We’ll see.

Geef een reactie

Because it is time again for my English blog I have to interrupt my series about leadership and cultural change for a week.

It may be that I was wrong with my prediction that Trump is going to win this election. I underestimated his stupidity. Although, we can never be sure until we see the final outcome. Only one terrorist attack, or one blunder of Clinton could change the picture. And also some polls predict a neck-and-neck-race. We’ll see.

I saw the last debate between Trump and Clinton, and for me the winner indeed was Clinton. Not so much by her line of argument or by her presentation, but because of what happened after the end of the debate. Fortunately I kept on watching after the actual debate was over. Clinton, after shaking hands with the debate leader, descended from the stage joining her friends, supporters and family and engaged in hugging and kissing and conversation. She smiled and laughed and appeared to be very relaxed. For a moment we saw the real, authentic Hillary.

Trump on the other hand stayed on stage alone until some family and supporters came up. His facial expression was very grumpy. He didn’t make any contact with whoever tried to approach him. After a while he also went down and arrived amidst his supporters, but his facial expression stayed the same, and he still prevented anyone to connect with him. It looked as if he felt he lost the debate. Anyway it didn’t go the way he wanted. So here too we saw something of the real Donald.

Why would it be so terrible if Trump would win the election? I don’t think that it would be because of his opinions as far as he has them (he is very freakish). There have been extremist right-wing politicians elected before, and in most cases it didn’t mean the end of the world. If you like that or not depends mainly on your own position – for many voters the election of a right wing politician feels like a victory.

But I think Trump is a greater danger than can be deducted from his opinions. That is because of is his personality. As a psychologist I am very hesitant to say things about the character of a person in public, without knowing him personally or having him (or her) tested. But in this case I am going to make an exception for two reasons: I saw him often online, and also because he uses his personality as a tool in the campaign.

As far as I can see mr. Trump has a psychopathic character structure. Now what does that mean? It means two things. One: he has no conscience as most of us have it. That is not a thing he can be blamed for, it is just a trait of his personality, probably mostly inborn, maybe partly a result of his education. Secondly, having no conscience, he also hasn’t a emotional life as we have it. There are no heart feelings, only emotions that have to do with winning or loosing (triumph, rage). As a result of this he is only motivated by winning. He will do everything to control the situation. That makes him the perfect (successful) fraud. And if he looses (for instant an argument or control), he has only one response: blaming, undermining or humiliating the persons or institutions that defeated him.

These personality traits make mister Trump very dangerous as a president. He will be completely unpredictable and will do everything to win. We have seen that before in history. We also see it nowadays to a certain extent with some other leaders in the world. The reader can judge for him- or herself what were, are or will be the consequences.

In the meantime I feel very frustrated as a world citizen that I cannot vote in an election that will determine much of our future. I hope our American friends won’t let us down. As I said earlier, we’ll see.

Disclaimer: I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker.

Een quantum sprong in de cultuur – III

1 reactie

In mijn blog van 15 september noemde ik het als mijn (en misschien wel onze) opdracht om meer samen te werken met de krachten van de natuur, waaronder ik toen noemde de vrouwelijke en mannelijke (jin- en jang-) energie. In mijn vorige blog noemde ik de noodzaak van een culturele omwenteling in plaats van door te leven in de postmoderne cultuur. In dit blog komen die twee ideeën samen.

De postmoderne cultuur wordt onder andere gekenmerkt door emancipatiebewegingen, met name de tweede feministische golf (de eerste dateert uit het einde van de 19e eeuw). Je kunt wel zeggen dat die in formele zin een succes is geweest, althans in de westerse samenleving: er is nu juridische gelijkheid tussen man en vrouw en formeel is discriminatie of achterstelling van vrouwen verboden. Dat er in de praktijk nog wel wat te wensen over blijft is een feit, alsook dat in andere culturen en landen op dit gebied nog veel werk verzet zou kunnen worden.

Op het gebied van leiderschap heeft het feminisme er toe geleid dat er een streven is ontstaan naar meer vrouwen op leidinggevende posities. Dat streven had zijn nut – ik heb er zelf vaak voor gepleit – maar past toch vooral bij de moderne en de postmoderne cultuur, omdat er daarbij gedacht wordt aan eenhoofdig leiderschap. Wat we echter na de postmoderne cultuur nodig hebben is leiderschap van teams. Geen enkel individu is, op welke positie dan ook, meer in staat in zijn eentje de complexiteit van zijn/haar situatie te overzien, laat staan te bepalen wat in elke situatie de beste koers is. Zo’n team moet uit minimaal twee mensen bestaan – een vrouw en een man – maar kan tot een kleine groep worden uitgebreid, waarbij het zaak is dat de verhouding vrouwen/mannen ongeveer 50/50 is.

