Categoriearchief: Persoonlijke groei

Leven met aandacht

Angel of the month November

Seasonal focus: Outer darkness calls for nourishment within.
http://www.earthstewards.org

Omdat ik aanstaande donderdag weg ben voor een korte herfst vakantie verschijnt mijn blog deze week op dinsdag. Dat komt mooi uit, want het is vandaag 1 november, een bijzondere dag. In de oude Keltische tradities is het Samhain (spreek uit: Soween), de dag waarop onze zichtbare, materiële wereld communiceert met de onzichtbare, spirituele wereld. Het is de doorgang naar het sanctum sanctorum, waarachter de diepe grot van de Aarde-Moeder zich bevindt, de creatieve afgrond van waaruit de intuïtie opborrelt. Om daarmee in verbinding te komen hadden de Kelten verschillende rituelen. In Mexico is het vandaag de Dia de Muertos, de dag van de doden die daar uitbundig gevierd wordt, en de dag waarop overleden kinderen even terugkeren naar de aarde. Later is deze dag samengevoegd met het rooms-katholieke Allerheiligen. Kortom, het is een dag waarop de sluiers tussen deze wereld en de onzichtbare werelden even worden weggenomen.

Samhain, Allerheiligen is ook het begin van het laatste achtste deel van het jaar dat loopt tot de winter-zonnewende, die dit jaar valt op 22 december. Het aandachtspunt voor deze periode vindt u bovenaan dit blog. Hoe mooi dat de engel van de maand – bij Findhorn – nu juist de engel van meditatie is.

Voor de buitenkerkelijken en de ongodsdienstigen onder ons is onze tijd arm aan rituelen – althans in de westerse wereld. Voor hen die regelmatig een kerkdienst bezoeken, of op andere wijze deelnemen aan rituele bijeenkomsten, is dat geen probleem, maar voor de overigen kan het dat wel zijn. Alle godsdiensten en spirituele tradities kennen rituelen (gebeden, liturgieën, enzovoort). Buiten de kerk bestaan er ook rituelen, die lijken op vaste gewoontes: iets afkloppen, of kaarsjes op een verjaardagstaart uitblazen, of de rituelen bij huwelijk of begrafenis. Maar dagelijkse of wekelijkse rituelen die, als je ze niet gedachteloos of routinematig doet, kunnen leiden tot verdieping en vergeestelijking en het geven van betekenis aan je leven, zijn er bijna niet.

Als u meer rituelen in uw leven zou willen invoeren zijn er verschillende mogelijkheden. Ik noem er enkele die ik zelf praktiseer: ochtendmeditatie, avondgebed (voorbeden afgesloten met een rituele formulering), een kort dankgebed voor de avondmaaltijd – is het geen wonder dat de aarde maar blijft geven, hoezeer we haar ook maltraiteren, en dat we leven in een wereld waar miljoenen mensen er aan meewerken dat we iedere dag gevarieerd voedsel op ons bord krijgen en dat de meesten van ons dat gewoon kunnen betalen? En dat weer anderen het ons mogelijk hebben gemaakt dat geld te verdienen? – . Ook aan de benodigde lichamelijke oefening kan rituele betekenis worden gegeven, bijvoorbeeld door yoga – ikzelf beoefen de zonnegroet – of door ze met aandacht te doen.

Als u meer wil doen, of ook betekenis wil geven aan de seizoenen en bepaalde bijzondere dagen in het jaar, en zelfs aan elke dag afzonderlijk, dan kan ik u zeer aanraden een keer het Essene Book of Days aan te schaffen via bovengenoemde website. Dat heeft mij in de loop der jaren zeer veel gegeven.

Vertrouwen (3)

Mijn kleindochter Dunya in Afrika

Als je jong bent kom je vroeg of laat voor de vraag te staan: wil ik kinderen op de wereld zetten? Als je sowieso niet naar kinderen verlangt of geen kinderen kunt krijgen is dit niet aan de orde. Maar anders lijkt dit een van de moeilijkste dilemma’s waar je voor komt te staan.

