Auteursarchief: Erik van Praag

Voorwaardelijke liefde

Vandaag de dag gaat het erom dat erom wat men weegt op de weegschaal van de mensheid. Al de rest is onbeduidend’
Goethe (geciteerd door Rob Riemen)

Vorige week noemde ik liefde een van de fundamentele gevoelens. En ik zei onder meer dat ik van de wereld, van de mensheid houd. Dat is zo, maar het merkwaardige is dat dat gevoel wegvalt als ik mijn aandacht op een enkel individu richt met wie ik veel moeite heb: Trump, Wilders, Yesilgoz of Schoof, om maar een paar voorbeelden te noemen.

Ik zie ons mensen als cellen in het lichaam van Gaia, te vergelijken met de cellen in ons eigen lichaam. Ik houd van mijn lichaam, en die liefde straalt af op de meeste cellen. Maar toen ik ooit kanker had, gold dat niet voor de kankercellen. Ik heb er toen aan moeten werken om die cellen te beschouwen als mijn cellen; ze als het ware te accepteren, voordat ik ze kon bestrijden. Dit was onderdeel van het genezingsproces zoals beschreven door SImonton (Op weg naar herstel, 1983). Zo zou het ook moeten gaan met de cellen in Gaia: eerst beseffen dat we echt allemaal één zijn, voordat we sommigen van hen kunnen en moeten bestrijden.

Dat eenheidsbesef is bij mij voorshands nog al cerebraal; het is nog niet ingedaald op gevoelsniveau. Daardoor blijft de liefde waar ik het over had ook nogal abstract. Overigens, waar liefde is ontstaat ook meestal gehechtheid, die de liefde beperkt. We zijn gehecht aan wie of wat we liefhebben. Maar echte liefde laat juist los, laat de ander(en) vrij.*) Pas dan krijgt de liefde vrij baan.

Tot zover wat reflecties over mijn zijn in de wereld, en mijn verhouding tot het kwaad. Volgens Goethe (zie citaat hierboven) wordt het tijd dat ieder zijn verantwoordelijkheid voor het welzijn van de gehele mensheid neemt. Verantwoordelijkheid nemen betekent volgens mij dat men een antwoord heeft en geeft; met andere woorden, dat men iets doet. Maar het uiteindelijke antwoord op het kwaad heb ik nog niet.

*) Voor een meer diepgaande bespreking van gehechtheid en loslaten zie men mijn boek Spiritueel Leiderschap, pag. 107 e.v.

The family of (wo)men.

Geef een reactie

In de meeste psychologische theorieën wordt er vanuit gegaan dat er vier basale menselijke gevoelens zijn. Maar er is geen volledige overeenstemming over welke dat dan zijn. Vaak worden genoemd: vreugde, boosheid (woede), angst en verdriet. Persoonlijk kies ik voor liefde, angst, vreugde en verdriet/pijn.

Er zijn natuurlijk talloze emoties die hier niet mee samen vallen. Maar analyse laat zien dat deze emoties vaak gemengd zijn met gedachten en/of neigingen tot actie. Het woord emotie zegt het al: een beweging naar buiten (van latijn: emovere, naar buiten bewegen). Gevoelens hoeven niet naar buiten te bewegen: ze zijn een gemoedstoestand. In het spraakgebruik worden de woorden ‘gevoelens’ en ‘emoties’ overigens door elkaar gebruikt.

Zelf reken ik boosheid of woede niet tot de fundamentele gevoelens. In elk geval is dat mij niet zo. Boos of woedend of zelfs razend word ik als iemand of een verzameling mensen handelingen verrichten die schade toebrengen aan of zelfs vernietigen wie of wat me dierbaar is/zijn. Voorbeelden: Netanyahu, die willens en wetens Palestijnen en journalisten vermoordt, Trump, die (welbewust?) aanstuurt op vernietiging van onze wereld door het klimaat probleem als niet bestaand te verklaren en navenant te handelen, enzovoort (de voorbeelden zijn helaas moeiteloos uit te breiden).

