Auteursarchief: Erik van Praag

80 jaar ontsnapt aan een ramp.

Er zijn 8 staten die atoomwapens bezitten, en vier die dat ook willen en binnenkort zover zijn. Deze staten bezitten bij elkaar duizenden atoomwapens. Het is een wonder dat er sinds 1945, toen de eerste wapens gebruikt werden (Hiroshima, Nagasaki) nooit – welbewust of per ongeluk – gebruik van is gemaakt. Het grootste gevaar komt van terroristen, die plotseling door de beveiliging kunnen heen breken, al moeten we de kwade wil van staten ook niet uitvlakken. Drie keer hebben we op de rand gestaan van een atoomoorlog. Van die drie keer is de Cuba-crisis de meest bekende – de andere twee keren waren het gevolg van een communicatiestoornis, waarbij de bevoegde ambtenaar dacht dat er een instructie was van de leidinggevende. Maar toen de benodigde code uitbleef, werd het wel duidelijk dat dit een vergissing was. Die momenten hebben nooit de publiciteit bereikt.

Ik denk dat de atoombom-dreiging een acuter gevaar is dan de klimaatcrisis, want ALS het misgaat is de ramp onmiddellijk en niet meer te overzien, en kan uitlopen op onze totale vernietiging. Uit het bedrijfsleven weet ik dat, als er regels zijn ter beveiliging, het altijd een keer fout gaat. Dus de kans op een atoomramp is groot.

Op 28 januari 2024 heb ik geschreven over dat er vele getuigenissen zijn over UFO’s en buitenaardse wezens die onze planeet bezoeken. Hoewel dat omgeven is met vele onverklaarbare raadselen heb ik toen toch gesteld dat ik de getuigenissen zo betrouwbaar vond, dat ik geneigd was aan het bestaan hiervan te geloven (hoewel dat natuurkundig eigenlijk niet te verklaren is, uitgaande van de huidige stand van onze wetenschap). Intussen heb ik meer informatie, en zijn er meer onthullingen gekomen. Zo is onder andere gesteld dat met name in 1945, toen de atoombommen vielen, er een golf van buitenaardse wezens in de lucht om de aarde patrouilleerden, en dat tot drie maal toe deze wezens de lanceer-installaties tijdelijk hebben geblokkeerd toen er gebruik van dreigde te worden gemaakt. Hoewel dit allemaal uiterst onwaarschijnlijk klinkt, sluit ik toch niet uit dat dit waar kan zijn, en dat daar hoop aan te ontlenen valt. Maar ik zou zeggen: oordeelt u zelf. Mijn advies is in elk geval u hier eens diepgaand in te verdiepen. Een goede start is een aflevering van Humanity Rising , waarin Stephen Basselt hier op ingaat: https://www.youtube.com/watch?v=0BLvwndnWPk.

Tot zover deze keer. Het is allemaal wat kort door de bocht, maar ik kom er in het volgende blog op terug. Dat is pas over twee weken, want ik ga eerst op vakantie. Ik ontvlucht de Navo-top, want dat brengt dit land in het centrum van de aandacht van alle vijanden van de Navo, met alle risico’s van dien. . . (grapje met serieuze ondertoon).

Mysterieus object in de ruimte zendt elke 44 minuten signalen uit: ‘Zoiets hebben we nog nooit eerder gezien’. Het merkwaardige ruimteverschijnsel zendt stralen en radiogolven uit die kunnen duiden op een nieuw soort fysica, concluderen de onderzoekers.
© Wetenschap in Beeld https://wibnet.nl/heelal

Eindtijdfascisme.

De machtigste mensen ter wereld bereiden zich voor op het einde van de wereld, een einde dat ze zelf krampachtig versnellen. Hoe doorbreken we deze apocalyptische roes?
(Naomi Klein en Astra Taylor in De Groene Amsterdammer van 8 mei 2025 *)

Het lijkt alsof Trump en zijn trawanten het klimaatprobleem ontkennen of negeren. Niets is minder waar. Ze zijn er als de dood voor want ze vrezen dat ze hun luxe leventjes dan niet kunnen voortzetten. Ze denken dat ze de eindtijd kunnen overleven door veliige ‘havens’ of ‘hubs’ te creëren, op de planeet of elders, met name op Mars. Daarin zouden alleen mensen met (veel) geld en het benodigde personeel kunnen verblijven – de rest van de mensheid kan verrekken. Deze gated communities worden nu al op grote schaal gecreëerd. De natuurlijke hulpbronnen van de Aarde worden daarom alvast veilig gesteld in samenwerking met het bedrijfsleven, dat daar goede winstmogelijkheden in ziet. Overigens lijkt het leven in deze luxe gevangenissen (met name op Mars) me volstrekt onaantrekkelijk – waar je zin in hebt. . . 🤨