Toen ik jong was speelde de vraag niet zo heftig als vandaag. Als je naar kinderen verlangde, dacht je hooguit nog eens wat na over de extra verplichtingen en verantwoordelijkheden die je al dan niet wilde aangaan. Of over de financiële consequenties. Dat speelde allemaal niet zo voor mij. Ik heb toen wel kort nagedacht over de vraag of nog meer mensen op de wereld wel een goed idee was, maar heb de vraag terzijde geschoven als ik dacht aan de bijdrage die mijn kinderen zouden kunnen leveren.

Maar nu is het anders. Op deze leeftijd is het niet meer mijn persoonlijk probleem, maar ik heb er wel gedachten over. Al was het maar dat mijn kleinkinderen binnen niet al te lange tijd voor de vraag kunnen komen te staan.

Voor het wel kiezen voor kinderen pleit het volgen van je verlangen (psychologisch en biologisch), het uitdrukken van je liefde, het niet bij voorbaat opgeven dat het nog goed kan komen met deze wereld, en het scheppen van de voorwaarden voor de kostbare gift die leven is; het scheppen van groei, bloei en vrucht dragen. Het kiezen voor kinderen is een daad van vertrouwen, hoop en liefde.

Anderzijds wil je je kinderen een veilige en kansrijke toekomst geven met perspectief, en hen al te veel lijden besparen. En een garantie kun je daarvoor in deze wereld, die verwarder en verdeelder lijkt dan ooit, niet geven. Dat kon vroeger natuurlijk ook niet, maar de kansen leken toen toch wel heel anders te liggen.

Kinderen en kleinkinderen hebben mij in mijn leven heel veel voldoening en vreugde gegeven en bijgedragen tot mijn persoonlijke ontwikkeling. Dat gun ik iedereen, ook mijn kleinkinderen. Maar het blijft een moeilijke beslissing. Ik realiseer me wel dat ik treurig wordt bij de gedachte dat mijn geslacht met mijn kleinkinderen zou uitsterven. Ik denk echter dat er altijd mensen zullen zijn, onder wie waarschijnlijk ook een of meer van mijn kleinkinderen, die ondanks alle overwegingen toch kinderen zullen krijgen, is het niet hier in het Westen, dan wel in de rest van de wereld. Het leven is zo krachtig; dat laat zich niet uitdoven. En daarin ligt mijn vertrouwen voor de toekomst.

Hope Flowers School, Bethlehem, een symbool van vertrouwen.

Vertrouwen (vervolg)

De engel van deze maand is vertrouwen. In mijn vorige blog heb ik de vraag gesteld hoe we fundamenteel vertrouwen kunnen ontwikkelen, met andere woorden, hoe we die engel kunnen toelaten.

We kunnen er niet op vertrouwen dat Poetin de kerncentrale in Zaporizhia niet laat vergaan in een rampzalige meltdown, of dat hij geen atoomoorlog zal beginnen. We kunnen er niet op vertrouwen dat China Taiwan niet zal bezetten en zodoende de derde (of vierde?) wereldoorlog zal ontketenen. Of dat onze Westerse democratie niet op korte termijn ten onder zal gaan. We kunnen er ook niet op vertrouwen dat de aarde nooit zal worden getroffen door een alles verwoestende meteoriet. Of dat we geen nieuwe pandemie hoeven te ondergaan. Hoezo vertrouwen in het leven?

Het helpt om dit alles eens van een afstand te bezien. Dan kunnen we ineens het grotere geheel zien, en oog krijgen voor het mysterie van de oorsprong en het wonder van de kosmos. Dan kunnen we waarnemen hoe de oorsprong zich manifesteert in een wonderschoon stelsel van fysische en mystieke wetten.

Dan kunnen we oog krijgen voor de evolutie en de zin van dit alles. En vandaar kunnen we terug keren naar dit aardse bestaan: de schoonheid van een bloem of een kunstwerk, het contact met de innerlijke gids, de medemenselijkheid die we temidden van alle destructie zien opbloeien.

Dan staan we voor het raadsel hoe deze prachtige wereld kan bestaan naast de vernietigende krachten die we ook zien. En dan beseffen we dat we over dit raadsel bespiegelingen kunnen houden – dat is dan ook door de eeuwen heen door talloze filosofen, theologen, en spirituele leiders gedaan – maar dat we het nooit kunnen oplossen of begrijpen. Wat dan overblijft is een keuze: kiezen we voor de schoonheid en de liefde of voor de lelijkheid en het kwaad.