Maar ik werd me er van bewust dat ik niet met woede door het leven wil gaan, want dan draag ik zelf bij tot een energie die de wereld schaadt. Dus ben ik eens nagegaan waar die woede vandaan komt. Is het mijn machteloosheid? Dat draagt er zekert toe bij, maar vormt m.i. niet de hele verklaring. Of is het mijn natuurlijke agressie die door dit soort aanleidingen geactiveerd wordt? Dat geloof ik ook niet, want dat is heel iets anders, een manifestatie van de levenskracht zelf. Nee, ik kwam tot de ontdekking dat de woede ontstaat door de pijn dat iets wat me dierbaar is wordt bedreigd. Woede is bij mij dus een vorm van gekwetste liefde. Ik houd van mensen, van de wereld. Volgens mij is dat een vorm van houden van het leven.

Deze ontdekking heeft me een stuk vrijheid opgeleverd en maakt het me mogelijk eenheid na te streven. Er zijn veel mensen met wie ik grote moeite heb, maar we zijn wel allemaal lid van de family of (wo)men. Deze mensen komen uit dezelfde bron als ik en ik ben er dus mee verbonden, of ik dat nu leuk vind of niet.

Hitler als peuter

Ja, nee, geen mening.

Geef een reactie

Alleen de waakzaamheid van de publieke opinie verzekert de toekomst van een maatschappij.
Noam Chomsky

Om in deze wereld verschil te kunnen maken moet je welbewuste keuzes maken. Die moeten dan gebaseerd zijn op onderbouwde opvattingen of meningen. Om die te ontwikkelen is het nodig dat we ons op de hoogte stellen van wat er in de samenleving werkelijk gaande is, zowel het goede als het kwalijke. Blijven kijken brengt ons in beweging. Ook moeten we onze hersens gebruiken, zodat we enig inzicht verwerven in de zichtbare en minder zichtbare processen die in de wereld spelen, waarop we onze reacties en meningen kunnen baseren.

Maar wat als we geen mening kunnen vormen, omdat we het eens zijn met de tegengestelde meningen van anderen, die we een zeker gezag toekennen? Mij overkwam dat onlangs in verband met de onderhandelingen tussen de EU en Trump over de handelstarieven. – Terzijde: je kunt eigenlijk niet zeggen de EU en de VS, want de VS bestaan momenteel eigenlijk niet; als makke schapen identificeert de meerderheid van die bevolking zich voorlopig nog met één man. –

Die gezaghebbende personen waren voor mij Caroline de Gruyter en Koen Haegens, gerespecteerde columnisten van respectievelijk NRC/Handelsblad en De Groene Amsterdammer. Caroline de Gruyter was van mening dat de EU in de personen van Ursula von der Leyen en Maros Sefcovic het goed gedaan hebben. Europa had geen enkele troefkaart in handen, en is van Trump afhankelijk op velerlei gebieden, onder andere voor de verdediging van Oekraïne. Ze hebben het klaar gespeeld een openlijk conflict te vermijden en tot een uitkomst te komen die in het midden ligt van de doelen/eisen van beide partijen, te weten 15 %, waar Trump aanvankelijk 30 % eiste. Ten onrechte wordt Von de Leyen overgoten met pek en veren.

Koen Haegens daarentegen vindt dat Europa het veel harder had moeten spelen, en neemt daarbij Canada, Zuid-Afrika, China en Brazilië (Lula) tot voorbeeld. Hij stelt dat de EU zich door Trump heeft lanen vernederen, dat ze elk gezag nu hebben verloren, in werkelijkheid en in Trumps ogen. En Trump zou Trump niet zijn als hij daarom niet met nieuwe eisen zou komen waar men zich alsdan niet meer tegen zou kunnen verzetten. Bovendien heeft Europa dusdoende de genoemde bevriende landen, die wel ruggengraat tegen Trump toonden, in de steek gelaten.

