabinet door het midden niet mogelijk. Er zullen nog velel analyses volgen; daar heb ik weinig aan toe te voegen. Toch enkele kanttekeningen.

Er zijn bij deze verkiezingen drie winnaars: D66, CDA en Ja21, en drie verliezers: NSC, PVV en GroenLinks/PvdA. Als je dus zuiver democratisch te werk gaat leidt dat logischerwijs tot een rechtse regering: met de winnaars en de VVD, die slechts weinig verloren heeft. Dat is wel even slikken voor diegenen die D66 gestemd hebben omdat ze GLPvdA te links vonden. Zij krijgen nu een rechts kabinet .
De verkiezingscampagne ging weinig over de inhoud, maar meer over wie de beste lijsttrekker was. Dat was klaarblijkelijk Rob Jetten, met Henri Bontebal als goede tweede. Zij zijn goede ‘performers’, hetgeen niet gezegd kan worden van Frans Timmermans, die bovendien een beetje last had van hoogmoed. Dat hij waarschijnlijk veruit de beste premier zou zijn, met zijn ervaring, relaties en internationaal aanzien, deed niet ter zake. Sinds 1939 hebben we zes premiers gehad die niet leider waren van de grootste, maar van een kleinere partij in de regeringscoalitie (Colijn, De Geer, Gerbrandy, Schermerhorn, Drees en Biesheuvel). Dat zou Frans Timmermans ook heel goed geweest kunnen zijn, maar dat is door de VVD onmogelijk gemaakt – resulterend in het zich terugtrekken van Timmermans. Wij Nederlanders hebben een opmerkelijk talent in het verslijten van onze beste leiders.
GLPvdA was de enige partij die een sluitende staatsbegroting wist te combineren met behoud van de zorg; de enige partij die een doordachte oplossing had voor het asielvraagstuk (zij het ook niet zonder problemen) en voor het stikstof/woningprobleem. Dat gaan we nu allemaal niet krijgen. Evenmin is met dit rechtse kabinet een radicaal klimaatbeleid mogelijk.

Er is nog meer over te zeggen maar ik wilde het hier nu maar bij laten. Wat zijn de consequenties van deze verkiezingsuitslag voor hen die, zoals ik, geloven dat een werkelijk humane maatschappij alleen maar gebaseerd kan zijn op een collectief verdiept bewustzijn gericht op eenheid. Op waarden als eerbied voor het leven in al zijn facetten, vrijheid in gebondenheid, waarheidsliefde en openheid. Kortom: werk aan de winkel: onderzoek naar de rechtse tendensen in onszelf en leren daar op een verantwoorde wijze mee om te gaan, en het ontwikkelen van onze liefde zonder aanzien des persoons.

Onbeantwoorde vragen.

Geef een reactie

Ook in dit blog laat ik in verband met de verkiezingen een gast aan het woord. De vragen in dit blog kan u waarschijnlijk allemaal vlot beantwoorden. Maar het is toch wel goed om er voor de verkiezingen eens even bij stil te staan, en er over van gedachten te wisselen met anderen. Mocht u, net als Fokke en Sukke, nog aarzelen over op welke partij u uw stem zou willen uitbrengen dan kan dit, net als het kieskompas en de stemwijzer, u daarbij behulpzaam zijn. (de laatste alinea van deze column begrijp ik niet)

Dolf Jansen
Column

Even wat vragen die ik graag aan de praattafels gesteld zie worden
Trouw, 14 september 2025

Er zijn nogal wat talkshows, en vergelijkbare stukjes zendtijdvulling, op uw tv. Omdat ik geregeld ‘duiders’ zie die niet duiden maar een mening pushen, en te vaak mensen zie praten over zaken waar ze geen enkele deskundigheid over hebben (het kabinet-Schoof is er grotendeels uit opgebouwd) en vooral te weinig kritische vragen zie, heb ik even een lijstje gemaakt van vragen die ik deze week graag gesteld zou zien/horen worden.
Soms kunt u uit de vraag opmaken wie zou moeten antwoorden, veel vaker maakt dat eigenlijk niet uit. Om met Trumps woorden te spreken: Here we go!

Denkt u dat de planeet waarop wij leven onze huidige manier van consumeren aankan? En hoe lang nog? Denkt u dat de planeet waarop wij leven meer economische groei aankan? En hoeveel nog?

Een huis van anderhalf miljoen
Vindt u dat wetenschap en wetenschappelijke bevindingen leidend moeten zijn bij politieke beslissingen? En hoe verhoudt zich dat tot ‘een gevoel dat mensen hebben’, al dan niet in de onderbuik?

‘U (en partijgenoten met dezelfde spindoctor) beweert dat ‘de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek gezinnen 400 tot 500 euro per maand kan gaan kosten’. Negeert u in die zin bewust de voorgestelde langzame afbouw – gespreid over 8 tot 30 jaar – en spreekt u in die zin over ‘de hardwerkende Nederlander’ of over mensen met een huis van zeg anderhalf miljoen?