Als we voor het eerste kiezen, dan hebben we een basis gecreëerd om de engel van vertrouwen toe te laten. Daarmee zullen we niet ineens alles wat in de ‘grote-mensen-wereld’ gebeurt met vertrouwen tegemoet kunnen zien, en ook niet zeker weten dat we niet door tegenslag of ziekte kunnen worden getroffen, maar kunnen we wel ons leven zien als een kostbare gift waardoor we kunnen groeien en zomaar iets goeds kunnen doen. Een vertrouwenwekkende gedachte.

Vertrouwen

Iedere maand staat Innerlinks*) open voor de ‘Engel van de maand’. Deze maand is dat de engel van vertrouwen. Ik laat Kathy Tyler van Innerlinks hierover graag aan het woord:

Het maakt niet uit welk spiritueel pad je volgt, een ultiem gevoel van vrede komt neer op één vraag: Kun je de behoefte om je leven te beheersen loslaten, en erop vertrouwen dat er een welwillende kracht is die alles leidt wat er ooit was, is en zal gebeuren?
Vertrouwen is de manier van de ziel om zich af te stemmen op de fundamentele wetten van de werkelijkheid. Er is een diep ritme dat door al het leven beweegt, dat niet door onze wil kan worden beheerst.
Wanneer vertrouwen onze ervaring bepaalt, kan onze psyche zich ontspannen en kan onze ziel vrede hebben met onze situatie. We kunnen rusten in het onbetwiste vertrouwen dat het universum voorziet, dat we hebben en zullen ontvangen wat we werkelijk nodig hebben. In feite vaak meer dan wij ons kunnen voorstellen.
Als we veel ‘basisvertrouwen’ hebben, zijn we moedig en nemen we risico’s. We onderdrukken onze competenties niet. We gaan van harte het leven in, doen wat goed voelt, in het vertrouwen dat het goed komt. Het leven wordt een scheppingsverhaal en geen hindernisbaan.
Zonder fundamenteel vertrouwen zijn we geneigd te reageren op wat zich aandient in overeenstemming met onze conditionering, en willen we dat ons leven de ene of de andere kant op gaat. We houden vast aan vooraf bepaalde aannames en uitkomsten. We raken gespannen en verkrampt en doen alles wat we kunnen om de omstandigheden zo te manipuleren dat ze passen bij onze verlangens.

De vraag is natuurlijk hoe we dat vertrouwen kunnen ontwikkelen, hoe we daarvoor open kunnen staan. Daarover volgende week.

*)See: https://innerlinks.com

Heb je er zin in?

Welaan dan, eet uw brood met vreugde en drink uw wijn met een vrolijk hart (Prediker, 9:7)
Wees niet bezorgd over de dag van morgen (Matth. 6:34)

In mijn vorige blog stelde ik dat aanvaarden van de situatie waarin je verkeert, ook als die onaangenaam is, een voorwaarde is voor spiritueel ontwaken. Als je daarin bent gevorderd kun je een volgende stap nemen: plezier scheppen in je bestaan.

Toen ik nog werkte als psychotherapeut werkte ik samen met mijn client altijd op twee dimensies: het verleden verwerken en loslaten, en het bevorderen van de mogelijkheid tot plezier ervaren. Zonder plezier vaart niemand wel.

Nu heb ik als bevoorrecht mens makkelijk praten. Ik ben gezond, evenals mijn vrouw, mijn kinderen en kleinkinderen, ik heb een heerlijk huis, geen geldzorgen en een vervuld bestaan. Ik heb vele mogelijkheden om van het leven te genieten: van kunst, natuur, reizen – ja wat al niet.

Maar hoe is het als je chronisch ziek bent of pijn hebt? Als je slachtoffer bent van oorlog, geweld of natuurrampen? Als je honger hebt, of een verdoolde vluchteling bent? Of, misschien wat minder heftig, maar toch, als je financieel het eind van de maand niet kan halen, je huur of je energierekening niet kan betalen? Of onzeker bent over je toekomst? Kan je dan wel plezier hebben in je leven?