Er zijn van beide kanten nog wel meer en genuanceerdere argumenten aan te voeren, want het is een complexe kwestie. Maar om dat hier uiteen te zetten voert voor het kader van een kort blog als dit te ver. Als u zich er meer in zou willen verdiepen, kunt u de betreffende columns lezen.*) Persoonlijk vind ik voor beide kanten veel te zeggen, en ik ben het verstandelijk en gevoelsmatig met beide columnisten eens. Ik kan in deze zaak dus geen standpunt innemen. Je kunt je echter afvragen of dat erg is, want ik kan ter zake toch geen invloed uitoefenen. Dat is waar, maar het voelt toch onbehaaglijk. Ik geloof dat betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken belangrijk is, ook als je er niet rechtstreeks wat aan kunt doen of niet direct een mening hebt. Het maakt dat je bewuster leeft, en dat je klaar bent voor actie als dat wel zinvol is. En ook is het zo dat alle persoonlijke meningen tezamen de publieke opinie vormen. Uiteindelijk bepaalt de publieke opinie welke kant het met de samenleving opgaat.

*) Caroline de Gruyter in NRC van 1 en 8 augustus. Koen Haegens in De Groene Amsterdammer van 4 augustus.

Femicide.

Geef een reactie

In 2023 en in mei j.l. ben ik mijn blogs ingegaan op de essentie, de oorsprong en de functie van het kwaad in deze wereld. Ik heb daarbij echter een bepaald aspect onderbelicht, namelijk het verstoord zijn van de balans tussen Yang en Yin, al ging ik daar op 24 juli even op in. Nu wat uitgebreider in dit blog.*)

Ik neem aan dat de lezers van dit blog wel bekend zijn met de klassieke Chinese theorie omtrent Yang en Yin. Kort gezegd, deze theorie houdt in dat alles in deze wereld een expressie is van twee tegengestelde krachten, yang en yin. Deze theorie wordt tegenwoordig op grote schaal onderschreven in de filosofie en de spirituele tradities van verschillende, ook niet-Chinese, scholen. De psychiater Carl Jung heeft gesteld dat bij mannen de Yang kracht meer aan de buitenkant zichtbaar is, terwijl de yin-kracht in de binnenwereld ontwikkeld moet worden. Bij vrouwen ligt het net andersom.

In een harmonische wereld zijn deze krachten zowel in het individu als in de collectiviteit in evenwicht en beide even sterk. Maar in onze tijd is die balans wereldwijd verstoord, en is het yang overheersend geworden. Omdat Yang van nature een meer doelgerichte en scheppende kracht is, terwijl yin meer ontvangend en verbindend is, leidt dat er toe dat als bij mensen de balans tussen beide verstoord is yang een onderdrukkende kracht wordt. In onze samenleving zien we dat zowel op micro- (huiselijk) als meso- en macro-niveau. Als dat extreem wordt zijn veel kwalijke verschijnselen daarvan het gevolg: manlijke dominantie, femicide, autoritair leiderschap in organisaties en in de politiek, wreedheid, marteling, dictatuur en oorlog.

*) Dit blog is geïnspireerd op Sleutel tot de I Tjing van H.van Praag, 1977.

Erratum: in mijn blog van vorige week stond een jaartal voor de verklaring van Hamas. Dat was een fout: 1906 moest natuurlijk zijn 2006.

Hiermee is nog niet de vraag beantwoord wat die verstoring van de balans tussen yin en yang veroorzaakt. Ik heb geen idee. Als u een suggestie heeft houd ik me aanbevolen. Als ikzelf er nadere inzichten over ontwikkel zal ik er op terug komen. In tussen g ik een week op vakantie – dus volgende week geen blog.Hiermee is nog niet de vraag beantwoord wat die verstoring van de balans tussen yin en yang veroorzaakt. Ik heb geen idee. Als u een suggestie heeft houd ik me aanbevolen. Als ikzelf er nadere inzichten over ontwikkel zal ik er op terug komen. In tussen g ik een week op vakantie – dus volgende week geen blog.

Hiermee is nog niet de vraag beantwoord waardoor de verstoring van de balans russen yin en yang veroorzaakt wordt. Ik heb daarover geen idee. Als u een suggestie hebt houd ik me aanbevolen. Mocht ikzelf er nadere inzichten over ontwikkelen , dan kom ik er op terug. Intussen ga ik een week op vakantie

Met deze analyse is nog niet de vraag benatwoord wat die verstoring van de balans tussen yin en yang veroorzaakt. Daar ben ik nog niet uit. Mocht u een idee hebben, dan hoor ik het graag. Mocht ik daar meer inzicht in ontwikkelen, dan zal ik er op terug komen. Intussen ga ik een week op vakantie – dus volgende week geen blog.

