Tag archieven: ziel

Credo

Ik geloof niet omdat ik dus niet gelovig ben maar ik denk wel dat er iets anders is, maar daardoor geloof ik datgene wat ik dus denk dat er is. (Johan Cruijf)

Ik geloof in Spinoza’s God die zich openbaart in een ordelijke harmonie van alles wat bestaat, niet in een God die zich bemoeit met het lot en handelen van mensen. (Albert Einstein)

Geloof is aannemen wat wij niet zien, en de beloning voor geloof is zien wat wij aannemen. (Augustinus)

Geloof is de vogel die het licht voelt wanneer de dageraad nog duister is. (Rabindranath Tagore)

Uit bovenstaande citaten – die me alle aanspreken – blijkt dat we het begrip geloof niet moeten beperken tot godsdienstig geloof. In dit blog wil ik het echter wel beperken tot een geloof in wat is, niet in wat er kan gebeuren. Mensen kunnen geloven in de ondergang van de wereld, of juist in de redding van de mensheid, maar dat is een geloof in toekomstige gebeurtenissen. Daar heb ik het niet over.

Laat ik de bespreking over wat geloof is en kan zijn, en de functie ervan, beginnen met een uiteenzetting over mijn eigen geloof. Voor een deel kan dat afgeleid worden uit de blogs die ik het laatste halfjaar heb geschreven, maar ik ga dat hier nog eens samenvatten. Die samenvatting is summier en onvolledig, dus wie geïnteresseerd is in de details, de nuances en de consequenties moet de moeite nemen de desbetreffende blogs te lezen. Het is niet anders.
De kern van mijn geloof is uiteen te zetten in drie stellingen.

  1. Ik geloof erin dat dit heelal en alles wat daarin is – zowel het zichtbare als het onzichtbare – voort komt uit een oorsprong, van wie we een paar dingen kunnen weten: onder andere dat de oorsprong eeuwig en volmaakt is. Elk beeld dat we maken van die oorsprong of een naam die we eraan geven doet de oorsprong geen recht, want dat beperkt de volmaaktheid. We kunnen met deze oorsprong verbinding maken en er intiem mee worden. Ik noem hier een paar mogelijkheden: via de fysieke en mystieke wetten waarin de oorsprong zich manifesteert, via de gedachten-afstemmer in onszelf en via gebed. Dat kan leiden tot een gevoel van ontzag en verwondering.
  2. Ik geloof in de realiteit van de ziel. We hebben allemaal een ziel die er al voor onze geboorte is, en die de dood overschrijdt (zie het blog van vorige week). De ziel heeft een morontia karakter, het niveau tussen materieel en spiritueel in. Dieren, planten, en wellicht ook levenloze objecten hebben ook een ziel, maar voor zover we weten is op aarde alleen de mens in staat haar bewust waar te nemen en te reguleren.
    Dat brengt me op een geloofspunt dat uit deze stelling voortvloeit: dat we als mensheid niet een product zijn van de evolutie, maar dat bij het ontstaan van de mens – met name de neanderthaler en de homo sapiens – een interventie vanuit de oorsprong een rol heeft gespeeld. Dat blijkt onder andere uit de destijds sprongsgewijze ontwikkeling van onze neocortex. (zie afbeelding hieronder. *) Hieruit vloeit weer voort dat we met eerbied naar de mens zouden moeten kijken, als inderdaad een kroon op de schepping. Dat brengt verplichtingen en verantwoordelijkheden met zich mee die we helaas in de afgelopen millennia niet waar hebben gemaakt. Dit is een mooi bruggetje naar mijn derde geloofspunt.
  3. Ik geloof dat ieder mens op aarde geboren wordt met een missie, een bestemming. Die heeft twee aspecten: één, de opdracht je maximaal te ontwikkelen, je talenten te ontplooien en te groeien in kennis, inzicht en wijsheid; en twee, je unieke bijdrage aan de wereld te leveren. Heel veel mensen zijn zich van deze bestemming niet bewust. Dat kan komen door de omstandigheden, die zo erbarmelijk zijn dat leven verwordt tot een overlevingsstrijd. Daarbij denk ik zowel aan honger en oorlog, als aan pijnlijke (jeugd)ervaringen of een opvoeding die gericht is op naakt eigenbelang. Daarnaast is er ook een groep mensen die onbewust en vanzelfsprekend hun bestemming waarmaken. Zij leven een vervuld leven in werk en familie en zijn tevreden en gelukkig. Dit doet zich op elk niveau in de samenleving voor.
    Voor anderen daarentegen gaat leven volgens hun missie of bestemming niet vanzelf. Zij moeten eerst ontdekken wat hun bestemming eigenlijk is, en er vervolgens bewust voor kiezen.