In hoeverre denkt u dat de positie van de vrouw en haar veiligheid op straat negatief is beïnvloed door de toon die tegen vrouwelijke politici en opiniemakers wordt aangeslagen, ook in de Tweede Kamer, door dezelfde toon (en grapjes…) aan talkshowtafels, en door influencers, opstellers van bangalijsten binnen studentenverenigingen en religieuze zeloten?

Vindt u dat een politieke partij die zelf vrouwen uitsluit mag meepraten over de positie van de vrouw in ons land?

Is het in tijden van constante cyberaanvallen en drones boven Navo-grondgebied nog aanvaardbaar dat partijen in ons parlement openlijk (of minder-openlijk) pro-Russisch zijn? Zou zo’n partij ooit en op enige manier deel mogen uitmaken van onze regering? En wat vindt u van partijen die die regeringsdeelname onlangs mogelijk hebben gemaakt?

Voor of tegen Israël
Eindigt het recht op zelfverdediging door Israël op het moment dat alle Palestijnen vermoord of verjaagd zijn, of op een eerder moment?
(Eventueel aangevuld met:) Welk aantal Palestijnen dat wel in leven blijft vindt u redelijk?

Vindt u dat sportbonden die blijven sporten met en tegen Israël een punt hebben als ze zeggen van de sport te zijn en niet van de politiek? Of zijn sportbonden die toernooien organiseren in zeg Rusland, Qatar, Saudi-Arabie en de VS-anno-2026 juist heel erg politiek?

Recht op gifspuiten
Heeft een agrariër recht gif te spuiten? Heeft een fabriek het recht de omgeving en omwonenden te vergiftigen? Heeft een luchthaven het recht door te gaan, ook zonder natuurvergunning?

Zou het kunnen dat minder hard taalgebruik, minder breekpunten en minder de schuld van problemen bij een bepaalde groep leggen en meer inhoudelijk taalgebruik met ideeën, visie en aanzetten tot samenwerking een hoop politieke en daarmee sociale problemen een stuk behapbaarder zou maken?

Als u echt de Messias uit de Maasstad bent, waarom staat er dan nogsteeds een saaie fles water op tafel?
Staat u volgende wedstrijd bij Vitesse op de rechtervleugel?
Komt u nog eens terug aan onze tafel?

Dolf Jansen is cabaretier, columnist, schrĳver en radiomaker met een felgroen hart.

Het kabinet Schoof, een van de effectiefste regeringen in de laatste decennia.

Geef een reactie

De twee komende blogs wijd ik aan de verkiezingen. Ik laat daarbij gasten aan het woord, die het minstens zo goed verwoorden als ik het zou doen. Vandaag het eerste blog dat twee dagen vroeger verschijnt dan normaal, in verband met mijn afwezigheid vanaf morgen.

Peter van der Maat

𝐊𝐚𝐛𝐢𝐧𝐞𝐭 𝐯𝐚𝐧 𝐝𝐞 𝐚𝐟𝐛𝐫𝐚𝐚𝐤: 𝐡𝐞𝐭 𝐢𝐬 𝐨𝐧𝐭𝐥𝐮𝐢𝐬𝐭𝐞𝐫𝐞𝐧𝐝.

Wie denkt dat het averechtse kabinet Schoof niets tot stand heeft gebracht, die heeft het mis. Uit een inventarisatie van Investico – onderzoeksjournalisten, waarover De Groene Amsterdammer schrijft, blijkt dat het juist heel effectief is geweest. En wel in het afbreken, terugdraaien en blokkeren van beleid dat de coalitiepartijen niet aanstond. Op het gebied van onderwijs, klimaat, ontwikkelingssamenwerking en emancipatiebeleid is er blijvende schade aangericht.

Het kabinet snoeide bovendien in dat wat niet formeel is vastgelegd, zoals georganiseerde tegenspraak. Tegengeluid werd genegeerd, uitgelachen of geweerd uit de politieke arena. En net als in Amerika deed ook een praktijk van ‘verboden woorden’ zijn intrede in Den Haag. Ondertussen bereikte geen van de grote plannen van landbouwminister Femke Wiersma (BBB) of de wetten van asielminister Marjolein Faber (PVV) het uitvoeringsstadium. Zelfs als er hierna een andere politieke wind gaat waaien, is die schade niet zo maar hersteld.

Met behulp van ChatGPT vat ik het artikel hier samen. Het is ontluisterend.

👉 Onderwijs
Onderwijsminister Eppo Bruins (NSC) zette de zwaarste bezuinigingen in decennia door. Starters- en stimuleringsbeurzen werden geschrapt, ondanks dat veel al toegekend waren. Universiteiten klagen de staat aan wegens onbehoorlijk bestuur. Resultaat: ontslagen, vacaturestops, geschrapte studies en forse banenreducties, o.a. in Wageningen, Utrecht en Amsterdam.

👉 Klimaat en mobiliteit
Een aangekondigde verplichting voor hybride warmtepompen vanaf 2026 werd plots geschrapt, waardoor de sector met volle magazijnen en stilvallende productie zit. Provinciale stikstofprogramma’s, jaren in voorbereiding, werden terzijde geschoven. Zero-emissiezones in 14 gemeenten zijn op het laatste moment uitgesteld. Ook de windenergie-doelen gingen omlaag.