Massamoord

3 reacties

Ik ben voorstander van de verplichte verplaatsing en ik zie daar niets immoreels in
(David Ben Goerion (eerste premier van Israël) over de Palestijnen; 1938)

Het gesteggel over of Israël genocide bedrijft is in feite verhullend. Iedereen weet dat dit zo is, maar het begrip genocide is verengd tot de juridische definitie ervan, en dat betekent dat een uitspraak hierover nog jaren op zich kan laten wachten. Maar intussen werkt deze discussie versluierend, omdat we daardoor niet tot ons laten doordringen wat Israël feitelijk aan het doen is. Dat wil zeggen, we weten het wel, maar we laten ons er in meerderheid onvoldoende door raken – en gaan door met onze normale levens en parkeren onze ontzetting ergens in een achterkamer van onze geest. De term genocide is namelijk zo afgesleten dat we de implicaties ervan niet tot ons hoeven te laten doordringen.

Genocide betekent kortweg volkerenmoord. Ik stel voor dat we voortaan deze term gebruiken, dat heeft meer gevoelswaarde. En als je dat niet wilt, omdat er nog wel enkele Palestijnen zullen overleven (zoals ook Joden na de tweede wereldoorlog), dan kunnen we ook nog de term massamoord gebruiken – daarover kan geen enkele twijfel meer bestaan.

Nederland en de Europese Unie zijn hieraan medeplichtig.

Ik denk dat dit blog tot zover voor zichzelf spreekt. Maar omdat er rondom het Israel-Palestina conflict veel verwarring heerst en ook veel kwade trouw voel ik me genoodzaakt het volgende toe te voegen. Bovenstaande tekst impliceert natuurlijk niet dat ik de activiteiten van Hamas goedkeur. In artikel 9 van hun manifest uit 2006 staat: ‘Drijf de Joden de zee in en vernietig de staat Israël tot op de laatste zandkorrel!.’ En Hamas heeft sinds die tijd veel kwaad aangericht, door zelfmoord-acties en ander geweld. Maar dat is natuurlijk geen excuus voor de massaliteit van Israëls geweld vandaag de dag. Bovendien moet bedacht worden dat het Palestijnse geweld mede een reactie was op de meedogenloze onderdrukking door Israël van de Palestijnen sinds de Nakba in 1948, zich uitend in willekeurige arrestaties, martelingen, illegale nederzettingen in Palestijns gebied, dagelijks getreiter bij de checkpoints, afsluitingen van wegen, verwoesting van huizen en olijvenboomgaarden, de straffeloosheid van geweld door de kolonisten, en zo meer. En ook dat in dit conflict Israël altijd veruit de machtigste partij is gebleken. Tot zover mijn aanvulling, die uiteraard niets wegneemt van mijn bovenstaande tekst.

Met open ogen.

Geef een reactie

De menselijke geschiedenis is niet de strijd van het goede dat het kwaad probeert te overwinnen. De strijd van de mens is de strijd van een groot kwaad dat een korreltje menselijkheid probeert te overwinnen. Maar als al het menselijke in de mens ook nu nog niet is gedood, dan zal het kwaad niet meer overwinnen.
Vasili Grossman, Leven en Lot, 1992/2008

Heeft u wel eens van Tuly Flint gehoord? Waarschijnlijk niet, tenzij u abonnee bent van Trouw, want dat wijdde op 21 juli een interview aan hem. Maar u heeft daarentegen uiteraard wel gehoord van Trump, Musk, Poetin, Netanyahu, Bolsonaro, Orban en Erdogan. Toch is wat mij betreft meneer Flint van een aanzienlijk grotere signatuur dan de genoemden. Hij heeft vele misdaden begaan vanuit het Israëlische leger, maar kwam tot inkeer, en is nu trauma therapeut in Israël. Hij ‘behandelt’ gelijkelijk Israëlische militairen, Palestijnen, rechtse kolonisten, mensen die een aanval van Hamas hebben overleefd, ultraorthodoxe Joden, seculiere Israëliërs, mensen die het lijden van anderen ontkennen en mensen die er door gevormd zijn. Hij zit bij ze, hij luistert. Net als vele anderen sloot hij voorheen zijn ogen voor het kwaad, maar nu is hij wakker geworden en houdt ze open. Hij heeft zich nu publiekelijk gekeerd tegen de oorlog, waardoor hij vele vrienden en collega’s heeft verloren. Hij is ontslagen uit het leger*). Voor mij is hij een held.

