Categoriearchief: Spiritualiteit

Is freemasonry a mystery school?

To answer this question one has to define what is a mystery school. That can be a matter of some discussion, but as far as I am concerned a mystery school is a school that fulfills the following conditions:

1. There is a founder, or authoritative leader, dead or living.

2. There is a community, physical or virtual, of autonomous individuals with a common intention: searching and being open for the mystery in life.

3. There is a doctrine, a philosophy or an ideology.

4. There is a path of initiations.

5. There are specific practices or rituals that form the methodology of the school.

Now, freemasonry doesn’t fulfill the first of these conditions, and only partially the third. We do have some ideas about reality, namely that we see the world as works under construction, and we do have a few ethical rules, but I wouldn’t call this a full fledged theory. One of the reasons for that is that freemasonry is accessible for people from all religious and political convictions and backgrounds, so in that realm we cannot have a collective vision.

So, in the most literal sense freemasonry is not a mystery school, but you certainly can experience it that way. It is up to you. The more basic question however is: do you believe that mysteries are a part of life? Or do yo believe that all life is rationally explainable? Do you believe that reality is just what we can sensorially perceive (be it sometimes only indirectly through scientific devices), or do you believe that there is a reality beyond that? Are there demons, angels, devas? How do you know?

I wish you a wonderful, mysterious day!

For those who want to know more about mystery schools, see: https://www.theedge.nu/en/more-info/mysteryschools

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker)

De transpersoonlijke ‘cloud’.

Geef een reactie

De onthullingen van Snowden over de spionage praktijken van de NSA hebben ons nog weer eens met de neus gedrukt op het feit dat de informatie op internet in feite openbaar is, want toegankelijk voor iedere regering en deskundige hacker. Mij persoonlijk kan het niet zoveel schelen, tot op de dag dat ik ten onrechte beschuldigd zal worden van een misdaad die ik een feite niet heb begaan. Ik heb namelijk niets te verbergen, behalve uiteraard die handelingen die ik niet verricht heb. Als die echter niettemin toch geopenbaard worden dan is daar verder weinig aan te doen, behalve een rechtszaak die tot mijn dood zal voortduren, en waarin de kans niet uitgesloten moet worden geacht dat ik postuum alsnog wordt vrijgesproken. Overigns is het een van de overwegingen waarom ik mijn persoonljke gegevens toch maar niet opsla in de cloud.

Maar ik zit met een ander probleem. Daarvoor eerst een kleine uitweiding. Aangetoond is dat onze hersenen veruit onvoldoende capaciteit hebben om al onze herinneringen (inclusief de bijbehorende beelden en emoties) te kunnen bevatten. Maar waar zijn zij dan opgeslagen? Sommige onderzoekers stellen dat het lichaam in zijn totaliteit de opslag is, maar daar is weinig bewijs voor en het lijkt me ook niet erg waarschijnlijk – en overigens geloof ik dat de capaciteit dan nog onvoldoende is, aannemende dat alle geheugeninhoud niet systematisch over alle lichaamscellen verdeeld is. Waarschijnlijker lijkt het me dat ons bewustzijn is opgeslagen in een soort geestelijke of transcendente ‘cloud’ die zich niet als materie maar als een soort informatieveld in, maar vooral ook buiten ons lichaam bevindt. Dat komt dus zeer dicht bij het begrip noösfeer, waarover Vladimir Vernadski als eerste gepubliceerd heeft, en dat bekend is geworden door het werk van Teilhard de Chardin.

Als dat zo is heeft dat een paar interessante en verreikende consequenties. In de eerste plaats betekent het dat als ons lichaam sterft, dat niet noodzakelijkerwijs betekent dat ons bewustzijn ook sterft. Dit komt overeen met de bevindingen van Pim van Lommel aangaande bijna doodservaringen (BDE), waarbij is aangetoond dat het bewustzijn nog kan voortgaan terwijl de hersenactiviteit is gestopt. In de tweede plaats betekent het dat we niet onze hersenenen zijn, maar dat de hersenen meer kunnen worden gezien als een radio-ontvanger die informatie van elders doorgeeft. (Hoe zo geen vrije wil?). Ten derde betekent het dat deze ‘cloud’ in principe voor iedereen toegankelijk is. Je kunt er vergif op innemen dat er een tijd komt waarin we net zo makkelijk toegang kunnen verkrijgen tot elkaars bewustzijn, als nu tot elkaars gegevens op internet – waarschijnlijk veel makkelijker.