👉 Emancipatie en tegenspraak
Georganiseerde tegenspraak werd ontmoedigd. De Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme raakte van beleidsvormend teruggebracht tot adviserend. Consultaties met belangenorganisaties werden uitgekleed. In beleidsnota’s verdwenen woorden als ‘gendergelijkheid’, ‘transgender’, ‘inclusie’ en ‘intersectionaliteit’. Wat overbleef was een smalle focus op veiligheid, ten koste van bredere emancipatie.

👉 Ontwikkelingssamenwerking
Minister Reinette Klever (PVV) kondigde 2,4 miljard aan bezuinigingen aan, waarvan 1 miljard op ngo’s. Organisaties als Oxfam en Plan verliezen hun coördinerende rol. Nieuwe strenge voorwaarden (zoals de 50-procenteis) en uitblijvende duidelijkheid over vervolgsubsidies leiden tot krimp en ontslagen. Expertise en netwerken die decennia zijn opgebouwd, verdwijnen in rap tempo.

👉 Conclusie
Het kabinet-Schoof was dus niet zo maar een mislukt experiment. Het heeft blijvende littekens veroorzaakt aan mensen, expertises, instituties en de democratie.

Bron: Groene Amsterdammer https://lnkd.in/eJWFER3e

Onverschilligheid.

Geef een reactie

Voor zover ik kan nagaan zijn alle dictators en autoritaire leiders (zij die de het niet zo nauw nemen met democratie en rechtsstaat) op één van twee manieren aan de macht gekomen: door geweld (een revolutie of coup) of doordat de gevestigde partijen hen binnenhaalden. Een klassiek voorbeeld van het laatste is de vooroorlogse Duitse Weimarrepubliek. De gevestigde partijen dachten Hitler te kunnen inkapselen door hem een minderheidspositie in de regering aan te bieden. We weten allemaal waar dat toe geleid heeft. De meeste na-oorlogse Europese autocraten zijn evenzo aan de macht gekomen: Orban, Erdogan. Kaczynski, Poetin. In die landen ging het steeds zo dat zogenaamde middenpartijen extremistische standpunten grotendeels overnamen in de hoop op die manier de extremistische partijen de wind uit de zeilen te nemen. Voor zover ik kan nagaan blijkt echter als regel het omgekeerde te gebeuren. Door deze tactiek worden de extremistische standpunten en daarmee de partijen die die standpunten eerder uitdroegen ‘salonfähig’, en trekken de kiezers van de gevestigde partijen naar de extremistische partijen toe. Te onzent zien we dat gebeuren bij de VVD, en als we de peilingen mogen geloven ook bij NSC.

Deze processen kunnen plaats vinden omdat veel kiezers zich eigenlijk niet echt verdiepen in wat er voor hun en hun nazaten op het spel staat, met name op de wat langere termijn. (We zagen dat in Engeland rond Brexit). Populisten zijn er meester in om problemen die een grondige aanpak vergen te definiëren als calamiteiten, en dan altijd schuldigen aan te wijzen die vervolgens gedemoniseerd worden. Aansluitend beweren ze dat als je op hen stemt, zij op korte termijn voor een voor ieder bevredigende oplossing kunnen en willen zorgen. En inderdaad, omdat ze met de consequenties geen rekening houden nemen ze op korte termijn vaak maatregelen waar velen zich happy bij voelen: eigen risico in de zorg verlagen, maatregelen rond landbouw, natuur en klimaat uitstellen, vliegen en autorijden blijven bevorderen, en zo voort. Trump in de VS, en te onzent Wilders, zijn daar meesters in. Trouwens, ook onze vorige regering heeft wat dat betreft een goede staat van dienst.

Overigens gaan ook de media daarin vaak mee. Een goed voorbeeld is het interview van Arjan Noorlander met Frans Timmermans in Op1, voorafgaand aan het PvdA-GL congres. Dat was geen interview, maar een verhoor.

Waarom stel ik dat allemaal nu aan de orde – terwijl u dit eigenlijk allemaal al weet? Dat heeft te maken met dat er verkiezingen aankomen. Als in Europa het populisme en het rechts extremisme de overhand zouden krijgen, dan is de ellende niet te overzien. Niet alleen kiezers die populistisch stemmen, maar ook vele anderen staan hier eigenlijk niet bij stil. Zij onderschatten het belang van die verkiezingen, en nemen zelfs vaak niet de moeite om te stemmen. Dat kun je zien als onverschilligheid, en dat is de grootste bedreiging in onze samenleving. Dat was wat er ook in Weimar-Duitsland aan de hand was, waardoor Hitler zijn gang kon gaan. Nu wil ik Wilders niet vergelijken met Hitler, maar veel goeds heeft hij niet voor ons op het oog.

Ik ben een kind van de oorlog, en misschien heb ik daardoor een overdreven beeld van het gevaar waarin we verkeren. Maar ik neem liever het zekere voor het onzekere, en wek u dus op om te stemmen. En als u in uw omgeving familie, vrienden en relaties tegen komt die van plan zijn niet te stemmen, ga dan met hen de dialoog aan.