Deze groep van techno-kapitalisten heeft onder Trump een interessante coalitie gesloten met de evangelisten (en de conservatieve rooms-katholieken, zoals Steve Bannon) die geloven in een apocalyps, die nu al is begonnen. Zij ontlenen hun geloof aan de bijbel, die volgens hen een duizendjarig rijk van ellende en en rampspoed voorspelt alvorens het uiteindelijk laatste oordeel zal plaats vinden. – Ik interpreteer de bijbel, in het bijzonder de Openbaring niet zo, maar dat terzijde. – Die willen ook eenveilige plek creëren, maar anders dan de tech-bro’s denken zij in termen van naties, die dan als beveiligde gebieden moeten functioneren.

Dit zijn naar mijn mening allemaal volstrekt onrealistische plannen, maar het probleem is dat het voorbereiden daarvan nu al onnoemlijke schade veroorzaakt, en de armageddon dichterbij brengt. In feite creëren deze groepen een fascistische eindtijd die nu al is begonnen. – Terzijde: een vraag aan de lezer: waarom kun je deze geplande eindtijd met recht ‘fascistisch’ noemen?

De vraag is natuurlijk: wat kunnen we hiertegen doen; is de verwoesting van de aarde nog te voorkomen? Het antwoord op deze vraag sluit aan op wat ik de afgelopen weken heb geschreven over ons verzet tegen het kwaad. Maar er komt nog iets bij: we zullen ons bewust moeten worden van onze liefde voor deze wereld, haar schoonheid, haar mensen en kinderen, haar andere levensvormen. Citaat van Naomi Klein en Astra Taylor: ‘Misschien is het tijd voor een hedendaagse, universele versie van dit idee: toewijding aan het recht op hier-zijn (van iedereen – EvP), op deze gewonde maar bijzondere planeet.’ We zullen deze visie duidelijk moeten maken en stellen tegenover de visie van techno-kapitalisten en evangelisten. Dan zullen we zien welke richting onze apocalyps zal uitgaan.

*) Dit blog is door genoemd artikel geïnspireerd.

Zijn we allemaal één?

In de lijn van Beethovens Eroica verklankt het werk . . . de overwinning van het goed op het Kwaad. . . . Het Adagietto kwijt zich voorbeeldig van zijn taak als inleiding op de finale. . .
De triomf van het Goed op het kwaad is een feit.

(Geert Riem over de vijfde symfonie van Gustav Mahler*)

.

.
.

In mijn miniserie over hoe om te gaan met het kwaad in de wereld heb ik vorige week twee vragen opgeworpen:
1. Waarom is het nodig ons eerst te verdiepen in het kwaad in onszelf en de wereld om ons heen alvorens we het goede in de wereld kunnen neerzetten?
2. Hoe, en onder welke omstandigheden, moeten we ons toch direct tegen het kwaad verzetten?

Ik ga eerst in op de eerste vraag.
Als we het kwaad niet echt onder ogen zien kunnen we onze aandacht niet onverdeeld op het goede richten. Als we dat toch proberen onderdrukken we het besef van het kwaad in ons, in plaats van het buiten onze aandacht te parkeren. Dan woekert het in ons verder als onze schaduw, neemt energie in beslag, en maakt ons minder krachtig in relatie tot het goede. Dit leven zit zo in elkaar dat we deze wereld alleen in tegenstellingen kunnen waarnemen, dus als we echt in het goede willen duiken moeten we dat ook in het kwaad doen. Dat verdiept ons bewustzijn, en maakt ons milder en bescheiden. Verder: diegenen die het kwaad bedrijven zijn aan ons verwant – dat zien we als we dieper in onszelf duiken. Ze zijn als familieleden in de ‘family of men’ en net als in onze eigen familie komen daar familieleden in voor waar we moeite mee hebben. Maar ze blijfven toch familie, of we dat nu leuk vinden of niet. Dit besef houdt de weg open naar eenheidsbeleving: het weten dat we deel uit maken van een groot geheel: Gaia met alles erop en eraan.