Hoe radicaal dit idee is besef je als je je realiseert dat in vrijwel alle organisaties slechts één man of (soms) vrouw aan de top staat, en dat dit een norm is die verankerd is in onze huidige cultuur: er hoort maar één kapitein op het schip te zijn. Dat dit met name in de politiek, maar ook vaak in andere organisaties, nooit kan leiden tot optimale samenwerking – er is altijd tenminste een verliezende partij – moge ook duidelijk zijn.

Stelt u zich eens voor, dat belangrijke organisaties: multinationals, regeringen, de Verenigde Naties, geleid zouden worden door teams van tenminste twee mensen, een vrouw en een man. Dat zou het bestuur in de wereld radicaal veranderen.

Maar er is een voorwaarde voor de effectiviteit van deze vorm van leiderschap: dat het komt tot een wezenlijke integratie tussen de teamleden. Integratie komt van het latijnse integer, geheel. Het gaat er dus om dat het team een geheel wordt, met één stem kan spreken en zodoende integer kan handelen. En daarvoor is het weer nodig dat de teamleden optimaal met elkaar kunnen communiceren. Dat betekent dat ze moeten weten wanneer ze een debat moeten voeren, wanneer ze een discussie moeten hebben, en wanneer een dialoog. Het eerste is erop gericht de ander met argumenten de loef af te steken. Het tweede is erop gericht de ander te overtuigen. En de dialoog is er op gericht de ander te begrijpen en je met de ander te verbinden.

Alle drie de gespreksvormen hebben hun nut en hun functie, maar het is wel duidelijk dat de dialoog het meest essentieel is voor de eenwording van het team. Deze dialoogvorm is voor de meeste (potentiële) leiders het moeilijkst te leren. De weg naar beheersing van deze vorm van communicatie gaat via ‘collaborative communication’ en ‘compassionate listening’. In een volgend blog ga ik daar wat verder op in.

Een quantum sprong in de cultuur – II

Geef een reactie

Als je de Europese cultuurgeschiedenis sinds de Middeleeuwen globaal bekijkt kun je drie tijdsvakken onderscheiden: de traditionele periode, de moderne periode en de post-moderne periode. Deze perioden zijn niet strak te onderscheiden, want ze lopen geleidelijk in elkaar over en overlappen elkaar. Maar in grote lijnen kun je zeggen: de traditionele periode valt samen met de middeleeuwen, de moderne periode begint zo ongeveer met de Renaissance, en de post-moderne periode omstreeks 1950.Terzijde: dit moet niet verward worden met de termen modernisme en post-modernisme in de kunst en de architectuur. Dat zijn stijlaanduidingen, waarbij het begin van het modernisme omstreeks 1890 wordt gedateerd. Het begin van de post-moderne cultuur en het post-modernisme valt wel samen: omstreeks 1950; het jaart
al dat ook vaak wordt genoemd als het begin van het antropoceen: het geologische tijdperk waarbij de invloed van de mens de geologische en ecologische ontwikkelingen bepaalt. Toeval?

Het voert voor dit blog te ver om op deze cultuurgeschiedenis uitgebreid in te gaan, maar ik wil er toch in het kort iets over zeggen. De traditionele periode werd – in het Westen – gekenmerkt door de de tien geboden, alsmede de deugden die waren voorgeschreven door het Christendom, zoals vroomheid en liefde, en de hoofdzonden, zoals hoogmoed, onkuisheid, hebzucht en luiheid. (In andere traditionele culturen gelden soortgelijke voorschriften en waarden). De moderne periode begint zoals gezegd met de Renaissance, en een herwaardering van de klassieke oudheid. Daarna spelen grote denkers en wetenschappers een rol, zoals Descartes, Galileï, en later de denkers van de Verlichting: Rousseau, Voltaire, Kant, Locke, Spinoza, en vele, vele anderen. Centrale waarden in de moderne periode zijn: het belang van de rede, vrijheid van denken, tolerantie, openheid van geest en persoonlijke verantwoordelijkheid. De post-moderne tijd wordt voorafgegaan door denkers als Arthur Schopenhauer (1e helft 19e eeuw), Friedrich Nietschze (2e helft 19e eeuw) en Oswald Spengler (begin 20e eeuw). Moderne postmodernisten zijn filosofen als Baudrillard en Foucault. Kenmerkend is nu dat alles gerelativeerd wordt, zowel de waarheid – er is geen vaste waarheid meer, waarheden worden meningen – als waarden. Dat leidt tot een ongebreideld individualisme