Dat zal dan de realisering zijn van de werkelijke globalisering, de werkelijke eenheid, de evolutie van Gaia naar een hoger niveau van bewustzijn. Ik kan absoluut niet overzien wat dat betekent. Wat het in elk geval zal betekenen is dat ik geen geheimen meer kan hebben, voor niemand, zelf niet als ik dood ben. En of ik dat nou zo leuk vind . . . ;(

From temper tantrum to maturity.

Geef een reactie

Since the foundation in 1948 of the State of Israel, no-one, no country or organization, sanctioned Israel for the things it did. It disregarded several UN resolutions, it violated international law repeatedly, but the only responses from the outside world (apart form the Palestinians) were some paternal reprimands, with no further consequences. That reminds me of parents who, after their children do something that is not acceptable (such as, for example, throwing food, or beating other children), rebuke their children, after which nothing happens (the behavior continues). Then of course the net result is that those children in the end cannot accept any boundaries. They in a way get stuck in an age of three, when autonomy is developing and boundaries should be set.

Now something remarkable happened. The European Union decided that Israel is not allowed anymore to import goods from the occupied territories with the label Made in Israel. The label should make it clear that the goods are coming from the Westbank or Gaza. Also the special favorable income tariffs for Israelian goods will not be applied anymore to goods of Westbank or Gaza origin.

This caused a temper tantrum in Israel. Everyone (apart from some Peace groups) was very upset, angry, annoyed, indignant, irate, enraged, livid, vexed, displeased – you name it. Israel reacted as a three year old child that was never confronted with any real limits. My personal conclusion from this is that the psychological age of the state of Israel is three years.

This made me wonder. What for example is the psychological age of the United States of America? It feels as: in the midst of the teens. Dynamic, impatient, optimistic about the future, an exploring mind, exuberant, arrogant, assertive. No sense for postponing satisfaction – if I want something, I want it now.

What is the age of Europe? On the one hand we are old. Conservative, wise, rigid, haughty, skeptical, careful, spiritual, compassionate. But on the other hand the younger generation, at least the native whites, are influenced a lot by the american way of life. They are young, critical, individualistic, and they don’t easily give up. So in the end Europe is a schizy continent, at least for the time being. I think it is difficult to be a mature, flexible, open minded person in Europe. Mindfulness is a heavy assignment in both continents. This is probably why our leadership fails.

It would be interesting to estimate the ages of, say, China, India, Russia, Brasil. I personally don’t know enough of those countries to say something intelligent about it. But it would be useful knowledge if one wants to estimate the processes and outcomes of negotiations and cooperation. Real cooperation is only possible between parties that are both mature and grown up. How important that is shows the Israelian case. Anyone who wants to promote Peace negotiations between Israel and the Palestines, should know that no result can be accomplished unless the Israelians learn that boundaries exist. They will not learn that the soft way, by words alone. Only sanctions can make that clear. It doesn’t seem to me that the American government (Kerry, Obama) is seeing this.

And what should the Palestinians learn? As a result of ages of repressions they appear to me as primary school kids, who see only two possible reactions in life: submission or rebellion. They have to rediscover their own strength. If they don’t negotiations with Israelians will fail. The facilitators of the negotiations should know that as well.

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker)

Nature loves to hide – how to become a mystic.

1 reactie

The statement above seems to be made by Heraclitus. What it implies is that the truth, the essence of the universe, cannot be known by just perceiving the world as it shows itself. One has to look with eyes closed. You have to be a mystic to really see. Mystic comes from the Greek μυστικοζ, secret. According to Jim Garrison this word is related with the verb μυω, to close your eyes.

Why is it important to see with our eyes closed? Because by doing so we can experience unity, oneness, the connection of everything with everything and everyone. And collectively we shall find the wisdom and strength that we shall need when we shall be confronted with the geological changes caused by global warming, that will happen to us within a few decades.

So this is the time when we need mystics. Mysticism needs to come out the the hidden mystery schools, and nowadays shouldn’t be confined to a few lone wolves. So you have to become a mystic too. How can you do that?