We denken vaak dat plezier hebben een resultaat is van de omstandigheden. Maar dat is een misverstand. Plezier hebben is een functie van je persoonlijke keuze: kies je voor een vreugdevol leven of niet. Natuurlijk is dat moeilijker als de omstandigheden beroerd zijn, maar ook dan is het niet onmogelijk. Als je geen geld hebt kun je genieten van veel wat gratis is: gratis lunchconcerten, een gratis concert van het Concertgebouworkest in het Westerpark op 9 september, gratis activiteit met je stadspas met groene stip (of voor 1 € naar de bioscoop), of gewoon op een bankje zitten in de zon. Het vraagt soms wel dat je er wat moeite voor moet doen, en wat nooit werkt: is anderen of het leven zelf de schuld geven van je tegenslag of ellende. Het wordt moeilijker als je veel zorgen of pijn hebt, maar zelfs dan kan je de pijn en de zorgen even parkeren en genieten van wat er nog wel is. Een voorwaarde is echter dat je werkt aan de aanvaarding van je situatie en leeft in het moment, zoals ik heb beschreven in het vorige blog.

Een interessant bijverschijnsel van vreugde scheppen in het leven is dat je dankbaar wordt voor het feit dat je leeft in deze waanzinnig spannende tijd. Je levenslust en je vertrouwen in het leven nemen toe. Je gaat minder voor harteloos eigenbelang, wordt minder jaloers op hen die beter af zijn en minder rancuneus over het feit dat je in een hoekje zit waar de klappen vallen. Tenslotte: je krijgt meer oog voor het lijden van je medeburgers.

Plezier in de golven

Het is wat het is.

God, schenk mij de kalmte om te aanvaarden
wat ik niet kan veranderen,
moed om te veranderen wat ik kan veranderen,
en wijsheid om tussen deze twee onderscheid te maken.

(gebed van Franciscus van Assisi)

Bovenstaande tekst kennen we in enigerlei vorm allemaal wel. Maar wat is aanvaarden?
De term komt van het middelnederlands aenvaerden: de tocht ondernemen, ter hand nemen, gelaten dragen. In het moderne Nederlands betekent het: ondernemen (een reis aanvaarden), ontvangen (een cadeau aanvaarden, kritiek accepteren), goedkeuren (een voorstel aanvaarden), op zich nemen (een functie aanvaarden) en gelaten dragen. In dit stuk heb ik het voornamelijk over de laatste betekenis. Op een andere betekenis kom ik hieronder nog terug.

Ik herlas dezer dagen nog eens Eckhart Tolle, Een nieuwe Aarde. Daarin stelt hij onder meer dat het niet aanvaarden van (de situatie van) het huidige moment een belemmering vormt voor je spiritueel ontwaken. Ik ben het daar geheel mee eens, maar die aanvaarding lukt me lang niet altijd. Als je ouder wordt dan stuit je op verminderde vermogens. Ik kan minder lang achtereen wandelen, mijn conditie wordt minder, ik heb een beetje last van PHPD, mijn geest wordt trager. Het aanvaarden daarvan is nog wel een haalbaar streven. Dat is anders met het aanvaarden van zaken die in de buitenwereld spelen: de laksheid van politici, de welbewust onbewuste onwetendheid van een aantal mijn medeburgers als het over democratie of klimaat gaat, de harteloosheid van sommige gemeenten en hun inwoners ten aanzien van de opvang van vluchtelingen, het vreselijke lijden in de wereld ten gevolge van oorlog, geweld of klimaatproblemen – en zo kan ik nog wel even doorgaan. En aan de meeste van die situaties denk ik niets te kunnen veranderen – en daarmee wordt de uitspraak van Franciscus actueel. Het lijkt alsof ik de keuze heb tussen kalmte en aanvaarden aan de ene kant en irritatie, woede of verdriet aan de andere kant.

Aanvaarden betekent echter niet dat de situatie je niets doet. Je kunt als eerste reactie best veel emoties hebben, maar de vraag is: kun je die daarna parkeren (niet: onderdrukken) zodat de kalmte terug komt? Ik denk dat dit in principe kan, maar het vraagt wel een geestelijke inspanning. Je moet die geestelijke reis willen ondernemen (zie de eerste middelnederlandse betekenis). Aanvaarden is dan niet een passieve aangelegenheid, een ‘gelaten dragen’, maar een actieve worsteling, die kan uitlopen op het gebed van Fransiscus, waarmee zowel de kalmte als de moed kan terugkeren. En je ook bijdraagt aan een betere wereld.