De tweede vraag. Ik heb twee weken geleden gezegd dat we niet direct met het kwaad in conflict moeten treden. Maar op die regel is een uitzondering: als onze naasten of wijzelf direct persoonlijk bedreigd worden, fysiek, of in onze uitdrukkingsmogelijkheden; kortom: in onze vrijheid of zelfs in ons bestaan, en als alle andere mogelijkheden zijn uitgeput. Maar ook dan moeten we proberen geweld te vermijden, maar soms is zelfs dat niet mogelijk. In dat geval moeten we, als we daar de tijd voor hebben, kiezen tussen twee kwaden, passief zijn of verzet: wat levert het minste schade of leed op?

Hiermee ben ik aan het einde gekomen van mijn miniserie over goed en kwaad, maar het laatste woord is er natuurlijk niet over gesproken. We zullen erover moeten blijven denken en spreken, en navenant handelen, zolang het kwaad bestaat – en dat is dus voor de rest van ons leven. Maar niet voortdurend; we moeten ons ook Prediker herinneren: Er is een tijd om te wenen en een tijd om te lachen. (Pred: 3.4)

.

*) In de vijfde symfonie laat Mahler horen wat ik in de afgelopen blogs heb proberen te zeggen: je moet eerst in het Kwaad duiken alvorens je het Goede kunt laten triomferen. Citaat is afkomstig uit de programma toelichting bij een Musico-reis waaraan ik afgelopen week heb deelgenomen.

De weg van het hart.

It is only with the heart that one can see rightly; what is essential is invisible to the eye.
Antoine de Saint-Exupery

Als u door het vorige blog bent blijven zitten met gevoelens van zelfverwijt, verontwaardiging of woede, is het nu tijd deze gevoelens even te parkeren en uw aandacht te richten op het pad van de liefde (zie mijn blog van 1 mei).

Geef allereerst aandacht aan uw lichaam. Dat is een wonder, zelfs als u lijdt aan een ziekte of ouderdom. Maar nog steeds werkt het spontaan aan uw eigen heling (want anders was u nu overleden) en is het een instrument voor schoonheidsbeleving (natuur, kunst, muziek). Neem de tijd om hier even bij stil, te staan, voor reflectie of meditatie, en zie in hoe bevoorrecht u nog steeds bent door in dit land te leven, genoeg te eten te hebben en een dak boven uw hoofd. En mocht u heel ziek zijn of heel oud, word dan vriendjes met de dood. Dat is trouwens ook geen slecht idee voor de mensen die nog gezond of jong(er) zijn. En zorg goed voor uzelf: eet smakelijk en verantwoord, en beweeg als u dat nog kan (wandelen, zwemmen, fietsen, sportschool, sportclubs). En vergeef uzelf.
Vervolgens, zorg dat de plezier-functie in uw leven in tact is. Zorg dat er leuke dingen zijn om naar uit te kijken: uitjes, feestjes, reisjes, museumbezoek, bijzondere tv-uitzendingen of Netflix-series, films, lezingen of podcasts die u interesseren. Laat uw leven sober zijn doch rijk aan feesten. Er zijn altijd mogelijkheden, zelfs als u weinig geld heeft of fysiek gehandicapt bent.
Daarna: geef aandacht aan uw medemensen. Vergeef iedereen die u nog iets te vergeven heeft, als u daartoe bereid en in staat bent (en anders, werk daaraan). Praktiseer belangeloze vriendelijkheid, ook naar mensen die u niet kent. Onderhoud (oude) vriendschappen, en/of maak nieuwe vrienden. Als u er fysiek toe in staat bent, ga naar plekken waar u mensen kunt ontmoeten: buurtcentra, café’s, georganiseerde activiteiten. Pak het vervolgens wat structureler aan. Word vrijwilliger, of lid van een organisatie die gaat voor vrede of een genezende wereld. Maar zorg dat u niet tegen iets protesteert, maar het goede ondersteunt. Voorbeeld: protesteer niet tegen Israël maar ondersteun vredes-activisten in Israël en Palestina. Doneer naar vermogen aan goede doelen.

