Tag archieven: terug naar de oorsprong

Het licht schijnt in de duisternis.*

Finis respondet principio
Het doel beantwoordt aan de oorsprong (Thomas van Aquino)

In deze sombere tijden is het makkelijk de moed te verliezen. Misschien niet als het gaat over ons eigen leven, maar wel als we denken aan de wereld als geheel en aan onze collectieve toekomst. Daarom vandaag een beetje filosofie (en theologie) om een en ander eens in een ander licht te plaatsen.

Wat is de zin van het leven? Deze vraag is makkelijker te beantwoorden als we de vraag stellen met betrekking tot ons eigen leven, dan als we hem stellen met betrekking tot het leven in het algemeen. Wat ons eigen leven betreft: ons leven heeft geen zin anders dan de zin die we er aan geven. Bij sommige mensen gaat dat vanzelf en onbewust, anderen moeten er naar zoeken. En bij weer anderen speelt deze vraag helemaal geen rol; ze leven zo maar een beetje voor de vuist weg. Maar in het algemeen kun je wel zeggen dat mensen streven naar geluk voor henzelf, en vaak ook voor hun naasten. Naar mijn overtuiging vind je het diepste geluk in de vervulling van je leven. Dat betekent dat je je talenten ontwikkelt en je unieke bijdrage levert aan de wereld.

Als we de vraag naar de zin van het leven stellen in algemene zin, wordt het lastiger. Natuurlijk, er is schoonheid en liefde in de wereld, en er wordt ook nog steeds nieuwe schoonheid gecreëerd. Maar anderzijds is er verschrikkelijk lijden. En bovendien: aan alles komt een eind, en dat eind lijkt nu wel heel dichtbij. Vele gevaren bedreigen ons: klimaatrampen, de ondergang van steeds meer ecosystemen, pandemieën, een atoomoorlog, chaos. Wat is de zin van het leven als alles toch ten onder gaat? Maar we kunnen daarentegen een paar dingen bedenken. In de eerste plaats: dit is een wereld van tegenstellingen. Hoe sterker de haat en het lijden, des te krachtiger de liefde. Dat zagen we met Covid en dat zien we momenteel duidelijk in verband met Oekraïne.

In de tweede plaats: het leven schijnt altijd weer terug te keren naar zijn oorsprong. De eik brengt eikels voort, en die eikel kan weer uitgroeien tot een eik. Dieren en mensen planten zich voort, en scheppen daarmee de condities voor de geboorte van weer een nieuw uniek wezen. Zo zou het kunnen zijn dat elk mens afzonderlijk en de mensheid als geheel weer terugkeert naar zijn (de) oorsprong. Als we deze gedachte goed tot ons laten doordringen beseffen we dat de dood dan niet het einde is van ons leven maar eerder de overgang naar een nieuw begin. Met deze gedachte in de lijdenstijd lopen we al enigszins vooruit op Pasen.

Er zijn nog wel meer lichtpunten in deze sombere tijd te bedenken, maar dat laat ik graag aan de lezer over.

*) Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen. (Joh. 1:5)