Aan de vooravond van Pinksteren

Dan zal de heilige Geest u gechonken worden (Handelingen 2: 38).

Zoals ik al eerder heb gezegd beschouw ik mezelf niet als een traditioneel gelovige. Maar de bijbel geeft wel inspirerende verhalen en metaforen. Zo gaat Pinksteren over de uitstorting van de heilige Geest. En uit het boek Handelingen blijkt dat dit niet alleen voor de apostelen geldt, maar dat we daar allemaal deelachtig aan kunnen worden – zie het citaat hierboven. Maar wat betekent dit nu in de praktijk?

In de eerste plaats: wat is de heilige Geest en hoe openbaart zich de heilige Geest zin ons? Eerder heb ik geschreven over de gedachtenafstemmer in ons: dat deel van onze persoonlijkheid dat onze gedachten afstemt op de evolutie in de breedste zin des woords: niet alleen de fysieke evolutie maar ook de geestelijke. Ik stelde daar dat die gedachtenafstemmer de tegenwoordigheid van de oorsprong-van-alles in ons is (zie mijn blogs van 21 oktober en 11 november). Ik interpreteer deze als onze innerlijke gids, en ook als wat in het bovengoemde bijbelcitaat de heilige Geest wordt genoemd.

Anders dan het boek Handelingen stelt geloof ik echter dat deze gedachtenafstemmer in ieder van ons aanwezig is, en niet voorwaardelijk, zoals de bijbel stelt. Je hoeft niet eerst gedoopt te worden voordat de gedachtenafstemmer in je neerdaalt. Ik geloof namelijk dat alle mensen gelijk zijn geschapen, en dus in wezen aan elkaar gelijk en verwant zijn, zoals ik vorige week heb betoogd. Dat was de boodschap van Hemelvaartsdag.

Wat wel waar is, dat niet iedereen in contact is met zijn eigen gedachtenafstemmer. Je moet je van deze gedachtenafstemmer bewust worden, en als je dat bent, bereid zijn je door deze te laten leiden. Om diverse redenen zijn sommige mensen het contact met hun gedachtenafstemmer helemaal kwijt geraakt; ze zijn letterlijk van God los (U kunt zelf moeiteloos voorbeelden van dergelijke mensen aanwijzen). Voor deze mensen is er vaak een wake-up call nodig om in contact te komen met hun gedachtenafstemmer. Dat kan een dramatische of tragische gebeurtenis in hun leven zijn, of een inwijding tot een hoger niveau van bewustzijn; al dan niet volgens een officiële inwijdingsrite. Ik zelf ben zo gezegend geweest beide vormen een paar keer te hebben meegemaakt. Dergelijke inwijdingen zijn trouwens ook heel waardevol voor hen die al (enig) contact, bewust of onbewust, met de gedachtenafstemmer hebben.

Pinksteren wordt vaak gezien als het begin van de Christelijke kerk. Voor mij is het een verhaal dat de immanentie van de oorsprong-van-alles aanduidt: de aanwezigheid van de oorspong in de menselijke natuur. Het besef van deze aanwezigheid geeft ons veerkracht en levensmoed en ondersteunt ons bij onze zoektocht naar de zin van ons bestaan. Ik wens u een gezegend Pinksteren.

Zielsidentiteit.

Een manier om meer over onze ziel te weten te komen is uitvinden wat de persoonlijke archetypen zijn die bij ons horen. De meeste van de lezers van mijn blog zijn met dit begrip wel bekend – voor hen die dit niet zijn verwijs ik naar mijn blog van 11 maart van het vorig jaar. Daar heb ik ook in het kort aangegeven hoe we onze eigen archetypen kunnen vinden. Het is het handig om uit te gaan van een lijst van archetypen waaruit dan intuïtief de belangrijkste eigen archetypen kunnen worden geselecteerd. Volgens Caroline Myss behoren daar in elk geval de volgende archetypen bij: slachtoffer, saboteur, kind en prostitué ( = je zelf verloochenen om iets te bereiken).
Archetypen zijn andere persoonlijkheidseigenschappen dan karaktertrekken of het type van je temperament. Zijn deze laatsten een gevolg van de interactie tussen aanleg (nature, genen) en opvoeding (nurture, conditionering), de archetypen komen uit een veel oudere bron. Het woord zegt het al: oer-beeld. Ze maken een onlosmakelijk deel van je ziel uit. Daarom dragen archetypen bij tot je zelfbewustzijn, je zielsidentiteit, je diepere identiteit die, zoals ik eerder (18 november) heb vastgesteld, los staat van je ik-bewustzijn.