Tot zover over mijn geloof. U ziet dat mijn geloof aanzienlijk afwijkt van traditioneel godsdienstig geloof.
In mijn volgende blog ga ik in op de begrippen ‘negatief’ en ‘positief’ geloof en de functie van geloof in de samenleving.

*) Zie voor de wetenschappelijke onderbouwing hiervan: Gregg Braden, De mens als ontwerp, 2018/2024
Perzische miniatuur van rond 1550, waarbij het gezicht van Mohammed tijdens de Miraj niet is afgebeeld (aniconisme)

Anima mea

In dit blog pak ik het onderzoek naar onze ziel weer op.

Wie ben ik?
Deze spirituele hamvraag staat centraal in onze spirituele ontwikkeling. Zielsonderzoek brengt ons dichter bij het antwoord.


Drs. Okke Zielknijper (© Marten Toonder)

Er zijn, voorzover ik kan nagaan, een aantal wegen die naar onze ziel leiden. Deze:

  • onderduiken in de natuur
  • kunst
  • onderzoek naar onze afkomst
  • het ontdekken van onze archetypen en onze bestemming
  • de dialoog
  • de weg naar de stilte

Laten we elk van deze mogelijkheden eens wat nader bezien.

Onderduiken in de natuur is de eerste weg. Daarmee bedoel ik de natuur op ons laten inwerken, waarbij we onze afleidende gedachten even moeten parkeren. Open staan voor het wonder dat zich om ons heen ontvouwt: een bloem, een meeuw in zijn vlucht, een landschap, de sterrenhemel, schoonheid. En dan er in ondergaan: beseffen dat we zelf deel zijn van de natuur, zoals onze cellen deel zijn van ons lichaam. We zijn geworteld in Gaia en kunnen ons met haar identificeren. Merk op dat nu het woord ‘zelf’ is gevallen; dat is de expressie van onze ziel.

De tweede weg is kunst. Elke vorm van kunst kan ons naar de ziel leiden. Een roman, een gedicht, een schilderij, een beeld, een film of toneelstuk, dans, een muziekstuk, eigenlijk alles wat ‘het gewone’ kan doorbreken, kan ons soms ineens onverwacht raken. We worden dan woordeloos ontroerd. Die ontroering is een manifestatie van onze ziel in ons bewustzijn (Terzijde: het gewone kan die ontroering soms ook onverwacht teweeg brengen). Actief kunst beoefenen (schrijven, muziek maken, mantra’s zingen, dansen, schilderen) kan hetzelfde effect hebben.

Een wat meer cerebrale weg naar de ziel is het onderzoek naar onze afkomst, het onderzoek naar onze ethnische en culturele voorgeschiedenis. De geschiedenis van vele generaties, soms over duizenden jaren, voor zover we die kunnen achterhalen, leidt ons naar onze geestelijke wortels. Zo heb ik zelf een Friese en een Joodse wortel. Van de Joodse wortel wist ik wel het een en ander af, en het met aandacht schouwen naar de diaspora heeft me een diep inzicht opgeleverd in mijn eigen ‘heilige’ wond (de wond waarmee iedereen geboren wordt en die in dit leven vaak weer opengereten wordt. Deze wond is als regel verbonden met onze missie in dit leven *). Mijn Friese afkomst daarentegen heeft een niet zo dramatisch inzicht opgeleverd, maar wel meer begrip voor bepaalde karaktertrekken (zoals bijvoorbeeld eigenzinnigheid). Zowel de gewondheid als de karaktertrekken beleef ik als de kern van mijn wezen. Kern. . . de ziel dus.

Volgende week verder.

*) Mijn ziel. https://www.youtube.com/watch?v=eSQK-nGjPBs. Zie ook de bijbel: Job 10, vs 1-7 ( https://bijbel.eo.nl/bijbel/job/10).