De verkiezing van Trump confronteerde me met het feit dat ik met veel mensen geen verbinding voel. Ik heb bijvoorbeeld geen verbinding met de boze blanke mannen (en vrouwen!) in de VS die op hem hebben gestemd. Maar ook niet met die democraten die uit teleurstelling over het verlies van Bernie Sanders in de voorverkiezing maar op Trump hebben gestemd. Of met zwarte en latino Amerikanen, die op hem hebben gestemd. Ik kan als psycholoog/sociaal wetenschapper het gedrag van deze mensen misschien nog wel verklaren (ik heb wel tien verklaringen die elkaar ook weer ten dele tegenspreken – dat heb ik gemeen met alle bla-bla commentatoren), en zelfs nog wel enig medeleven voor hen opbrengen, maar echt begrijpen doe ik ze niet. Laat staan dat ik me met hen kan identificeren.
Ik voel me ook niet verbonden met politici die het klimaatprobleem ontkennen (nog steeds!), of, erger, het wel erkennen maar er niets wezenlijks aan doen. Of met politici en ondernemers die, nog steeds, de zegeningen van de ongebreidelde vrije markt belijden, die in de geschiedenis van de mensheid altijd op een ramp uitloopt (Zie: Bas van Bavel, The Invisible Hand?). Ik voel me evenmin verwant met voetbal supporters die als Ajax aan de bal is, sissende geluiden maken. Of met Wilders en Jan Roos. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Ik blijk me niet verbonden te voelen met de overgrote meerderheid van de mensheid. Hoezo Family of Men? Hoezo broederschap? Wat me behoedt voor een gevoel van totaal geïsoleerd zijn en de daaruit voortvloeiende wanhoop zijn twee dingen. Eén: dat er in mijn omgeving zo veel mensen zijn met wie ik me wel verbonden voel. In wie ik vriendelijkheid, aandacht en zorg ontwaar. En als die mensen er in mijn omgeving zijn, zijn het er vast wel veel meer. En twee: dat ik in mezelf nog steeds een levenskracht voel, die zich uit in levensvreugde en hoop ondanks alles. (Zie de titel van dit blog – de seizoensfocus uit het Essene book of days).
Maar toch. Ook wij, die moeite hebben met wat er om ons heen gebeurt, zitten gevangen in een systeem dat we zelf in stad houden. Zijn we werkelijk bereid en in staat onze ‘comfort zone’ te verlaten? Ik weet het niet – ik doe het in elk geval niet. Als excuus voer ik aan dat ik niet weet hoe ik dat op een zinvolle wijze zou kunnen doen. Maar die gedachte stelt me niet gerust. En hoe dan ook, vanuit deze ‘comfort zone’ kunnen we moeilijk klagen dat anderen, die zich niet in die zone bevinden, protestgedrag vertonen.
Dit waren enige gedachten die bij me opkwamen naar aanleiding van de overwinning van Trump. Ik voel me dus zowel geborgen als machteloos en geïsoleerd. In de psychologie noemen we dat vervreemding. Misschien helpt dat me uiteindelijk om toch enige verwantschap te voelen met al die mensen met wie ik me niet verbonden voel.
As far as I can see mr. Trump has a psychopathic character structure. Now what does that mean? It means two things. One: he has no conscience as most of us have it. That is not a thing he can be blamed for, it is just a trait of his personality, probably mostly inborn, maybe partly a result of his education. Secondly, having no conscience, he also hasn’t a emotional life as we have it. There are no heart feelings, only emotions that have to do with winning or loosing (triumph, rage). As a result of this he is only motivated by winning. He will do everything to control the situation. That makes him the perfect (successful) fraud. And if he looses (for instant an argument or control), he has only one response: blaming, undermining or humiliating the persons or institutions that defeated him.
vrouw en een man – maar kan tot een kleine groep worden uitgebreid, waarbij het zaak is dat de verhouding vrouwen/mannen ongeveer 50/50 is.