Hij is wat mij betreft een manifestatie van het goede. Over liefde zijn vele teksten bekend, onder meer het beroemde citaat uit 1 Korinthe 13. Ook over het kwaad is veel geschreven. Over het goede zijn veel minder citaten bekend. Hoewel in Mattheus 5 en 7 wel het een en ander staat dat tot denken aanzet. Niettemin komt het meer op ons eigen (ge)weten aan.

Kenmerkend voor het kwaad in de wereld is, voor zover ik het kan overzien, dat het onverschillig staat tegenover mensenlevens, ja zelfs tegenover het leven als zodanig. Het uit zich in geweld en wreedheid. Als ik daartegenover het goede stel, dan lijkt me dat het centrale principe van het goede is: eerbied voor het leven. Kenmerkend van het goede is dat het zich op kleinschaliger schaal voordoet dan het kwaad. Maar het lijkt me onuitroeibaar. Het manifesteert zich in een Yin-stijl. De kracht van het goede is minder explosief dan de kracht van het Yang, maar houdt het langer vol.

*) Om het hele interview te lezen zie men Trouw, 21 juli 2025.

Wat is goed?

Geef een reactie

Goedheid is sterker dan slechtheid
(Nelson Mandela)

Als een olievlek breidt het kwaad zich over de wereld uit. Daarom heb heb ik de afgelopen maanden veel geschreven over het kwaad en ben daarbij ingegaan op vragen als: waar komt het vandaan, wat is de functie ervan, en wat is het precies. Maar definitieve antwoorden heb ik niet gevonden. Ik realiseer me dat dit misschien niet mogelijk is – het bestaan van het kwaad is en blijft uiteindelijk een mysterie. Bovendien is het zo, dat we in deze wereld alles beleven in tegenstellingen, en het kwaad is misschien pas echt te begrijpen als we ook kijken naar het goede (zoals we duisternis pas kunnen begrijpen als we een idee hebben van wat het licht is). Daarom ga ik in dit blog maar eens in op wat het goede, wat Goed is.

Het is duidelijk dat de ideeën over wat goed is per cultuur verschillen. Maar de vraag is of onder die oppervlakte bij individuele mensen een universeel besef van wat goed, of van wat het goede is, bestaat. Een soort a priori kennis of weten, wat vervormd of zelfs onderdrukt kan worden door culturele waarden. Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat de gulden regel – “Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden” of “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet” – in alle culturen geldig is, zij het dat de invulling in de praktijk kan verschillen. De essentie blijft dan hetzelfde: het tonen van respect, empathie en eerlijkheid in de omgang met anderen, gebaseerd op de eigen wensen en behoeften. Het zou ook kunnen zijn dat mededogen en solidariteit universele waarden zijn, ook al kunnen daar in sommige culturen verschillende groepen van uitgesloten zijn. Zo zijn er vele anekdotes van mensen die vreemdelingen of vijanden die ziek of gewond zijn toch bijstaan, ook al hebben die vijanden eerder veel verdriet veroorzaakt.

Ik heb hier impliciet al een aanduiding gegeven van wat dat universele goed zou kunnen zijn. Ook in de kunst – muziek, beeldende kunst, literatuur, architectuur, enz. – komt dat universeel goede soms tot uiting. Volgens de recensent was dat bijvoorbeeld het geval in het recente North Sea Jazz Festival.