Dit korte overzicht is zo summier dat het natuurlijk geen recht doet aan de Europese cultuurgeschiedenis, maar ik heb het even nodig voor wat ik hierna wil betogen. (Voor wie geïnteresseerd is: ik heb hier veel uitvoeriger over geschreven in hoofdstuk 4 van mijn boek uit 2012: Voor niets gaat de zon op – blauwdruk voor een waardige wereld).
De traditionele en de moderne cultuur hebben de Europese cultuur gedurende eeuwen gedomineerd. Het is niet te hopen dat dit met de postmoderne cultuur ook gebeurt, want de postmoderne cultuur heeft nu al geleid tot sommige van de meer onwenselijke verschijnselen in onze samenleving. Ik noem de geringe zorg voor elkaar en de wereld om ons heen (leidend tot het neo-liberalisme en de daaruit voortvloeiende economische ongelijkheid en de klimaatproblematiek), het teloor gaan van fatsoenlijke omgangsvormen, en een ongeremd egoïsme. Het leidt ook tot vormen van leiderschap waar we niets aan hebben: pragmatici en managers zonder enige bevlogenheid aan de ene kant en narcistische volksmenners ter andere zijde. Maar misschien is een culturele omwenteling mogelijk, Daarover in een volgend blog.

Een quantum sprong in de cultuur – I.

Geef een reactie

Een paar maanden geleden had ik het voorrecht een masterclass te geven aan een viertal ervaren collega’s. Het onderwerp was de Quantum Sprong, een retraite-achtige workshop gericht op het vinden van een of meer wezenlijke inzichten als antwoord op een aantal existentiële vragen. De methode is gebaseerd op het werk van Charles Berner (1929-2007). Vragen die aan de orde komen zijn vragen als: Wie ben ik, Waar ga ik naar toe, Wat is leven, Wat is dood? (en nog vele andere interessante vragen). Het interessante van de methode is dat de deelnemers vrijwel altijd essentiële antwoorden vinden op een of meer van deze vragen, is het niet tijdens dan toch vaak kort na afloop van de workshop. Van de tien deelnemers vonden er acht tijdens de workshop hun antwoorden – de andere twee zaten er heel dicht bij. Dat zijn niet zomaar bedachte antwoorden, het zijn althans voor het moment zekerheden die door intuïtie of openbaring tot ons komen.

Doordat er vier workshopleiders waren konden ze zelf ook aan hun vragen werken door te rouleren tussen de positie van leider en deelnemer. Zo heb ik zelf gewerkt aan de vraag Wie is God? en daarop een bevredigend antwoord gevonden. Let wel: dat is geen antwoord op de vraag of God al dan niet bestaat, want daarop is mijns inziens geen antwoord mogelijk.

Het effect van een dergelijke workshop is dat deelnemers en begeleiders in contact komen met transcendent, de persoon en de individualiteit overstijgend, bewustzijn. Als je die ervaring eenmaal gehad hebt, dan kun je eigenijk niet meer geloven dat de werkelijkheid uitsluitend bestaat uit materie, dus uit datgene wat we zintuigelijk kunnen waarnemen. Vandaar de naam van de workshop: we maken een sprong in ons bewustzijn. Dat is een conclusie die niet erg past in deze postmoderne tijd waarin alles immers aan twijfel en scepsis onderhevig is: er bestaan geen waarheden, geen feiten, alleen meningen. (Al menen de materialisten, de sceptici en de fundamentalisten onder ons wel dat zij de waarheid in pacht hebben – quod non).

Uit deze ervaring trek ik twee conclusies. De ene is, dat het antwoord dat we zodoende vinden op de vragen esoterische kennis is: kennis die niet van buitenaf komt maar van binnenuit. Die kennis dient geheim te blijven. Als ik u het antwoord op mijn vraag Wie is God? zou meedelen loop ik u namelijk alleen maar in de weg als u uw eigen antwoord op die vraag zou willen vinden.