Laat u niet misleiden door de gebiedende wijs enkelvoud in bovenstaande suggesties. Het zijn maar aanbevelingen – doe niets uit plicht, maar alleen uit keuze. En als u dat consequent praktiseert, dan wordt u een bron van constructieve energie in de wereld, en werkt zodoende aan de verzwakking van het kwaad. Als extra bonus houdt u er een goed gevoel aan over.

Waarom is het nodig eerst het kwaad onder ogen te zien, alvorens het goede te doen? Daar kom ik volgende week op terug.

Ik heb me in vorige blogs uitgesproken tegen direct verzet tegen het kwaad, want dan versterk je het juist. Maar er is op die regel een uitzondering: als je direct beperkt wordt in je vrijheid het goede te doen. Dat kan gebeuren onder meer of minder autocratische regeringen. Zover is het in Nederland nog niet, maar dat komt wel gevaarlijk dichtbij. Wat dan te doen? Daarover eveneens volgende week.

Belangeloze vriendelijkheid?

In de put van het kwaad.

Als iemand niet in de duisternis staat zal hij niet in staat zijn het licht te zien.
Uitspraak van Jezus in Gesprek met de Verlosser

Als we het kwaad in de wereld niet effectief rechtstreeks kunnen bestrijden (zie mijn vorige blog) hoe moeten we ons dan er tegenover opstellen?

In de eerste plaats moeten we het kwaad in onszelf onderzoeken. Ikzelf bijvoorbeeld heb een voetafdruk van 4,3 ha, terwijl ik als wereldburger maar recht heb op 1,6.*) Ik draag daarmee onevenredig bij aan de vernietiging van de ecosystemen. Het is door een zorgvuldige leefstijl wel 1,3 ha minder dan de gemiddelde afdruk in Nederland, maar toch. . . Ik voel me er behoorlijk schuldig over , maar weet niet hoe ik mijn voetafdruk verder omlaag kan krijgen zonder radicaal met mijn huidige leven te breken. Iets waartoe ik niet bereid ben en waarschijnlijk ook niet meer toe in staat ben.
Maar dat is niet het enige. Ik gebruik regelmatig Facebook en WhatsApp, en draag daarmee indirect bij aan de rijkdom van Mark Zuckerberg, die geheel is gericht op zijn naakte eigenbelang, Trump ondersteunt en aanhanger is van het eindtijdfascisme (waarover later meer). Ik ben aan het onderzoeken hoe ik dat kan vermijden, maar zie nog niet hoe ik dat zonder grote nadelen kan doen.
Deze voorbeelden kan ik naar believen uitbreiden – maar het punt is nu wel gemaakt. Het laat mijn destructieve rol in de wereld duidelijk zien.

In de tweede plaats moeten we het kwaad om ons heen niet negeren, maar duidelijk onder ogen zien zonder daar direct op te reageren maar ons er wel door te laten raken. Opnieuw een paar voorbeelden:
Mw. Faber verbiedt het COA om alleen reizende minderjarige vluchtelingen mee te nemen met schoolreisjes, bijvoorbeeld naar de Efteling. Hoe verdrietig dat is voor de betreffende kinderen is uitstekend verwoord door Abdelkader Benali in een column in Trouw (5/5/25). Maar de schade is nog veel groter, getuige de ingezonden brieven op Facebook (Metro Holland), 3 mei 2025). Ze schrapt nu ook het activiteitenbudget voor asielzoekers. Hoe harteloos kun je zijn.
Onze regering heeft tor zeer recent nauwelijks gereageerd op de misdaden van Israël: genocide en uithongering (een oorlogsmisdaad). Ook nu is de reactie maar mondjesmaat (maar die roept wel de woede van de heer Wilders op). Ook blijft ze Israël onderdelen voor wapens sturen. Daarmee is ze medeplichtig aan massale moord en al het leed dat daaraan voorafgaat.
De heer Wilders is van mening dat Rusland het volste recht heeft Oekraïne (en daarna eventueel andere landen) onder de voet te lopen. Tijdens de formatie van de huidige regering heeft hij die standpunten ‘even in de ijskast gezet’, maar hij laat zijn reacties er nu wel door bepalen.