First you have to long for the experience of the mystery. Not so difficult. Then start to contemplate about something that is really amazing, for instance the big bang, the vastness of the universe, or the birth of a child. Or look at the blue sky on a clear summer day, or at the stars at a clear summer night, far from the lights of civilization. Or let yourself be involved in a beautiful piece of art, craftsmanship or music. Start to realize that behind the material world there is both chaos and order, and an inscrutable depth. You then cannot avoid experiencing awe. Now you are a mystic. It is that easy.

The holiday season is a period when maybe you have some extra time. Cherish it. After the summer you (and we) will need the energy and the wisdom that you will have accumulated. I wish you a joyful summer full of wonder, miracles and mystery.

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker)

Memorial Day – is reincarnation so?

2 reacties

It is time again for my English language blog.

Today is our Memorial Day. In the course of the afternoon flags are raised until half staff position, and stay there until sunset. In the evening our King and Queen put down flowers at the National Monument at Dam Square, Amsterdam, followed by many authorities and citizens. At 8.00 p.m. a two minute period of silence is observed all over the country. Elsewhere there are silent processions to war memorials and graveyards.

This memorial day was set up after World War II and meant to commemorate the victims of war: those that were killed in battle or in the underground resistance, and those that died in concentration camps, including the victims of the holocaust. In those days the moment of silence was virtually observed by almost everyone. Trains stopped, all traffic stopped, all activities stopped, all noise was gone, one could hear some singing birds in the middle of the town. In later years more an more people went their way during these moments of silence, although still public services come to a standstill, and still many are silent.

Also the circle of victims was extended, including war casualties from Japan, Indonesia, Korea, Vietnam, and all peace missions. One of the newer habits in our country around Memorial Day is the debate about who to include as victim. Can perpetrators, enemy soldiers and accomplices be victims too? Veterans, the first generation victims and Jews generally don’t think so. What would the dead think? This reminds me of one of the poems of Owen in Benjamins Britten’s War Requiem. When two dead soldiers meet each other after death, the one says to the other: “I am the ennemy you killed, my friend. . . . Let us sleep now. . . ” Food for thought.

What do we think about when those moments of remembrance come? Most of us don’t know the victims personally, so for them a personal mourning process is not so obvious. Of course we can grief about war itself. We can feel our longing for peace. We can contemplate about our own violence, in thought or in action, about our own seed for conflict, and feel the deep regret. And also this day is an excellent opportunity to contemplate death itself. This is an obscured issue in our society, which is strange because we all have to deal with it. What is death? Where do we go in dying? Shall we live on, as an identity, as a remembrance, as non-personal spirit, in another world, or shall we just vanish? “You are dust, and to dust you shall return.” (Gen.3:19). But if that is so where then did our spirit, our mind, our soul come from? From nothing? Or are we reborn? Is reincarnation so? Are the death still with us, or are they definitely gone? What do we believe, and what do we want to believe? What are we afraid of? Is there fear or peace in our hearts?

Many great spiritual teachers state they have an answer to these questions. Despite their greatness, I don’t belief them. One of the reasons is that they have different answers. So these answers are not THE truth, but their personal truths. Nothing wrong with it, but it leaves us with the challenge to find our own truth. Notwithstanding so called near death experiences, I don’t belief that it is given to us human beings to know what there is after death, if anything. But we are gifted with the potential of faith, choice and belief. So let us find our own truth. For our own inner peace, for our redemption of fear and therefore the peace in the world.

(I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker)

Vrolijk Pasen!

Geef een reactie

Op vrijdag, na de kruisiging, kwam Jozef van Arimathéa naar Pilatus toe en vroeg of hij het lichaam van Jezus hebben mocht om te begraven. (terzijde: dat was een moedige daad, ingaande tegen de stemming onder het volk, die ons respect verdient.) Pilatus stond dat toe en Jezus werd gelegd in een nieuw graf, uitgehouwen in een rots. Het graf werd afgesloten met een steen en verzegeld (op verzoek van de hogepriester en de priesters, die bang waren dat zijn lichaam zou worden gestolen, en zo een onwaar gerucht van zijn opstanding zich zou verspreiden). Er werd een wacht bij geplaatst, en drie rouwende vrouwen, Maria Magdalena, Johanna en Maria de moeder van Jacobus hielden een dodenwake.