De tweede conclusie is dat er in deze tijd een schrijnend gebrek is aan transcendentaal bewustzijn. Ik ben er van overtuigd dat de oppervlakkigheid van ons leiderschap, de angst en de woede van grote groepen uit de bevolking – de opstand der horden om met Ortega y Gasset te spreken – daar mee te maken hebben. Met het wegvallen van de traditionele godsdiensten blijven veel mensen verweesd en ontheemd achter, en dat voelt erg onveilig. Dan kan een esoterische zekerheid een grote steun zijn. Daarom een hartstochtelijk pleidooi van mijn kant om af en toe eens even stil te staan, zodat onze ziel ons in kan halen. Niet alleen tot heil voor onszelf, maar ook tot nut van het algemeen.

Misstanden

Geef een reactie

Zomaar wat misstanden, die ogenschijnlijk weinig met elkaar te maken hebben:

Het is bizar dat het vluchtelingenkamp op Lesbos waar de grote brand uitbrak Moria heet. Het is de bijbelse naam van de Tempelberg in Jeruzalem, zoals we allen weten een heilige plaats. De betekenis van die naam is: ‘de plaats waar wordt gezien’ (maar we hebben juist weggekeken). Moria is ook een meisjesnaam in het Hebreeuws en betekent dan: ‘mijn leraar is God’. Het is ook de naam van het onderaardse dwergenrijk in Midden-aarde, dat beschreven is in de roman ‘In de ban van de ring’ van Tolkien. Het was een plaats geworden van dood en verdoemenis. In dit vluchtelingenkamp, dat plaats bood aan 100o vluchtelingen waren 5000 mensen op elkaar gesmeten. Ook in andere Griekse vluchtelingenkampen was en is de toestand volslagen mensonwaardig – we kunnen ons daar nauwelijks een voorstelling van maken (zie Ingeborg Beugel in Buitenhof, https://www.npo.nl/buitenhof/25-09-2016/VPWON_1250244 ). En Lesbos is lang niet het enige voorbeeld. Er zitten 60.000 vluchtelingen in Griekenland vast van wie 11.000 volgens de deal tussen Europa en Turkije recht heeft op opname in Europa. Waarom gebeurt dat dan niet? Omdat we een juridisch onuitvoerbare deal hebben gesloten met Turkije. De deal is onuitvoerbaar, omdat Europa voor elke vluchteling die het opneemt een vluchteling kan terugsturen naar Turkije, maar dat is juridisch onmogelijk omdat Turkije als een onveilig land wordt beschouwd. Dus neemt Europa dan maar helemaal geen vluchtelingen op, of althans verwaarloosbare aantallen.Ook elders in Europa (Italië, Frankrijk, en zo verder) wachten duizenden vluchtelingen op de mogelijkheid een aanvraag in te dienen. Dat was misstand 1.
Dit is een misstand van heel andere aard. In de burgerluchtvaart is het aanbod van piloten veel groter dan de vraag. Maar als je na je dure opleiding (€ 150.000, waarvoor je je diep in de schulden hebt moeten steken) wil blijven vliegen (anders raak je je brevet weer kwijt, en je moet ook je schuld afbetalen, en voor iets anders ben je niet opgeleid), moet je wel banen accepteren bij de prijsvechters (Ryanair, Easyjet, Germania, Emirates, etc.) waar de arbeidsvoorwaarden elke verbeelding tarten (als je al een baan kan krijgen). Het salaris kan lopen van € -45.000 (ja u leest het goed: je moet betalen om te mogen vliegen) tot € 30.000 (anderhalf maal het minimumloon). Maar dan moet je wel alles zelf betalen:de selectieprocedure, je maaltijden en consumpties onderweg, reis en verblijfkosten als je vanaf een andere luchthaven moet vertrekken of daar moet overblijven, je eigen uniform, pasjes voor de luchthavens, enz, enz, enz. (dat kan het eerste jaar oplopen tot € 45.000). En je schuld afbetalen natuurlijk. Bovendien zijn de werktijden onverantwoord lang. Dat alles leidt tot oververmoeidheid en stress en brengt de veiligheid in gevaar. Voor meer informatie: https://www.groene.nl/artikel/zwijg-of-je-vliegt-eruit of https://blendle.com/i/de-groene-amsterdammer/zwijg-of-je-vliegt-eruit/bnl-groeneamsterdammer-20160921-1_28_1
Weer iets heel anders. Voor de rijksbegroting 2017 is 18,5 miljard euro aan winstbelasting begroot. Dat is 7 % van de uitgaven. In 2000 was dat nog 11 %. Het verschil tussen die percentages is 10 miljard. Ik laat aan de lezer over te bedenken wat we daar allemaal mee zouden kunnen doen. Hoe zal dat zijn in 2018, 2019, 2020 . . . ? Als u hierover het fijne wilt weten zie: https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/26/in-het-paradijs-heb-je-geen-belastingen-4467778-a1523408