Ik heb me in deze voorbeelden welbewust beperkt tot het eigen land – al vindt er in de wereld op nog veel grotere schaal kwaad plaats. Maar laten we nu maar eerst eens dicht bij huis kijken. De voorbeelden laten zien dat het nodig is om het kwaad aandachtig onder ogen te zien om de ernst ervan te doorgronden en ons er door te laten beroeren. Als u deze werkwijze volgt zit u nu waarschijnlijk in de put. Daar moeten we het natuurlijk niet bij laten. Volgende week zal ik een ladder aanreiken om daar weer uit te klimmen en het kwaad effectief aan te pakken zonder de strijd er rechtstreeks mee aan te binden.

Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem, Rijksmuseum Amsterdam

*).Het stukje van de aarde dat we nodig hebben om te leven, uitgedrukt in hectare. Op basis van een eerlijke verdeling is per mens op aarde maar ruim 1,6 ha beschikbaar.

Waar komt het kwaad vandaan?

Jezus zei:
Wie het Al denkt te kennen
maar niet zichzelf
blijft volkomen in gebreke.

(Thomas evangelie)

Rondom het kwaad in de wereld hebben mensen altijd gezocht naar antwoorden op een aantal fundamentele vragen:

  • Is het kwaad realiteit of is het een artefact van ons denken? Bestaat het werkelijk, of is het alleen maar de afwezigheid van het goede, zoals duisternis de afwezigheid is van licht?
  • Als het werkelijk bestaat, waarom is het dan geschapen, en door wie?
  • En waar komt het vandaan?

Op deze vragen heb ik naar vermogen mijn antwoorden gegeven in mijn blogs in 2023: 19/16 januari, 28 september en 7/14 december: te vinden via de kolom hiernaast. En ik ben er nog grondiger op ingegaan in een van mijn boeken.**) Maar dezer dagen kwam ik op een inzicht dat ik toen onvoldoende heb benadrukt. Dat kwam door een lezing van Robert Persaud voor de Groep le Chemin op afgelopen zaterdag, met als thema ‘gnosis en gnostiek’. Ik had me daar nooit diepgaand in verdiept maar ben er naar aanleiding van deze voordracht wat dieper ingedoken.*) Ik dacht altijd dat gnosis eenvoudig de leer was dat we spirituele kennis voornamelijk kunnen verwerven door zelfreflectie en zelfkennis, maar er blijkt iets meer aan de hand te zijn. De Westerse gnosis blijkt vooral ontwikkeld te zijn in de vier eeuwen rondom het begin van onze jaartelling: bij Plato, in het Jodendom en Christendom, en in het Hermetisme. Door de vondst van de Nag Hammadi rollen in 1945, die in de zestiger jaren algemeen toegankelijk werden, is de kennis over gnosis aanzienlijk toegenomen. Als ik, kort door de bocht, en volstrekt onverantwoord, de voornaamste principes van de gnosis in drie punten mag samenvatten, dan gaat het volgens mij om de volgende punten:

  • Het gaat in de gnosis niet om spirituele kennis in het algemeen, maar specifiek om inzicht in hoe ons universum in elkaar steekt, en het benaderen van de goddelijke wereld (het pleroma), zodat we daarvan een glimp kunnen opvangen. Er wordt als regel niet uitgegaan van een persoonlijke god; God is te alomvattend om het in categorieën – persoonlijk/onpersoonlijk, mannelijk/vrouwelijk, enz. – te bevatten. Citaat: “De Eenheid is souverein, daarboven is niets” (Het geheime boek van Johannes)
  • De weg naar wereldinzicht en Godskennis loopt via zelfkennis.
  • Het kwaad in de wereld komt niet direct vanuit het pleroma, maar is onafhankelijk daarvan in de wereld gebracht. Van dit principe zijn er twee versies: het kwaad bestond al vanaf het begin onafhankelijk van de scheppende god, dan wel werd het later in de wereld ingebracht. Een bijzondere variant van de laatste versie is de theorie dat onze wereld niet rechtstreeks geschapen is vanuit het pleroma, maar door een god van lagere rang: de demiurg. Deze heeft het kwaad dan welbewust in de wereld ingebakken – en de wereld zoals wij die kennen is dus inherent slecht of op zijn minst onvolmaakt. Wel heeft het pleroma kans gezien in elk mens een goddelijke lichtvonk te plaatsen.