Op Zondag daalde er een engel neer, waarop de wachten prompt flauw vielen, maar de vrouwen waren moediger en aan hen werd de opstanding van Jezus aangekondigd. Ze verlieten daarop het graf. Toen het nadien geopend werd was het leeg. De wachters rapporteerden dat ze in slaap waren gevallen en dat het lichaam gestolen was. Dat zou nog waar kunnen zijn ook, maar het werkelijk ‘bewijs’ van Jezus’ opstanding ligt niet in de afwezigheid van zijn lichaam, maar in zijn verschijning elders: in Galilea op een berg aan de elf overgebleven discipelen, aan twee reizigers op weg naar Emmaüs, aan Maria Magdalena, en later aan de ‘ongelovige Thomas’, de discipelen aan het meer van Tiberias, en aan vele anderen. Na de hemelvaart werd hij niet meer gezien.

In vele spirituele tradities bestaat de overlevering dat de ziel na het sterven nog enige weken op aarde vertoeft, en de aanwezigheid van de gestorvene nog gevoeld wordt. En dan ineens, is de overledene echt weg, verdwenen. Ik heb dit als ervaring uit de eerste hand vernomen van verschillende getuigen, die net een dierbare verloren hadden. Dit kan natuurlijk een projectie zijn van de rouwende geest, maar het zou een ‘waarheid’ kunnen zijn. Ik zelf ben geneigd het laatste aan te nemen.

Hoe dit zij, Pasen zo bezien is het feest van het leven dat sterker is dan de dood. Anders gezegd: leven en dood zijn in wezen twee kanten van een medaille, twee zijnstoestanden. Met de dood houdt het leven niet op, maar gaat door in een andere vorm. We gaan ergens heen, of keren terug tot de oerbron, al dan niet als afzonderlijke identiteit. Zoals met Kerstmis de vraag rijst waar we eigenlijk vandaan komen, rijst met Pasen de vraag waar we heengaan. Beide feesten staan in cyclische samenhang met elkaar, en zijn feesten van leven en dood. Met Kerstmis hebben we kerstkransjes als symbool van deze cyclus, met Pasen paaseitjes als symbool van het onverwoestbare leven dat altijd maar door gaat. Verwante feesten. Zou het daarom zijn dat het vandaag sneeuwt, en we kans lopen op een Witte Pasen?

Niettemin: vrolijk Pasen!

De Lijdensweek: Stille Zaterdag

6 reacties

“Nu ben je dood, ik in de rouw, voor om door vanwege jou, en toch verlang ik nog naar jou” (Judith Herzberg, Klaagliedjes)

Stille Zaterdag, een dag van rouw. In de Katholieke kerken luiden vandaag de klokken niet, tot aan de Paaswake (vanavond). Een dag om eens even terug te blikken op de afgelopen dagen

Ik ben misschien af en toe wat cynisch geweest over gebrek aan aandacht voor de lijdensweek en de ‘glamour’ van de Matheus Passion in Naarden. Maar er is ook een andere kant. Overal in den lande werd de Matheus Passion opgevoerd, vaak op zeer behoorlijk niveau en in diepe aandacht. In het Concertgebouw werd Golgotha van Frank Martin gebracht, een bijzonder en alom geroemde uitvoering. Donderdagavond werd The Passion opgevoerd in de open lucht in Den Haag, waaraan ondanks de kou duizenden mensen deelnamen en dat werd uitgezonden door de televisie.

Dan wil ik nog even stil staan bij het delen van brood en wijn bij het Laatste Avondmaal. In de Christelijke traditie is dat de essentie van het Laatste Avondmaal, omdat door dit te herhalen Jezus ook nu in ons midden kan zijn (fysiek bij de Katholieken, daarom spreken ze van de heilige communie = gemeenschap, bij de Protestanten alleen geestelijk). Mij spreekt dit als symboliek alleen maar aan als je het losmaakt van de persoon Jezus. Je kan het avondmaal dan zien als een je verbinden met de Christusgeest, of Heilige Geest (bij Johannes: de Trooster), die in potentie in ons allemaal aanwezig is. Als niet godsdienstige zou ik dan denken aan ons religieus, of verbindend vermogen. Nog weer anders gezegd: als ons vermogen de Eenheid van alles te ervaren.

