Tag archieven: zonde

Schuldig?

Geef een reactie

Vergeten te stemmen? Gestemd op populistisch rechts?

Er is geen zonde zo groot als onwetendheid
(Joseph Rudyard Kipling)
Als jij jaarlijks naar Thailand vliegt, staan je kleinkinderen straks in de fik.Wil je dat?
(Frank Ankersmit in Trouw, d.d. 3 mei 2024)

Ik word een beetje moe van de excuus cultuur: excuses over het slavernijverleden, over oude oorlogen in Indonesië en Nieuw Guinea, over het gebrek aan verzet in WO II, kortom, over alles wat we verkeerd deden in het verleden. Ik vind die excuses goedkoop, zolang we niets wezenlijks doen aan de misdaden die we momenteel bedrijven. We brengen de wereld onnoemelijke schade toe door onze leefstijl en consumptiegedrag. Dat geldt ook voor hen die goedwillend zijn ten aanzien van klimaat, biodiversiteit, arbeidsomstandigheden elders in de wereld, of wat dan ook, zoals ik zelf. Ook ik doe mee aan die leefstijl, en zoals ik al vorige week schreef, daardoor voel ik me schuldig.*) Bovendien zijn we, zoals Karl Jaspers en Hanna Arendt stellen, medeplichtig aan het overheidsbeleid, ook al zouden we het zelf anders willen.

Vorige week weet ik onze gevoeligheid voor schuld aan de Christelijke traditie, maar het blijkt dat de beroemde Karel de Grote daar ook sterk aan heeft bijgedragen, met behulp van zijn retoricus Alcuinus. Dit wordt uiteengezet in een artikel in De Groene (15 mei 2024, nr. 20) van Thor Rydin. In dit artikel wordt verder beschreven hoe Karl Jaspers vier vormen van schuld onderscheidt: juridische, morele, metafysische (op grond van ethiek) en politieke. De eerste drie vormen komen alleen op individueel vlak voor, alleen de politieke is collectief. Jaspers stelt dat wij mensen de plicht hebben de politieke schuld om te smelten tot een morele: omdat politieke schuld zonder verdere morele begeleiding maatschappijen ontwricht en democratieën ondermijnt. Korter gesteld: de democratie mag niet alleen aan de politiek worden overgelaten.

Hiermee kom ik terug op de vraag waar ik mijn vorige blog mee eindigde: hoe om te gaan met ons schuldgevoel? Eén oplossing had ik al gegeven: het werken aan en met onze levensopdracht, zodat we een balans vinden tussen levensvreugde en schuldgevoel. Hier wil ik nog twee andere zaken noemen. In de eerste plaats: geen gevoelens onderdrukken; niets weg stoppen. Verbinding maken met datgene waar we ons schuldig over voelen: de pijn voelen van de gevolgen van onze medeplichtigheid. Intiem worden met de nood in de wereld, met het verlies van de natuur, met de dreiging van de klimaatcatastrofe, met het leed veroorzaakt door oorlog en natuurrampen. Het lijkt dat dit zal leiden tot somberheid en pessimisme, maar hoe meer we het verdriet toelaten, hoe meer de liefde vrij komt voor de mensen en de wereld om ons heen, waaruit we de veerkracht putten om het vol te houden. En dat leidt tot de tweede zaak die ik wil noemen: uit de liefde vloeien weer ideeën voort over hoe te handelen. Er is zoveel dat we kunnen doen. Kijk kritisch naar je leefstijl, je consumptiepatroon en je koopgedrag; draag actief of financieel bij aan organisaties die je een warm hart toedraagt, demonstreer, en zo voort. Onderschat niet de betekenis van wat je doet en juist niet doet. Niet alleen dat dat altijd een effect heeft in de wereld (al kan je dat niet altijd zien), maar het helpt je ook je beter te voelen over jezelf. En lees het genoemde artikel van Thor Rydin en het artikel van Frank Ankersmit in Trouw. (zie citaat hierboven: dat is geen beeldspraak maar realiteit)

Disclaimer (blame):

Ik moet het bekennen! Na jaren niet gevlogen te hebben om principiële redenen ga ik volgende week nog een keer vliegen! (naar mijn zuster van 76 jaar in Amerika, die eenzaam is en lijdt aan chronische pijn. Ze ziet zeer naar ons weerzien uit, en ik ook.) Ik ben dus niet alleen schuldig maar heb ook vliegschaamte. Een mooie kans voor u om me dit aan te rekenen.
Volgende week dus geen blog.