De eerste twee principes komen overeen met mijn eigen geloofsovertuiging, die ontwikkeld is op basis van mijn innerlijk weten. Maar met het derde principe ben ik het fundamenteel oneens. Als het kwaad naast de oorsprong van alles zou bestaan, is die oorsprong niet de oorsprong van alles, want dan zijn er twee oorsprongen. Dat strijdt zowel met mijn gevoel voor logica als met mijn intuïtie. De stelling dat het kwaad door een lagere godheid zou zijn gecreëerd vind ik bovendien een gevaarlijke stelling, want dat leidt tot de gedachte dat het kwaad uit te roeien is, en tot het bestrijden ervan. Dat is naar mijn idee volstrekt zinloos, want het kwaad is mijns inziens onuitroeibaar; en door de strijd ertegen wordt het alleen maar krachtiger. Overigens, als er een demiurg zou zijn dan is deze immers ook vanuit het pleroma geschapen – dus is het kwaad al in de Oorsprong van alles aanwezig.

Maar hoe moeten we ons dan tegenover het kwaad opstellen? Ik zou zeggen: we moeten het geen aandacht (energie) geven, maar ons volledig richten op de paden van licht en liefde, zoals ik die in het vorige blog heb beschreven. Dat zou dan ons bewustzijn gaan vervullen, zodat het kwaad in onszelf geen kans krijgt, en dat zou dan blijken uit onze beslissingen, uitingen en ons handelen. In het volgende blog ga ik daar verder op in.

De Demiurg
© Mariusz Lewandowski

*) Jacob Slavenburg, Marcel Messing, Hein Stufkens, Gnosis, christendom en innerlijke ervaring,1994:
J.Slavenburg, Inzicht in de ontwikkeling van het Christendom, 1993
**) Erik van Praag, Voor niets gaat de zon op, 2012, hoofdstuk 3, Unde malum, (pag. 66-95)

De weg van het midden.

Er is een weg tussen de wereld van de geest en de wereld van de materie, en wij schrijden daar in onwetende sluimer op voort.
Kahlil Gibran – Ideeën

Voor Aristoteles was de weg van het midden de weg van de deugden, die elk in extreme uitersten tot ondeugden leiden. Zo is moed het midden tussen roekeloosheid en lafheid, en compassie het midden tussen dweperij of aanbidding enerzijds en onverschilligheid of het naakte eigenbelang anderzijds. Maar Gibran heeft het getuige bovenstaand citaat over een heel andere weg, die we allemaal af lopen in dit leven, al ‘schrijden we daar vaak in onbewuste sluimer op voort’. Maar we kunnen ons van die weg meer bewust worden, wakker worden als het ware. Dan realiseren we ons dat die weg niet zoveel anders is als de weg tussen boven en onder, tussen hemel (kosmos) en aarde (het ‘huwelijk tussen hemel en aarde’), tussen hoofd en buik, tussen de wereld van het denken en de ziel, tussen licht en vorm (structuur), tussen het eerste en het zevende chakra – kortom de weg van het hart. Dat is dan de weg van de liefde, de verbinding, medeleven. Dit zijn natuurlijk allemaal symbolische duidingen, maar ze kunnen wel degelijk leiden tot bewustwording als we erop contempleren of mediteren.

Als ons levensdoel, ons heilig contract, op de weg van het hart ligt, dan komt het met ons leven wel goed. Dan beleven we het als zinvol, dan zijn we in balans en ervaren we dat we een bijdrage leveren in de wereld. Als we daarentegen teveel in onze buik leven (op materieel niveau), of te eenzijdig cerebraal, dan zijn we niet in balans en zullen dat ervaren als vage gevoelens van onvrede. Voor mij persoonlijk was het inzicht van Gibran niet helemaal nieuw, maar het inspireerde me wel. Het zette me aan tot reflectie op en evaluatie van mijn eigen levensloop en levensdoel. Ik realiseerde me dat de manifestatie van de Oorsprong in dit leven in de vorm van licht, liefde en wetten overeen komt met de drie paden die door Gibran worden genoemd, en dat het pad van de liefde onze eigenlijke bestemming is. En dat zette me weer aan tot een contemplatie over wat liefde eigenlijk is. Zo heb ik de Aarde en haar bewoners lief, al roept een deel van haar bewoners soms verontwaardiging en woede op. Dat kunnen dus ook uitingen van liefde zijn – liefde is niet altijd zachtaardig en vredig.