Het is bizar dat het vluchtelingenkamp op Lesbos waar de grote brand uitbrak Moria heet. Het is de bijbelse naam van de Tempelberg in Jeruzalem, zoals we allen weten een heilige plaats. De betekenis van die naam is: ‘de plaats waar wordt gezien’ (maar we hebben juist weggekeken). Moria is ook een meisjesnaam in het Hebreeuws en betekent dan: ‘mijn leraar is God’. Het is ook de naam van het onderaardse dwergenrijk in Midden-aarde, dat beschreven is in de roman ‘In de ban van de ring’ van Tolkien. Het was een plaats geworden van dood en verdoemenis. In dit vluchtelingenkamp, dat plaats bood aan 100o vluchtelingen waren 5000 mensen op elkaar gesmeten. Ook in andere Griekse vluchtelingenkampen was en is de toestand volslagen mensonwaardig – we kunnen ons daar nauwelijks een voorstelling van maken (zie Ingeborg Beugel in Buitenhof, 
Dit is een misstand van heel andere aard. In de burgerluchtvaart is het aanbod van piloten veel groter dan de vraag. Maar als je na je dure opleiding (€ 150.000, waarvoor je je diep in de schulden hebt moeten steken) wil blijven vliegen (anders raak je je brevet weer kwijt, en je moet ook je schuld afbetalen, en voor iets anders ben je niet opgeleid), moet je wel banen accepteren bij de prijsvechters (Ryanair, Easyjet, Germania, Emirates, etc.) waar de arbeidsvoorwaarden elke verbeelding tarten (als je al een baan kan krijgen). Het salaris kan lopen van € -45.000 (ja u leest het goed: je moet betalen om te mogen vliegen) tot € 30.000 (anderhalf maal het minimumloon). Maar dan moet je wel alles zelf betalen:de selectieprocedure, je maaltijden en consumpties onderweg, reis en verblijfkosten als je vanaf een andere luchthaven moet vertrekken of daar moet overblijven, je eigen uniform, pasjes voor de luchthavens, enz, enz, enz. (dat kan het eerste jaar oplopen tot € 45.000). En je schuld afbetalen natuurlijk. Bovendien zijn de werktijden onverantwoord lang. Dat alles leidt tot oververmoeidheid en stress en brengt de veiligheid in gevaar. Voor meer informatie: 
On August 4th I predicted that Trump will win the elections. Of course I was not sure, but I thought it highly probable. I still think so, especially after Clinton’s ambiguous reaction about her health, and her slow response to the bombing. So we better prepare for a Trump presidency. The most dangerous thing about Trump is that I hold him capable of triggering the atomic weapons. In the American system as far as I know no one can stop him when he summons the employee who is always nearby and hold the bag with the codes of the nuclear weapons (But maybe this person will refuse to execute Trump’s orders!). Are the majority of Trump voters realizing this? I wonder.
Demagogic leaders, like Donald Trump, are exploiters of fear and anger. The way they do it is outlining a doom scenario and then asserting that they have (or are) the solution. It is exactly what Donal Trump did in his acceptance speech at the Republican Convention, and is doing ever since. It is a well-tried selling technique: telling you have a problem and I have the solution.
gepubliceerd (Het is niet duidelijk of ze ook door WikiLeaks zijn gehackt, of dat Russische hackers dat voor hen hebben gedaan). Daarbij kwam overigens niet veel anders aan het licht dan dat de leiding van die partij Clinton steunde tegenover Sanders, en besprak hoe ze dat in de campagne konden realiseren. Alom wed daarvan schande gesproken, maar ik kan er eerlijk gezegd weinig schandelijks in zien. Ik vind het nogal logisch dat als je een sterke voorkeur hebt voor een kandidaat, je die dan probeert te steunen met alle middelen die je in het politieke spel kunt vinden.
Eerst de technische kant. Clinton staat in de peilingen maar 3 % voor op Trump – en in het Amerikaans systeem betekent dat niets. Het hangt er maar van af welke staten je wint. Stel dat Trump (bijna) alle zogenaamde ‘swing states’ wint (zoals Bush in 2004, zie kaartje hiernaast), plus bijvoorbeeld Florida (of Michigan of Colorado en Wisconsin samen), dan heeft hij gewonnen.
Zou het leiderschap dat we nodig hebben uit Europa of zelfs Nederland kunnen komen?
Afgezien van de weerzinwekkende toon waarop het debat werd gevoerd, werden de campagnes gekenmerkt door doemscenario’s, zowel bij de voorstanders van blijven als bij de voorstanders van Brexit. Wat ik heb gemist is een visie, een wenkend perspectief op een toekomst die het waard is om voor te gaan. Aan de blijven-kant was het enige argument economische groei* en meer van hetzelfde neo- liberale, hardvochtige en uit de hand gelopen kapitalisme en globalisme, en aan de Brexit kant een nostalgisch terugverlangen naar het oude ‘Britannia, rule the waves’ (een lied uit 1740!), waarbij men tegelijkertijd een knus en raszuiver eigen volk zou beschermen door vreemdelingen te weren (De Engelsen hebben een lange traditie van discriminatie, tegenover Indiërs en Joden bijvoorbeeld, al liep het nooit zo uit de hand als bijvoorbeeld in Polen en Duitsland). Zou je deze weinig aantrekkelijke alternatieven met enige moeite nog als positief kunnen kenschetsen, in de campagnes lag de nadruk op de rampen die Engeland zouden treffen als de andere kamp zijn zin zou krijgen.