De functie van Trump voor de spirituele groei van de mensheid.

2 reacties

Het kwaad bestaat. Zonde bestaat. Dit is een van de spirituele ‘waarheden die Caroline Myss noemt in haar finale ‘salon’. Maar deze stelling heeft weinig betekenis als we kwaad en zonde niet nader definiëren. Ik begin met ‘zonde’.

Zelf heb ik ‘zonde’ vaak gedefinieerd als verspilling van energie. Daar zou je ook ‘verkeerd’ gebruik van energie onder kunnen rekenen. Dat is zonde. Maar het laat natuurlijk onverlet de vraag wat ‘verkeerd’ is. De definite die Caroline Myss geeft helpt ons iets verder: The conscious act of knowing that what you are doing is wrong – and that what you are doing is harming another in any way – and yet you do it anyway – is Sin. De cruciale termen hier zijn ‘conscious’, welbewust, en ‘harming’, schaden. Zo bezien is Trump geen zondaar, want ik neem aan dat hij zich niet bewust is van de schade die hij aanricht – of er in elk geval niet bij stil staat. De Amerikaanse psychiaters die Trump een ‘narcissistic personality disorder’ toeschrijven gaan daar ook van uit – dat is precies waarom Trump zo gevaarlijk is. (Ik vond mijn eigen beschrijving van Trump als hebbende een psychopathische karakterstructuur eigenlijk nog wel zo duidelijk – zie mijn blog van 27 oktober op deze site).

‘Kwaad’ heb ik in het verleden gedefinieerd als alle handelingen die gericht zijn tegen de groei en de integriteit (heelheid) van het leven zelf. Ik deel de mening van Carline Myss dat het een realiteit is, maar ze definieert het verder niet. Wie dat wel doet is Scott Peck (The Road less traveled). Hij definieert kwaad als het gebruiken van macht en dwang om te vermijden dat je zelf geconfronteerd wordt met de noodzaak om spiritueel te groeien. Het gaat vaak gepaard met leugens en het verdraaien van de waarheid. Het kwaad is als regel onbewust; dat onderscheidt het van ‘zonde’. In die zin belichaamt Trump inderdaad het ‘kwaad’.

Kwaad heeft een functie in de wereld. In de woorden van Scott Peck: het dient als een signaal om ons te waarschuwen tegen onze eigen oppervlakkigheid en nodigt ons uit onszelf te zuiveren.  Het helpt ons om ons te bezinnen op wat het ‘goede en het ‘ware’ eigenlijk is, en hoe het staat met het kwaad in onszelf. Onze persoonlijke betrokkenheid bij de strijd tegen het kwaad in de wereld is een van de manieren waarop we groeien. We weten dus wat ons te doen staat.

Wat ik zojuist heb beschreven werkt natuurlijk niet voor diegenen die het kwaad niet als zodanig herkennen. Dat geldt voorshands voor de meerderheid van hen die op Trump hebben gestemd en dat straks op Wilders zullen doen. Voor hen mag je hopen dat ze tot inkeer komen, als de vreselijke gevolgen van wat hun ‘leiders’ hebben aangericht zichtbaar worden. Dat is wat er na de laatste wereldoorlog gebeurd is met die Duitsers die op Hitkler hebben gestemd. Het heilzame effect daarvan is tot op de dag vandaag in Duitsland waar te nemen.