Mensen kunnen tot kwaadaardig gedrag vervallen als de balans in hun wezen om wat voor een reden dan ook verstoord is, met name de balans tussen Yang en Yin. Naar zijn aard is Yang initiërend, penetrerend, wilskrachtig en egogericht, terwijl de Yin energie meer verbindend, ontvankelijk, bereidwillig en ecogericht is. Als de yangkracht zich niet door wu wei (niet handelen) weet in te tomen, en de yin energie daar tegenover niet door intuïtie en wijsheid voldoende sterkte weet te ontwikkelen, dan is de balans zoek, en dat is de oorzaak van veel kwaad in de wereld. Dit soort processen spelen zowel op individueel als op collectief niveau. Volgende week werk ik dat verder uit.

Manifestatie van harmonie.

Geef een reactie

Ik geloof in Spinoza’s God die zich openbaart in een ordelijke harmonie van alles wat bestaat.
(Albert Einstein)

We lopen in in ons leven het pad van de liefde, overstraalt door het pad van Licht – zo schreef ik in de vorige twee blogs. We lopen die paden in de materiële werkelijkheid, dus zo ontstaat een derde pad: het pad van de zintuigelijke ervaring (dat noemde ik op 1 mei het pad van de materie). Die materiële werkelijkheid is er in essentie een van harmonie, zegt Albert Einstein, getuige bovenstaand citaat. Dat lijkt in tegenstelling tot wat Leonard Cohen zingt, die zegt dat niets volmaakt is: in alles zit een barst (zie vorige blog). Die tegenstelling bestaat echter alleen als je niet tot de diepte van de werkelijkheid doordringt; aan de oppervlakte blijft. Aan die oppervlakte is alles in tegenstelling; is niets volmaakt – zo zit deze wereld in elkaar. Maar daaronder kan zich wel degelijk een harmonie bevinden, een diepere werkelijkheid.

Deze harmonie openbaart zich in wetten (zie mijn blog van 3 juli). Die wetten vormen een prachtig netwerk, daarin zit die harmonie. In die wetten openbaart zicht de absolute grond van alles. Noem het God, de Oorsprong, de creatieve intelligentie, wat voor jou past. Die wetten zijn er in twee soorten: de natuurkundige wetten, en de mystieke wetten. De eerste soort is waarneembaar voor de wetenschap (bijvoorbeeld: de tweede wet der thermodynamica, de evolutie, E=mc²), maar ook voor de aandachtige beschouwer (bijvoorbeeld de zwaartekracht, de wet van causaliteit, de wetten waaraan ons lichaam voldoet, en de wetten van het leven in het algemeen – groei, bloei, vrucht dragen en voortplanting.). De tweede soort is vooral waarneembaar als je kijkt door de barst die het licht binnen laat vallen: de wet van karma, de hermetische wet (zo boven, zo beneden), de wet van eenheid (alles is één). Aandachtige beschouwing van en contemplatie op die wetten kan je vervullen met het ontzag voor alles wat er is.

Het is dus de moeite waard om bij je eigen bewustwording niet alleen naar binnen te kijken maar ook naar je levensweg: de hoofd- of middenweg, en ook de boven – en de onderweg. Je zult daar wijzer van worden, en een beetje meer wijsheid kan deze wereld wel gebruiken.

Manifestaties van Licht.

Geef een reactie

There is a crack in everything, that’s how the light gets in
Leonard Cohen

Op onze levensweg, het pad van de Liefde (zie vorige blog), worden we begeleid door het Licht, dat zodoende ook een pad aflegt, boven ons pad van Liefde (zie het blog van 1 mei. jl.). Ook daarvan zijn we ons meestal niet bewust (net zomin als van de Liefde).Vandaar dat het streven naar Licht een belangrijk tweede levensdoel wordt. Ook in dit geval is het van belang te weten dat het Licht zich vaak indirect manifesteert. Slechts een beperkt aantal mensen vermag het Licht rechtsreeks te aanschouwen, Dit wordt onder meer gerapporteerd door de meesten die een BDE meemaken.

Het Licht manifesteert zich ook door onze innerlijke gids. Er ‘gaat ons een licht op’. Zo is wijsheid te zien als een manifestatie van Licht. Het Boeddhisme spreekt in dit geval van wakker worden, van ware kennis: verlichting. We kunnen dan de illusie van de manier waarop we de werkelijkheid – Maya – waarnemen, van onze begeerte en de daaruit voortvloeiende pijn loslaten.