En zo zou ik nog wel even door kunnen gaan, maar daarvoor ontbreekt me hier de ruimte.

Wat hebben deze misstanden met elkaar gemeen? Dat ze allemaal een gevolg zijn van de postmoderne cultuur die zowel de politiek als het bedrijfsleven vergiftigt, leidend tot het neoliberalisme met als belangrijkste waarde het eigenbelang. Ik ben van plan in de komende tijd een aantal blogs te schrijven over hoe we aan die postmoderne cultuur kunnen ontsnappen.

Intussen kunnen we al wel wat doen tegen deze misstanden. Wat betreft de luchtvaart: laten we niet meer vliegen met de budget maatschappijen, en geen reizen maken die van die maatschappijen gebruik maken. En wat de rest betreft: er komen verkiezingen aan. Laten we stemmen op die partijen die in de komende tijd wat aan die misstanden doen. Dat vereist wel dat we de moeite nemen de politiek te volgen en de verkiezingsprogramma’s te bestuderen.

A pompous narcissistic man at the nuclear controls – how’s that?

Geef een reactie

One of the advantages of becoming older is having a long past. I remember Hillary Clinton still from the time when Bill became president (1993). At the time she was a charming first lady, open, authentic, and accessible for the media. What happened with this vibrant, liberal young woman? Where is she gone? How she became the rigid, inhibited, old woman of today, who seems to have lost her social attitude? (although, under the influence of Bernie Sanders she pretends that this is not so).

On top of the general wear and tear that comes with an enduring position at the political top I think four incidents in her political career contributed to it: her failure to set up a new health insurance system, the Lewinsky affair, the commotion and continuous investigations about the Whitewater affair, and the attack on the American consulate in Benghazi. In all four cases she was attacked by a merciless press and other media. According to her own auto-biography especially the reactions of the media on the second and the third incidents made her very angry. And so the once open and approachable woman became the resentful and defensive woman she is now, who doesn’t appeal to the voting public. How sad.

On August 4th I predicted that Trump will win the elections. Of course I was not sure, but I thought it highly probable. I still think so, especially after Clinton’s ambiguous reaction about her health, and her slow response to the bombing. So we better prepare for a Trump presidency. The most dangerous thing about Trump is that I hold him capable of triggering the atomic weapons. In the American system as far as I know no one can stop him when he summons the employee who is always nearby and hold the bag with the codes of the nuclear weapons (But maybe this person will refuse to execute Trump’s orders!). Are the majority of Trump voters realizing this? I wonder.

Maybe a Trump presidency can still be avoided. A miracle could happen, f.i. an illness of Trump, or Hillary, so serious that they have to resign. I think for example that Kaine can beat Trump easily. Or the support of Barack Obama will just win her over (it could also work the other way around, because it shows how meagre Clinton is looking compared to Obama *). It is also possible that Clinton, seeing that she can’t win, just in time withdraws herself, in that way preparing the way for the Democratic Committee to push another candidate to the front. (Is that possible in the American system?) That would be a very generous gesture, but I am afraid that Clinton has too much resentment and ambition for that.

We in Europe can’t do much to prevent Trump from winning. So our hope is focused on our American brothers and sisters. Let’s pray for the best.

*See his magnificent speech at https://www.facebook.com/niels.pilaar/posts/10208710276568568?from_close_friend=1 NOT TO MISS!

Disclaimer: I apologize for mistakes in my English. Blogs are cursory – not stuff for correction by a native speaker.

Samenwerken met de krachten van de natuur – hoe doe je dat?