Ook wil ik met jullie nog even terug gaan naar de hof van Gethsemane, op donderdag. Wat is het toch moeilijk, om werkelijk aanwezig te zijn bij een mens in nood! En hoe groot is de eenzaamheid van diegene die zijn nek uitsteekt! Als puntje bij paaltje komt zullen de meeste mensen hem verlaten! En wat vraagt het een moed om als diegeen in moeilijkheden komt in het publiek te zeggen: ik hoor bij jou! Petrus lukt dat in elk geval niet. Terwijl Jezus binnen voor de hogepriester wordt geleid, ontkent hij desgevraagd tot drie keer toe dat hij bij Jezus hoort. Dan kraait er een haan. En herinnert hij zich dat Jezus dat voorspeld heeft. ‘Hij ging naar buiten en weende bitter’. Hoe invoelbaar.

Als Jezus voor de hogepriester bevestigd heeft dat hij God’s zoon is, wordt hij bespot en geslagen, en vroeg in de volgende morgen voor Pilatus geleid. Die wil hem eigenlijk niet veroordelen, want hij ziet geen kwaad in de man, maar hij wordt er door de menigte, die dreigt zijn onwilligheid aan de keizer te rapporteren, toe gedwongen. Jezus zegt het hem: je denkt wel dat je macht hebt mij ter dood ter veroordelen of vrij te laten, maar dat is niet zo. De enige macht ligt bij God. Jij vervult een rol in een proces dat voorspeld is en dat noodzakelijkerwijs zo moet plaats vinden. Interessant. Hebben we een vrije keuze, of spelen we slechts onze voorgeprogrammeerde rol?

Dat is in elk geval niet zoals Judas er over denkt. Die heeft bitter spijt, en wil zijn zilverlingen terug geven aan de overpriesters en de oudsten. Maar die huichelaars willen het niet hebben en wijzen alle verantwoordelijkheid af. Judas pleegt zelfmoord door zichzelf op te hangen. Hoe ellendig moet je je voelen om zoiets te doen – hij verdient ons aller mededogen. En als deze rol voorgeprogrammeerd zou zijn door God, is dit niet mijn God.

“Eli, Eli, lama sabachthani?” “Mijn God, mijn God, waarom hebt gij mij verlaten?” Dit waren volgens Mattheus de laatste woorden van Jezus aan het kruis. Zelfs hij, de rotsvaste in het geloof, heeft een moment van twijfel. Dat maakt hem zo menselijk – en of hij nu een werkelijk bestaande of een mythische figuur is, het maakt hem tot een van de onzen. Wij kunnen bij hem komen en de pijn voelen.

The rest is silence.*)

*) Shakespeare, Hamlet, zijn laatste woorden.

Lijdensweek: Goede Vrijdag

Geef een reactie

‘Mijn hart tolt door mijn lijf, mijn darmen zijn verstijfd als ingeklonken klei’ (Judith Herzberg, klaagliedjes).

Vanmorgen was ik in de Grote Kerk in Naarden, om te luisteren naar de lamentaties (klaagliederen) van de profeet Jeremia, in de zetting van Emilio de’ Callieri, uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging. Prachtig, schitterend, ontroerend – woorden schieten te kort. Zonder te klappen verlieten de mensen in stilte de kerk. De klaagliederen zijn geschreven naar aanleiding van de verwoesting van de tempel en de val van Jeruzalem in 586 voor Christus. Ogenschijnlijk heeft dat niet met de lijdensweek te maken. Toch wel: ook in dit geval gaat het om wat mensen elkaar kunnen aandoen en het leed dat daarvan het gevolg is. Het is dus passend om op Goede Vrijdag deze klaagliederen ten gehore te brengen.

Waarom heet Goede Vrijdag ‘Goede’ Vrijdag? Helemaal precies weten we dat niet. Volgens sommige overleveringen is het een verbastering van ‘Gods Vrijdag’. Volgens anderen is deze vrijdag goed, omdat Jezus zich opoffert en daarmee ons van onze zonden verloste en Satan overwint.

Het voert wat ver om het verhaal van Goede Vrijdag hier helemaal te vertellen – men leze daarvoor de evangeliën er op na. Men kan een overzichtelijke samenvatting ook lezen op Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Goede_Vrijdag. Daar staan ook enkele mooie beschouwingen 0ver de betekenis van deze dag

Wat moet een niet traditioneel gelovige Christen hier nu mee? Als je niet gelooft dat Jezus door zijn dood onze zonden kan wegwassen, door welk motief zou Jezus zich dan hebben laten leiden? Misschien vond hij wat hij te zeggen had zo wezenlijk, dat hij dacht dat alleen door zijn dood deze boodschap zou beklijven. En ik denk dat hij daar, als hij dat dacht, gelijk in had. Of dat hij een voorbeeld wilde stellen: staan voor waar je in gelooft totdat de dood er op volgt. (Misschien zaten er daardoor in verhouding veel gelovige Christenen tijdens de oorlog in het verzet).