Dat is een mooi bruggetje om over te gaan tot een volgende manier om nader tot je ziel te komen. Dat is het stellen van de vraag: Wie ben ik ? Niet een keer, maar tien, twaalf, honderd keer; net zo lang tot je een simpel antwoord krijgt van een, twee of drie woorden waarvan je weet: dit is – voor nu – het ultieme antwoord (als je nog enige twijfel voelt, moet je nog even doorgaan). Merkwaardigerwijze is dat antwoord niet een versterkt ik-bewustzijn, maar een expressie van je zielsidentiteit. Het proces kan versneld worden als je het samen doet met een ander, waarbij die alleen maar aan jou de vraag stelt – wie ben je?- en luistert. Als er een stilte valt, kan die ander de vraag na verloop van enige tijd herhalen. Om de paar minuten (bijvoorbeeld vijf) wissel je van rol, en word jij de luisteraar en stel jij de vraag aan de ander. Daarom noemde ik dit onderzoek een dialoog. Dit proces wordt aanzienlijk vergemakkelijkt als je het in een workshop doet. (zie pagina ‘Quantumsprong’ op deze website en ‘Enlightenment Intensive’ op internet)
Ook in workshops werkt de volgende oefening. Je gaat tegenover iemand staan en zegt: Ik ben anders dan jij – maar niet echt. De ander luistert alleen maar. Je regelt het zo dat iedereen in de groep de anderen twee keer tegenkomt, en de tweede keer wissel je van rol. Ik ken maar weinig oefeningen die zo snel en direct een zielservaring en een zielsverbinding met anderen kan opleveren.*

Volgende week duiken we echt de ziel in.

*) Deze oefening is ontleend aan Danaan Parry, en staat meer uitgebreid beschreven in mijn boek Spiritueel leiderschap, pagina 176.

Vrienden worden met de duisternis

The seed stirs in the earth. (Danaan Parry, Essene Book of Days, seizoensfocus)

Deze periode van afdaling in onze eigen duisternis is nodig om ons licht te vinden (Brigit Anna McNeill).

Ik was van plan om in dit blog mijn onderzoek naar de ziel voort te zetten, maar stel dat even uit tot na nieuwjaar. Vandaag wil ik het hebben over Kerstmis in een duistere tijd.

Kerstmis wordt in het algemeen gezien als een feest van licht, in elk geval als de terugkeer van het licht. Maar het valt niet mee om dat te vieren in deze inktzwarte Corona tijd. Een tijd van beperkt familie bezoek, van het afgelast worden van alle kunstmanifestaties (en voor hoe lang?), een tijd van financiële zorgen van zzp’ers en ondernemers die door Corona worden getroffen en onvoldoende worden gecompenseerd, van overbelast en burnedout zorgpersoneel, van scholieren en studenten die weer thuis zitten, van mensen die ziek zijn, of soms zelfs in levensgevaar, van mensen die rouwen om geliefden die ze in het afgelopen jaar verloren hebben, enzovoort – u kunt het zelf wel aanvullen.

Kerstmis zou eigenlijk altijd een feest moeten zijn van enerzijds bezinning en contemplatie, anderzijds van viering en vreugde, met samen zingen, lekker eten, en zo voorts. De laatste decennia is echter de bezinning op de achtergrond geraakt en is kerstmis meer en meer een feest geworden van inhoudsloos plezier – met uitzondering overigens van de kerst(nacht)diensten in de kerken. Deze kerst biedt echter een uitgelezen kans om die bezinning weer een meer centrale plaats te geven. De seizoensfocus van voor de winterzonnewende – Outer darkness calls for nourishment within – moet eigenlijk nog even verlengd worden tot na nieuwjaar, al is het nieuwe focus (zie citaat hierboven) ook niet verkeerd.

Voor vele mensen voelt een inkeer naar binnen als een reis naar het onbekende donker. Voor sommigen is dat prettig, maar anderen zijn bang in het donker. Maar in ons innerlijk donker is niets wat ons kan bedreigen. Soms stuiten we op onze schaduw, pijn of verdriet, maar dat gaat voorbij en laat ons verrijkt achter.