2 reacties

De Findhorn Community in Schotland is geheel gebaseerd op leiding vanuit wat ze noemen de ‘Subtle Worlds’, of zoals Danaan Parry het omschreef: ’the elemental kingdom, which guides and nurtures the plants and the trees’. Daarmee wordt bedoeld de wereld van engelen en ‘deva’s (dat is een sanskriet woord voor ‘stralenden’) die de natuur, waarvan wij zelf deel uit maken, bestuurt. Het bestaan van die wereld is wetenschappelijk niet aangetoond, en wordt dan ook van uit materialistische en sceptische hoek bestreden, maar niet valt te ontkennen dat zij die zich er door hebben laten leiden opmerkelijke resultaten hebben geboekt (zie bijv: https://www.findhorn.org/aboutus/vision/founding-principles/ Zelf heb ik nooit direct contact gehad met deze wereld, en ik kan het bestaan ervan dan ook niet met zekerheid bevestigen, al geloof ik er wel in.

Ik zou het echter wel mooi vinden als ik in dit stadium van mijn leven direct contact met die wereld zou kunnen ervaren. Toen ik dan ook begin juli deelnam aan het Planetary Game in Findhorn (zie mijn blog van 28 juli) had ik de volgende intentie: uit te vinden hoe ik mijn relatie met de subtiele werelden kon versterken. Ik kwam echter tot de conclusie dat dit waarschijnlijk voor mij niet is weggelegd. Ik bevind me daarbij in goed gezelschap. Peter Caddy, een van de grondleggers van de Findhorn Community, had ook geen direct contact met die werelden, maar liet zich leiden door zijn eigen intuïtie en de ‘guidance’ van zijn vrouw Eileen en hun vriendin en huisgenote Dorothy Maclean.

Ik kreeg echter wel een andere aanwijzing uit het spel, met name bij de afsluitende ‘next step procedure’ (een aanwijzing voor hoe je de resultaten van het spel verder in je leven kunt toepassen). De inzicht kaart die ik daarbij kreeg was: ‘Je werkt samen met de krachten (‘forces’) van de natuur.’ Sindsdien worstel ik met de vraag wat die krachten van de natuur eigenlijk zijn, hoe ik ze kan herkennen, en hoe je daarmee kunt samenwerken. Veel verder dan de wel erg algemene begrippen voor natuurkrachten als leven en dood, scheppingskracht, de drang tot voorplanting, vrouwelijke en mannelijke energie (yin en yang) kom ik voorshands nog niet, laat staan dat ik helder krijg hoe ik daarmee kan samenwerken. Maar misschien wordt veeleer bedoeld dat ik samen moet werken met de identiteiten uit het ‘elemental kingdom’, ook al ervaar ik hen niet rechtstreeks. Wat dat in de praktijk zou betekenen is me echter nog een raadsel.

Ik vind het wel interessant dat ik na een leven dat ik heb gewijd aan mijn persoonlijke en spirituele ontwikkeling toch nog weer geconfronteerd wordt met zulke fundamentele vragen. Mijn persoonlijke ‘angel to go’ was trouwens ‘openness’, door mij opgevat als openheid van geest. Tja. . . er valt dus nog veel te leren.

Onstuitbaar lijkt het. . .

Geef een reactie

Een paar weken geleden (op 18 augustus) heb ik een blog geschreven over hoe we geteisterd kunnen worden door negatieve zelfbeelden, en over wat we daaraan kunnen doen. Daarbij heb ik laten zien dat het transformatieproces van die zelfbeelden ondersteund kan worden door het dichten van haiku’s.

In mijn laatste blog heb ik laten zien dat we nog veel meer gekweld kunnen worden door negatieve beleden over de toekomst van onze wereld, en hoe de daaruit voortkomende angst meedogenloos geëxploiteerd kan worden door populistische volksmenners. Daarom is het van belang dat we ook die beelden kunnen transformeren. En opnieuw: het helpt niet om onze sombere toekomstverwachtingen weg te drukken. Die verwachtingen zijn realistisch, getuige bijvoorbeeld ook een artikel in De Groene Amsterdammer van vorige week (“Klimaatdepressie onder wetenschappers”). Het heeft nooit zin om dan maar weg te kijken. Van het ontkennen van de realiteit is nog nooit iemand beter geworden. (zie ‘De kunst van het moedige leven’ in De Aarde heeft koorts, ons boek uit 2008).