En wat was dan zijn boodschap? In Leviticus 19 staat het beroemde gebod: heb uw naaste lief. Maar Jezus gaat veel verder. Citaat: “Gij hebt gehoord dat gezegd is: Gij zult uw naaste liefhebben, en uw vijand zult gij haten. Maar Ik zeg u: Hebt uw vijanden lief en bidt voor wie u vervolgen.” En verderop “Gij dan zult volmaakt zijn, gelijk uw hemelse Vader volmaakt is.” (Matth 6:43, 44 en 48).

Tja, dat is natuurlijk een lastige boodschap. Als je dit dieper bij jezelf door laat dringen, heeft het ontzagwekkende consequenties, en heb je al gauw het gevoel tekort te schieten. Dat wordt er niet beter op als je in de evangeliën leest dat zij die tekort schieten zullen worden gestraft met hel en verdoemenis. Daar moet echter worden bij verteld dat Jezus daar ook een oplossing voor geeft: als je je bekeert en onvoorwaardelijk in Jezus gaat geloven als door God gezondene, dan worden je zonden je vergeven.

Voor mij persoonlijk werkt het anders. Ik zie het liefdesgebod niet als een bevel, maar als een verwoording van mijn eigen verlangen. Zo zou ik wel willen leven, en daar streef ik ook naar, maar ik zal altijd te kort schieten. Deze morgen reed ik bijna een kind aan, dat onverwachts van achter een hoek voor mijn auto sprong. Ik reed gelukkig heel langzaam, en het kind kwam met de schrik vrij. Maar ik zelf was ook geschrokken, en werd kwaad, maar kreeg bovendien de woede van zijn vader over me heen (die waarschijnlijk eveneens geschrokken was) en pontificaal voor mijn auto ging staan en niet weg wilde. Dit wakkerde mijn kwaadheid aan tot woede – ik werd per slot beschuldigd van iets waar ik werkelijk niets aan kon doen – en langzaam trok ik op om hem zodoende te dwingen plaats te maken. Machteloos sloeg hij op mijn auto.

Zo snel en simpel kan het dus gaan. Ik beschouw mezelf als een fatsoenlijk man, maar o hoe dun is het laagje beschaving. Hoezo heb je vijanden lief? En wanneer wordt woede tot wreedheid?

“Filia populi mei crudelis – Mijn volk is wreed geworden” (Klaagliederen 4:3). Wreedheid is voor mij een van de in het oog springende aspecten van Goede Vrijdag: de roep van het volk: kruisigt hem, de bespotting van Jezus, de geseling, de doornenkroon, en natuurlijk de kruisiging zelf, een van de meest inhumane manieren om iemand te doden. Wat is dat toch, dat wij mensen zozeer verteerd kunnen worden door wraak en wreedheid? Is dat allemaal schuldgevoel over ons eigen tekort schieten? Of is het een manier om onze eigen pijn, onzekerheid, teleurstelling en machteloosheid niet onder ogen te zien? In elk geval worden we door wreedheid gefascineerd – zie de lange rijen voor het ’torture’ museum in Amsterdam.

En het kruis zelf is natuurlijk ook een symbool Goede Vrijdag. Het kruissymbool is echter al van veel oudere datum. Een van de betekenissen die er aan wordt gehecht is die van de mens, geworteld in de aarde, reikend tot in de hemel, en de wereld omhelzend met beide armen. Dat is een symbool dat mij aanspreekt en mij verbindt met mijn lijfspreuk: Laten wij streven naar het hoogste, graven naar het diepste, en de wereld omspannen met vriendschap. Dat is voor mij de betekenis van Goede Vrijdag.

Morgen is het Stille Zaterdag, en zal ik tijd vinden om terug te komen op Witte Donderdag, en misschien ook nog wel op vandaag.

De lijdensweek, witte donderdag.