Het Licht kan zich ook openbaren als contact met het mysterie, als verwondering, bewondering, ontzag. Voor gelovigen: als contact met het goddelijke. Voor anderen, als contact met de onzichtbare, transcendente werelden (de godin Sophia in de gnostiek, en de godin Tara in het Boeddhisme). Of als een beleven van het mysterie van het leven in al zijn vormen: ons lichaam, de natuur, Gaia, de zon, de kosmos, de sterrenhemel, geboorte en dood.

Een derde weg naar het licht is het contact met onze identiteit. Hoe kan het dat, terwijl we voortdurende ontwikkelen en groeien, toch voor ons gevoel steeds onszelf blijven? Dat onze identiteit niet verandert? Dat we een antwoord kunnen vinden op de vraag: Wie ben ik? En dat dit antwoord merkwaardigerwijs niet leidt tot ons ik-bewustzijn, maar tot verbinding met onze ziel, ons zelfbewustzijn.

Tenslotte heeft Leonard Cohen in zijn beroemde anthem*) ons nog een weg naar het licht gewezen: kijken naar de scheur of de barst in alles. Alles; dat kunnen dus dingen zijn, levende wezens of processen. Het valt niet altijd mee die scheur te vinden, maar niets is volmaakt in de zin van zonder scheur of barst, althans volgens Leonard Cohen. Maar om de scheur te vinden moeten we in het element dat we beschouwen duiken. Als we aan de buitenkant blijven is de scheur vaak moeilijk waar te nemen, en kunnen we trouwens ook het licht niet ervaren. Dus we verdiepen ons in de wereld van de wetmatigheden om het licht te vinden. Daarover de volgende week.

*) Audio: https://www.youtube.com/watch?v=1jzl0NlTmzY
Video: https://www.youtube.com/watch?v=c8-BT6y_wYg

Manifestaties van Liefde.

Geef een reactie

Ik werd opnieuw geboren toen mijn ziel en mijn lichaam elkaar liefkregen en een huwelijk aangingen.
(Kahlil Gibran. Vandaag gaat mijn dochter trouwen)

Caroline Myss stelt dat God zich in deze wereld openbaart als Licht, Liefde en Wetten (Light, Love and Law). Persoonlijk geloof ik niet in een persoonlijke God, maar ik geloof wel dat de Scheppende kracht, het Absolute, zich in die drie fenomenen kan openbaren. Op 1 mei j.l. heb ik gesteld dat onze levensloop bij iedereen verloopt volgens het pad van de liefde, maar dat we ons daar niet altijd van bewust zijn.Dat komt onder andere doordat liefde zich in vele verschillende vormen kan manifesteren die vaak niet als expressie van liefde worden herkend. Ik noem er enkele:

verontwaardiging, omdat iets of iemand die ons dierbaar is wordt bedreigd of aangevallen
woede, omdat welbewust schade wordt aangebracht aan onze geliefde wereld, of elementen daarin (Gaia, de natuur, levende wezens, familie, vrienden, eigenlijk alle mensen *)
irritatie over de domheid, dogmatiek en benepen eigenbelang van sommige politici, leidinggevenden en een deel van mijn medeburgers, die leidt tot veel verlies en destructie van waar we van houden
cynisme, omdat de hoop die gebaseerd is op onze liefde wordt geschonden
verdriet of rouw om wat er verloren is of dreigt te gaan

Al deze gevoelens zijn uitingen van gekwetste liefde. Daarnaast uit liefde zich natuurlijk ook in de vorm van zorg en bezorgdheid, vriendelijkheid, altruïsme, compassie, het aangaan van een huwelijk, en zo meer.

Hieruit blijkt dat liefde een zo alomvattend begrip is, dat de stelling dat ons leven verloopt volgens het pad van de liefde aannemelijk wordt. Het is goed om bij ons zelf eens gade te slaan hoe wij onze liefde uiten, soms, vaak, in verkapte of verplaatste vorm. Wij kunnen onszelf dan gaan zien als liefdevol, zelfs als we niet altijd even aardig overkomen.

*) Zie bijvoorbeeld het vonnis van een Italiaanse rechtbank in de Miteni zaak.