Maar als we ons zouden beperken tot deze sombere toekomstbeelden slaat de schrik ons om het hart. Dat kan verlammend werken. Dus zullen we naast deze beelden aandacht moeten geven aan andere denkbeelden, die ook realistisch zijn, en die ergens in ons bewustzijn klaar liggen. En opnieuw kan het helpen, als we die denkbeelden hebben gevonden, ze te versterken met behulp van haiku’s (Over haiku’s: zie mijn blog van 18 augustus). Ik geef weer enkele voorbeelden:

Pure destructie
bedreigt onze wereld, maar
schoonheid is eeuwig

Regenwoud verbrand:
vele dieren gestorven.
Ooit komt het terug.

Onstuitbaar lijkt het:
klimaatveranderingen
Toch spreek ik me uit.

Enzovoort, enzovoort, enzovoort. Als de haiku’s niet helpen is het in elk geval leuk om ze te maken. Veel plezier!

“When they go low, we go high” (Michelle Obama)

1 reactie

Demagogic leaders, like Donald Trump, are exploiters of fear and anger. The way they do it is outlining a doom scenario and then asserting that they have (or are) the solution. It is exactly what Donal Trump did in his acceptance speech at the Republican Convention, and is doing ever since. It is a well-tried selling technique: telling you have a problem and I have the solution.

This technique is very effective because there is a lot of fear and anger in the society. Fear of the unknown, of the stranger, fear to loose everything what we now have (even if this is very little), and anger about others who have what we don’t have (and are in a seemingly safe position).

How can we defend ourselves against these practices? First of all it is necessary that we realize that there is fear and anger in ourselves. Suppressing it doesn’t help, on the contrary, then it is becoming stronger and can erupt as panic, resentment, rage of even violence. If we can accept that we too are afraid every now and then, it is is easier to take a stand against the threats.

It also helps when we realize that all fears and angers are connected to the fear of death. That too is the fear to lose everything, the fear of the unknown (does hell exist?), and, when the proceeds of dying is beginning, the envy that others are still safe and sound. So the deepest and most effective way to confront our fears is to confront our fear of death. Some people are fighting against the fear of death by believing that there is life after death, and that this is proven by near death experiences (NDE’s). But that is esoteric truth, that only is completely convincing for those who had these experiences themselves. Moreover, NDE’s don’t prove that there is a life after death – they only prove that there is infinite non-local consciousness*.

So we have to learn to live with the uncertainties of life and death. We have to learn to accept the unacceptable. This is the highest art of living. We can train it by staying aware of our fears, staying with it, enjoy the moment, and at the same time doing what Michelle Obama said: “When they go low, we go high.” It is developing courage, the force of the heart.

And then, when we are developing courage, we can radiate it out, especially to them who are not as privileged as we are. This, as far as I am concerned, is the way we in the end shall defeat populism and racism. Attractive perspective? The key to this is lying in your own heart.

Pim van Lommel; ‘Consciousness beyond Life. The Science of the Near-Death Experience‘. Harper Collins, New York, 2010.

Tussen droom en daad staan wetten in de weg. . . *

Geef een reactie

Vorige week had ik een interessante ervaring. Ik had een lunch met een bekend iemand uit het bedrijfsleven, die ik ken als een zeer betrokken, maar tegelijkertijd kalme persoonlijkheid, die niet gauw opgewonden zal raken over iets. Om de een of andere reden kwamen we te spreken over het wegsturen van Yuri van Gelder van de Olympische spelen, dat hij schandelijk noemde. Toen ik het niet meteen met hem eens was, werd hij zeer geëmotioneerd. Zo had ik hem nog niet eerder meegemaakt. Dat zette me aan het denken.

Voordat ik inga op zijn (en mijn) argumenten eerst iets vooraf. In 2003 heb ik samen met Jan Paul van Soest een boek geschreven met als titel: ‘Het Leven een Spel’. Daarin betoogden we, in navolging van Huizinga, dat het (hele) leven te zien is als een spel. Dat geldt a fortiori voor de Olympische Spelen. Dat betekent overigens niet dat het leven niet met aandacht gespeeld kan worden of betekenisvol kan zijn. Maar als we vergeten dat het leven een spel is, en het resultaat van ons handelen(spelen) belangrijker wordt dan het spel zelf, dan wordt het bloedserieus, of zoals we zeggen, dodelijk ernstig. Het is jammer dat ik daar gezien de beperkingen van een blog niet dieper op in kan gaan, want het is een zeer wezenlijk inzicht dat we in het boek met vele ervaringen en voorbeelden adstrueren. (Helaas is het boek uitverkocht, maar het is nog wel tweedehands te verkrijgen, of te lenen bij de bibliotheek. En als dat helemaal niet meer lukt, heb ik ook nog wel een ongecorrigeerd manuscript dat ik desgewenst per email kan toesturen).