Geef een reactie

Vandaag is het witte Donderdag. Waarom heet deze dag ‘Witte Donderdag’? Omdat men in de katholieke traditie op deze dag de kruisbeelden in de kerk met een wit kleed of laken placht te overdekken. Ik weet eigenlijk niet of deze traditie nog steeds wordt gehandhaafd – waarschijnlijk in elk geval wel in sommige kloosters.

Op deze dag vond het beroemde ‘laatste avondmaal’ plaats, een maaltijd als start van het (Joodse) paasfeest. Tijdnes en rond dit avondmaal gebeuren er wonderlijke dingen. Het begint al met het vinden van de plek waar het gehouden wordt. Jezus, die zich met zijn discipelen buiten de stad bevindt vraagt zijn leerlingen om naar de stad te gaan. Daar zullen zij een man aantreffen met een waterkruik, die ze moeten zeggen dat hun meester bij hem de paasmaaltijd wil gebruiken.Zo gezegd, zo gedaan, en de man biedt hen een ruime zaal op de bovenverdieping aan.

Tijdens de maaltijd wast Jezus de voeten van zijn discipelen, daarmee aangevende dat zijn leiderschap dienend is en hen aansporende ook op die manier dienend te zijn ten opzichte van elkaar. Petrus wil eerst niet dat Jezus zijn voeten wast – ik neem aan dat hij meent dat Jezus zich daarmee te veel vernedert – maar geeft zich gewonnen als Jezus zegt dat hij het later wel begrijpen zal. Vervolgens zegt Jezus dat een van hen allen hem zal verraden. Dat wordt in eerste instantie door allen ontkend, maar als Judas vraagt of hij het is, antwoordt Jezus bevestigend, waarna Judas het gezelschap verlaat. Dan volgt het beroemde breken en delen van het brood, en het drinken van de wijn, symbolisch voor het lichaam van Christus en zijn bloed dat vergoten zal worden. Tenslotte vertrekken ze naar de hof van Gethsemane. Daar voorspelt Jezus dat allen in deze nacht ‘aanstoot aan hem zullen nemen’, en als Petrus bezweert dat hij dat niet zal doen zegt Jezus: “eer de haan kraait zult gij me driemaal verloochenen”. Tenslotte trekt hij zich terug met drie leerlingen, en vraagt hen met hem te waken terwijl hij bidt. Daarin slagen ze niet – ze vallen in slaap, waarop Jezus het hen een tweede maal verzoekt. Ook dat lukt hen niet, en de derde keer laat Jezus het zitten. De avond eindigt met de gevangenneming van Jezus, als onder leiding van Judas een troep gezonden vanwege de priesters hem vindt in de hof van Gethsemane. Judas wijst Jezus aan door hem te kussen, waarop de menigte hem wil grijpen. Een van de discipelen (volgens Johannes: Petrus) trekt zijn zwaard en hakt iemand een oor af, waarop Jezus zegt: “houd daar mee op. Wie het zwaard opneemt zal door het zwaard vergaan”. Daarna wordt Jezus weggevoerd en vindt de ondervraging plaats door de hogepriester.

Hier is ontzettend veel over te vetrellen maar ik moet het voor vandaag helaas hierbij laten. Ik ga zometeen naar een repetitie van het War Requiem van Britten, een toepasselijke tijdspassering op deze dag. Zaterdag kom ik op deze dag terug. Nu wil ik alleen wijzen op de eenzaamheid van de dienende leider in de hof van Gethsemane. Mooi verbeeld op het schilderij ‘Het laatste Avondmaal’ van Marlene Dumas, waarop Jezus alleen aan tafel zit (zijn de discipelen weggegaan?), het schilderij dat het Rijksmuseum vandaag ten geschenke heeft gekregen.

Morgen verder.

De lijdensweek 3.

Geef een reactie

Gisteren zei ik dat de uitdrijving uit de tempel ook op Palmzondag plaats vond, maar volgens Marcus gebeurde dat pas op maandag. Veel maakt het niet uit.

In de periode tussen zondag en donderdag heerst er een sfeer van verwachting aan de ene kant, en een somber voorgevoel aan de andere kant. Volgens sommige evangelisten voorvoelt Jezus dat het af gaat lopen, en hij zegt dat ook. In elk geval vult hij de tijd met door gaan met zijn leringen, in de tempel en buiten in de velden. Sommige van de mooiste gelijkenissen zegt hij in de lijdensweek. Hij voorspelt ook dat er na zijn dood een tijd zal komen van oorlog, aardbevingen en hongersnoden, de voorbode van de eindtijd.