Een paard op de snelweg.*)

Het wordt steeds moeilijker om zonder slimme telefoon de deur uit te gaan.
Hoelang hebben we nog de vrijheid om offline te leven?
*) Frank Mulder, 9 april 2025 – verschenen in De Groene, nr. 15 

Onlangs stuitte ik op het artikel van Frank Mulder (zie bovenstand citaat), en besloot naar aanleiding daarvan dit blog te schrijven. Frank Mulder leeft zonder smartphone, met alleen een Nokia – ‘het paard op de snelweg’ – . Het wordt bijna onmogelijk om zonder smartphone te leven en deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Steeds meer heb je de smartphone nodig om in te loggen bij je bank of andere websites. We raken de vrijheid kwijt om (grotendeels) offline te leven. Dat heeft aanzienlijke bezwaren. Voor je het weet zit je vaker op je smartphone dan je eigenlijk zou willen. Daarmee sluipt er iets in je denken: dat je (delen van) de virtuele realiteit gaat aanzien voor de fysieke realiteit. Niet alleen dat je daarmee een vertekend beeld krijgt van die fysieke wereld, je mist ook een bron van vreugde en schoonheid. Bovendien leveren we ons met de smartphone over aan enkele heel, hééél veelverdieners, die hun winst niet altijd constructief gebruiken, om het maar eens gematigd uit te drukken. Overdreven? In uw geval niet van toepassing? Lees het genoemde artikel *) Als u meer dan 15 minuten per dag op uw smartphone zit, LEES DAT ARTIKEL! En daarna andere artikelen die spreken over het gevaar van de digitalisering van onze samenleving, en het gevaar van smartphones voor kinderen. Als u daar geen tijd voor heeft, omdat u teveel op uw smartphone zit is het voor u al te laat. Tenzij u op uw schreden terug keert natuurlijk.

Natuurlijk heeft de smartphone ook enkele voordelen. Zo is WhatsApp een prachtige mogelijkheid voor contact met je vrienden – zolang dat het offline contact niet vervangt (maar: stap over op Signal – maar dat is een ander verhaal!). En via LinkedIn en Facebook (maar: stap over op BlueSky, maar dat is een ander verhaal) horen we nog eens wat van onze vrienden en familie. Maar zelf zit ik per dag misschien hooguit 15 minuten op mijn Iphone, verdeeld over twee keer per dag, om even de goepsapps te lezen (waarop overigens veel te veel geneuzeld wordt, maar dat is een ander verhaal), waar ik trouwens zelf bijna nooit op reageer. Wel zit ik regelmatig achter mijn computer, om deze blogs te schrijven, daar dingen voor op te zoeken, en enkele noodzakelijke dingen te regelen. (Dat kost mer vind ik ook al te veel tijd, maar zelden meer dan een paar uur op sommige dagen; nooit op zondag) Maar met mijn hand op mijn hart kan ik zeggen, dat ik nog steeds primair leef in de offline wereld.

Ik wou het voor vandaag hier maar bij laten. Maar lees het genoemde artikel !!!!!

*) https://www.groene.nl/artikel/een-paard-op-de-snelweg

Die-in

Vorige week heb ik u beloofd verslag te doen van een demonstratie waaraan ik heb deelgenomen. Het was een demonstratie van XR tegen het faciliteren van de grote zeecruiseschepen in Amsterdam. Waarom protesteren we daartegen? Tja, dan moet je het volgende weten over cruiseschepen (bron: XR):

  • Een zeecruisepassagier stoot tweemaal meer CO2 uit dan iemand die voor een vliegvakantie met accommodatie kiest en acht keer meer dan iemand die over land reist.
  • In 2022 hebben zeecruiseschepen in Europa meer zwaveloxiden uitgestoten dan 1 miljard auto’s oftewel 5 keer meer dan alle auto’s op het Europese continent.
  • De dagelijkse uitstoot van stikstofoxiden van zeecruiseschepen is gelijk aan de uitstoot van 31.000 extra vrachtwagens die per dag een volle ronde op de A10 rijden. En dan hebben we het nog niet over de uitstoot van zwavel en fijnstof.
  • Een walstroom is geen oplossing voor dit probleem, want het electriciteitsnet van Amsterdam is hiervoor niet geschikt.
  • Dan hebben we de uitstoot onderweg, voor de kust en op volle zee nog niet meegerekend.