Daarom is dit een goede tijd om vriendschap te sluiten met onze binnenste duisternis. Misschien lukt het dan ook makkelijker om vrienden te sluiten met de duisternis om ons heen. Als we dat doen zullen we ervaren dat ook in die duisternis altijd een lichtpunt is te ontwaren. Zoals het ook onverwachts prachtig weer werd aan het begin van afgelopen week temidden van de sombere dagen ervoor en erna. Er is altijd nog heel veel om dankbaar voor te zijn. Zo kan Kerstmis toch nog een feest worden van licht in de duisternis.

Volgende week schrijf ik in verband met vakantie geen blog, maar in het nieuwe jaar zal ik verder gaan met mijn onderzoek naar de ziel: het zaadje in ons binnenste, dat zich roert in de aarde. Januari zal in mijn blogs ook nog een maand zijn van ziels- en zelfonderzoek waarna we gesterkt de blik weer naar buiten kunnen richten. Intussen, ondanks alles, wens ik u goede kerstdagen en een gezegend 2022.

Zielkunde

Als we geboren worden komen we op de wereld met ons (nog onvolgroeide) lichaam, met ons nog onontwikkelde bewustzijn, met de blauwdruk van onze persoonlijkheid, en met onze ziel (ik grijp hier terug op mijn blogs van 11-25 november). Metaforisch gesproken kun je de ziel vergelijken met onze wortel: het geworteld zijn in onze voorgeschiedenis, geboortegrond en in de aarde als geheel. Het is de plaats waarmee we met Gaia in directe verbinding staan. Ik heb gezegd dat de ziel onze diepste identiteit representeert. Niettemin raken we het contact met onze ziel, en daarmee met die identiteit, vaak kwijt als we opgroeien.We gaan ons dan identificeren met de inhoud van ons bewustzijn, waaronder zelfbeelden; ons ik-bewustzijn.

Dit bewustzijn werkt als een sluier, die onze ziel verhult. Zo raken we het het contact met onze ziel kwijt en daarmee dus ook het contact met onze geworteldheid. Dit heeft twee gevolgen: onze identiteit wordt wankel, wat zich kan uiten in een niet meer weten wie we zijn. Daarmee is het fundament in onze persoon weggevallen en worden we onder de oppervlakte onzeker, ook al kunnen we ons krachtig voordoen. Het tweede gevolg kan zijn dat we het bestaan van de ziel gaan ontkennen. Dit is zelfs een geliefd tijdverdrijf geworden onder materialistische wetenschappers, die niets moeten hebben van een niet meetbare werkelijkheid.

Maar zelfs als we nog wel in een ziel geloven, en nog wel enig contact met haar hebben loont het de moeite de ziel nader te onderzoeken. Hoe doen we dat?

In de eerste plaats door de sluiers, onze zelfbeelden te onderzoeken. Ik heb zelf weer eens gekeken naar de zelfbeelden die ik als kind had ontwikkeld, en welke daarvan nu nog invloed hebben. Daarnaast zijn er in de loop van mijn leven ook nog wel zelfbeelden bijgekomen. Zelfbeelden kunnen negatief of positief zijn, maar altijd begrenzen en kleuren ze de wijze waarop we de wereld om ons heen waarnemen. Om het iets concreter te maken geef ik enkele zelfbeelden van mezelf. Negatief: ik ben iemand met een sombere kant, en heb de neiging me superieur te voelen aan de ‘ander’. Positief: ik hecht sterk aan mijn eigen autonomie en heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Beide soorten zelfbeelden begrenzen de ruimte om me heen omdat ze het me moeilijk maken om open en zonder (voor)oordeel in de wereld te staan, zonder de neiging daar meteen op te reageren.

Hoe meer we ons van onze zelfbeelden bewust worden – en dat kan door de tijd te nemen aandachtig naar onze denk- en gedragspatronen te schouwen, nu en in het verleden – hoe meer we ze kunnen relativeren, en we ervoor kunnen kiezen ons leven er niet meer door te laten overheersen. We kunnen ze dan als het ware af en toe parkeren. Dan ervaren we meer innerlijke ruimte en openheid – en dat is een goede conditie om de blik eens direct te richten op onze ziel. Daarover een volgende keer.