Twee belangrijke gebeurtenissen in deze periode verdienen aparte vermelding. In de eerste plaats het verraad van Judas. Ergens in deze week gaat Judas naar de priesters, om Jezus voor dertig zilverlingen te verraden, op een moment dat daarvoor geschikt zou zijn. Het tweede voorval is de zalving van Jezus. Een onbekende vrouw komt met een kruik vol kostbare nardusmirrhe, breekt de kruik en giet alles over Jesus uit. Een daad van devotie, die volgens de wijzen een weg is naar zelfrealisatie. Dat roept zeer veel verontwaardiging bij de discipelen op: had de mirrhe niet verkocht en de opbrengst aan de armen gegeven moeten worden? Maar Jezus zegt: laat haar toch begaan: de armen zijn er altijd nog en u heeft een leven voor u om die te gedenken. Maar ik ben binnenkort vertrokken. Bij Johannes staat het verhaal er in iets andere zin. Het speelt daar al voor de intocht in Jeruzalem, en het is Maria, de zuster van Martha, die de mirrhe uitgiet, niet over zijn hoofd maar over zijn voeten, die ze daarna met haar haren afdroogt. In deze versie is het Judas, die zich met dezelfde argumenten tegen deze verspilling verzet. Ik denk dat we Judas met mildheid moeten bezien. Hij heeft verraad gepleegd, dat is waar. Maar ik denk dat hij verschrikkelijk teleurgetsteld was. Hij dacht dat Jezus een aards koninkrijk zou vestigen, een paradijs op aarde, dat er een revolutie zou komen, waarna rechtvaardigheid, vrede en zorgzaamheid zouden heersen op de aarde. Toen hij zag dat Jezus dat helemaal niet van plan was, en ook dat soort macht niet had, – daar kom ik nog op terug bij de veroordeling – werd hij bitter, en velen met hem. Dit is een persoonlijke interpretatie, die weliswaar door sommige theologen en anderen gedeeld wordt, maar lang niet door iedereen.

Ook ik ben zeer teleurgesteld in wat velen van mijn leiders in deze wereld doen en laten, en kan daar verbittering over voelen. Vervolgens kan ik mijn leiders verraden en kruisigen in symbolische zin (ik maak ze af op internet op meer of minder intellgente wijze) maar daar schiet ik weinig mee op. Wat dan wel? Een aardige vraag ter overdenking.

Dus ook deze periode in de lijdensweek geeft weer ‘food for thought’. Het is een tijd van teleurstelling, wanhoop, twijfel, woede, vergeving en hoop op een betere wereld (maar dan wel op langere termijn. De hoop op een betere wereld op korte termijn is vals). Voor mij is dat de waardige wereld zoals ik die geschetst heb in mijn laatste boek. En ik geloof inderdaad dat revolutie niet de weg is. Al sluit ik niet uit dat een opstand der horden in deze tijd met steeds toenemende onzekerheid en teruggang van welvaart nog plaats gaat vinden.

Je zou verwachten dat we met een dergelijk spiritueel erfgoed van deze lijdenstijd een bijzondere week van bezinning zouden maken. Maar dat is toch niet het geval. We leven door alsof er niets aan de hand is. Er is kermis op de Dam (in Amsterdam en elders), de koopavonden op Goede Vrijdag gaan gewoon door, en de vrije vrijdag van ambtenaren en bankmedewerkers is een goede gelegenheid om eens extra op vakantie te gaan. De Mattheus Passion in Naarden is verworden tot een plaats om je te laten zien en gezien te worden, met een lekkere lunch in een goed restaurant in de pauze. (Hoezo vastentijd?). Brood en spelen, genieten daar gaat het om. Wat wordt vergeten is dat ware vreugde voort komt uit het onder ogen zien van de pijn van jezelf en anderen, en het mededogen dat daaruit voorkomt. Of Jezus nu daadwerkelijk geleefd heeft of niet, zijn boodschap is actueler dan ooit.

Een adviesje tot slot: deze week is een heel goede werk om de evangeliën van Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes eens te (her)lezen, vanaf de intocht in Jeruzalem. Uit eigen ervaring kan ik zeggen: je steekt er altijd weer iets van op!