XR neemt de maandelijkse proefneming met de luchtalarm sirenes (elke eerste maandag van de maand) als startpunt voor demonstraties. Zij beschouwt de sirenes als een waarschuwing voor de klimaatscatastrofe die al begonnen is en ons nog te wachten staat. Zij doen dit middels een die-in in diverse plaatsen: voor dood op straat gaan liggen. Dat heb ik de afgelopen eerste maandag van april ook gedaan. De demonstratie in Amsterdam was specifiek tegen de cruiseschepen gericht. Heeft dat veel effect? Op korte termijn niet, maar alle beetjes helpen zoals ik vorige week heb betoogd, en ooit zullen die beetjes wel effect sorteren.

Dit als een voorbeeld van de tientallen dingen die je kan doen en laten. Nu is dit voorbeeld een makkelijke actie – ik hoef er weinig of niets voor op te geven; ik was toch al niet voornemens op cruise te gaan. Merkwaardigerwijs zou ik het ergens wel jammer vinden als die cruisechepen er niet meer komen – ik vind het wel een karakteristiek symptoom van Amsterdams’ connectie met de wereld. Maar nogmaals – veel pijn doet het verdwijnen van de cruiseschepen me niet. Voor andere handelingen is het offer wel iets groter, maar nog gering in vergelijking wat we eigenlijk collectief zouden moeten opgeven. Maar ook in dat geval zou ons leven weliswaar sober zijn maar nog steeds rijk kunnen zijn aan vreugde en schoonheid.

Venetië bant de cruiseschepen uit de binnenstad.

De bewuste consument/burger.

In de vorige blogs heb ik beschreven hoe we financieel en geestelijk gemanipuleerd worden, en eindigde ik met de vraag wat we daartegen kunnen doen. Sindsdien las ik een artikel in NRC dat beschreef hoe de economie ons ziek maakt.*) De doorgeschoten vrije markt economie tast met name onze mentale gezondheid aan. De nadruk op economische prestatie en zelfraadzaamheid creëert een mentale belasting die we evolutionair nauwelijks kunnen dragen. Bovendien heerst er een economische ideologie van oneindige behoeften, concurrentie en eeuwige groei, waardoor we onszelf moeten vermarkten. En daarbij komt de voortdurende onzekerheid, en de gigantische inkomens- en vermogens ongelijkheid. Wij zijn gevoelsmatig steeds minder meester over ons eigen lot. En als we ons perspectief verruimen naar de verder verwijderde toekomst, dan staat het er met de mensheid als geheel niet rooskleurig voor.

U kunt daar misschien allemaal best tegen, maar de enorme behoefte aan psychiatrische en psychologische consulten laat zien dat u daarin een uitzondering bent. Maar ook voor u is de economie eerder een belasting dan een vruchtbare leefomgeving. Dus ook door de economie als zodanig worden we gemanipuleerd. Ik kom dan weer terug op de vraag: wat daartegen te doen?

Ik ben daar in vorige blogs al uitvoerig op ingegaan: zie bijvoorbeeld de blogs van 19/9, 15/2 en 27/2. Ik vat dat nu samen in zeven punten:

  • Bevorderen van zelfkennis en zelf-achting.
  • Ontwikkelen van openheid van geest; blijf kijken naar de realiteit.
  • Ontwikkelen van een ideaal-beeld van de door u gewenste toekomst.
  • Vervolgens u als consument en burger door de bovenstaande punten te laten beïnvloeden. Met name zou ik persoonlijk terughoudend zijn met AI, ChatGP, X, WhatsApp en Facebook.
  • Stelling nemen, in de eerste plaats bij verkiezingen, maar ook in uw omgeving.
  • Deelnemen aan collectieve acties: demonstraties, petities, enzovoort.
  • En tenslotte: richt u op de oorsprong van alles: de scheppingskracht, de Essentie, de goddelijke dimensie, wat voor u maar goed voelt,; en die zich bij u openbaart als innerlijke gids. Laat u daardoor leiden.

U ziet dat ik in de eerste drie punten de nadruk leg op de ontwikkeling van uw bewustzijn, omdat ik geloof dat zulks leidt tot uitstraling in de wereld – en ooit zal de gezamenlijke uitstraling van mensen van goede wil een verschil maken. Maar niettemin blijft ook actie nodig. In mijn volgende blog zal ik ingaan op een actie die ik zelf heb ondernomen – misschien kan dat u stimuleren.

© de Volkskrant, Claudie de Cleen

*) Kees Cools en Jim van Os, De economie maakt ons ziek, NRC, 5 april 2025