Een van de wezenlijke aspecten van een spel is dat er spelregels zijn. Nu heeft Nederland een wat merkwaardige verhouding met regels. Enerzijds willen we alles precies regelen, anderzijds wordt er in Nederland heel veel gedoogd. Ik denk dat dit niet zo’n gelukkige combinatie is. Ik zeg altijd: waar een regel is is er ook een ‘nee’. Veruit de meeste mensen hebben weerstand tegen regels. De behoefte aan vrijheid zit ons ingebakken. Daarom is het goed om zo min mogelijk te regelen. Maar als je het doet moet je ze handhaven, anders worden de regels steeds verder opgerekt, of krijg je allerlei onzekerheden met alle onveiligheid(sgevoelens) van dien (zoals in het verkeer of bij het Nederlandse drugsbeleid, waar veel te veel is geregeld met regels die vervolgens niet worden gehandhaafd. We noemen dat gedoogbeleid, maar met beleid heeft het natuurlijk niets te maken). Overigens moet er natuurlijk altijd ruimte zijn voor uitzonderingsgevallen in onvoorziene situaties.

Keren we terug naar het wegsturen van Yuri van Gelder. Mijn gesprekspartner bij de lunch was van mening dat Van Gelder nooit had mogen worden weggestuurd. Hij is iemand die één ding in zijn leven heel goed kan (hij was in de finales geplaatst als de achtste van de wereld), en dat moet je hem dan ook laten doen. Desnoods geef je hem achteraf op zijn falie, of een straf (boete) maar je mag iemand niet zo in zijn mogelijkheden beperken. Bovendien, als je weet dat hij makkelijk te verleiden is (en dat kon je bij Van Gelder heel goed weten), laat je hem niet ’s avonds alleen weggaan. Je gaat als coach zelf mee, of laat iemand anders, een vertrouwd iemand, met hem meegaan (dat laatste was ik overigens met mijn tafelgenoot eens).

Voor mij is het wel duidelijk dat zowel Yuri’s coach, de officials van de turnbond, als ook de chef de mission helemaal vergeten waren dat het leven een spel is. Ze speelden het spel niet meer om het spel zelf, maar streefden een ander doel na: prestige, macht, moreel gelijk, of wat dan ook. Dus konden ze niet meer relativeren. De regels werden van absolute betekenis. Ik denk dat ze niet vanuit innerlijke vrijheid hebben gehandeld. Ze konden hun ego’s niet opzij zetten; ze waren op hun pik getrapt. Of ze daarmee ook schandelijk hebben gehandeld, of moreel onjuist, dat kan ik zo gauw niet beoordelen. Als ze vrij waren geweest in hun handelen, wie weet wat ze dan hadden besloten (zie wat ik hierboven gezegd heb over regels. Gedogen heeft ook zo zijn bezwaren). Dat zullen we nooit weten, net zomin of als we nooit zullen weten of Yuri een medaille zou hebben gewonnen.

Mijn tafelgenoot bij de lunch vond deze gebeurtenis symptomatisch voor het bestuursklimaat in Nederland: bureaucratisch, meer gericht op procedure dan op inhoud, fantasieloos, visieloos, en met weinig zorg voor het individu. Dat was een van de redenen waarom hij er zo boos over was. Ik ben het wel eens met zijn mening over het Nederlands bestuursklimaat, en heb daar net als hij ook moeite mee. Maar in mijn geval leidt dat er niet toe dat ik geëmotioneerd word door het besluit van de coach en de officials, laat staan dat ik het beoordeel als schandelijk. Misschien komt dat wel omdat ik hun rigiditeit en hun autoritaire gedrag veel te goed herken als een kant van mezelf. Ik ben niet zonder zonde, en wou de eerste steen dus maar niet werpen.

* Willem Elsschot