Tag archieven: machtsstrijd

Van kwaad tot erger II

Je neemt 100 % verantwoordelijkheid voor je leven.
( transformatiespel)

Vorige week beschreef ik hoe de vrije wil noodzakelijk is voor het plan van de schepping maar tegelijkertijd aan banden wordt gelegd. Ik vergeleek de situatie waarin wij verkeren met die van een klein kind in de koppigheidsfase. Door dat stadium gaan we allemaal heen – we hebben het nodig voor de ontwikkeling van onze autonomie. Voor ouders is het in deze fase nodig grenzen te stellen. Niet te nauw – het kind moet ook iets van vrijheid kunnen ervaren, kunnen experimenteren en daarvan de consequenties ervaren – , maar ook niet zo wijd dat er eigenlijk geen grenzen zijn, en het kind vervalt tot bandeloosheid. In beide gevallen kan het er toe leiden dat het kind later als volwassene onvoldoende meester is over zijn eigen leven. Zijn (of haar) autonomie is onderontwikkeld. Hij/zij laat zich te zeer beïnvloeden door anderen of wil als compensatie juist anderen overheersen. Hij/zij is onvoldoende vrij in het maken van keuzen, het nemen van beslissingen en onvoldoende in staat verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar eigen leven en de consequenties van zijn/haar keuzen. Bewust of onbewust voelen zij zich dan machteloos, een gevoel dat niet in verhouding staat tot hoeveel macht of kracht ze in feite wel of niet hebben.

In meerdere of mindere mate komt dit probleem bij heel veel mensen voor. Als compensatie gaan we dan – openlijk of verkapt – streven naar macht en controle over anderen. Dit proces speelt niet alleen bij ons mensen, maar ook bij sommige wezens in de onzichtbare werelden. We barsten dan uit in rebellie, verzet of revolutie. Dat kan verzet zijn tegen onderdrukking hier op aarde, maar kan ook uitmonden in verzet tegen de schepping en het scheppingsplan. Vele verhalen en mythes verhalen hiervan, bijvoorbeeld het verhaal van de zondeval of de vele mythen van gevallen engelen. In de wereld van vandaag zien we hiervan vele voorbeelden; we kunnen daarbij zowel denken aan onderdrukkers en onderdrukten, op kleine schaal (in gezinnen bijvoorbeeld), of op grotere schaal bij verkiezingen, protestbewegingen, oorlogen, martelingen enz. En op kosmische schaal aan een Luciferische opstand.*)

Op zichzelf hebben vele van die protesten en opstanden in de aanvang iets nobels: het is een opkomen voor onze vrijheid: zie bijvoorbeeld de Partij voor de Vrijheid. Maar uiteindelijk ontaarden ze vaak in machtsstrijd, en vandaar in destructie, geweld of zelfs oorlog. Dat geldt hier op aarde voor Israël en Hamas, voor Oekraïne en Rusland, en in vele andere gevallen, en op kosmische schaal kan het leiden tot ondermijning van het kosmische scheppingsproces. Zo ontstaat dan het kwaad in deze wereld. Kwaad is dus niet veel anders dan uit de hand gelopen machtsuitoefening.

We zien dus dat de mogelijkheid te kiezen niet alleen tot iets goeds kan leiden, maar ook tot het kwaad in de wereld. Er valt trouwens weinig te kiezen, als er geen tegengestelde keuzes mogelijk zijn, zoals die tussen goed en kwaad. Concluderend: het kwaad in de wereld is een noodzakelijke voorwaarde voor de vrije wil die zelf weer nodig is om ons in staat te stellen om mede te werken aan de schepping in passieve èn actieve zin. Daarmee is de eerste vraag waarmee ik de beschouwing over het kwaad begon voorshands beantwoord. Tijd voor de volgende vraag: Waarom is het dan slechts op drie planeten in ons lokale universum tot ontwikkeling gekomen? (wordt vervolgd)

*) In https://nl.wikipedia.org/wiki/Lucifer_(religie) staat een mooi overzicht van de Luciferische mythe. Meer uitgebreid wordt die beschreven in de papers 53 en 54 van The Urantia Book

Van dualiteit naar triniteit.*

Is bij Trump het dominante archetype de trickster (bedrieger), bij Poetin is het domination, overheersing. Maar anders dan bij de trickster is het archetype overheersing niet alleen dominant bij Poetin, maar is vrijwel de hele mensheid – op enkele inheemse volken na – er in al dan niet verkapte vorm van doordrongen. Onze economie is gericht op het overheersen van markten. Amerika is gericht op het overheersen van de wereld orde, evenals China. Dictators zijn gericht op het overheersen van hun bevolkingen (Modi, Bolsenaro, en tot op zekere hoogte ook Orban en Erdogan) De Israëlische regering wil de Palestijnen overheersen. In meer gematigde vorm kunnen we we het streven naar macht, dat vrijwel geen enkele politicus of topmanager vreemd is, ook zo opvatten. En tenslotte, als mensheid komen we uit een lange geschiedenis van het willen overheersen van onze omgeving, de natuur.

Waar komt deze drang tot overheersen vandaan? Er zijn verschillende oorzaken, maar een belangrijke bron is de evolutietheorie. Struggle for life en suvival of the fittest zijn de centrale principes van deze theorie. En als we goed kijken is onze wereld-samenleving één grote overlevingsstrijd. Dat is zo op macro-niveau, maar ook op micro-niveau. Het begint al op het schoolplein, en in vele gezinnen. Het speelt in organisaties, in de politiek, in de verhouding burger en overheid (toeslagenaffaire!), op het voetbalveld, in politieke partijen, enfin, u kunt zelf wel meer voorbeelden bedenken.

Ik zeg niet dat er niet ook andere waarden spelen, zoals medemenselijkheid en respect. In deze tijd van oorlog worden die zichtbaar. Maar onze maatschappelijke cultuur wordt er niet door gedomineerd (hooguit tijdelijk in tijden van rampen). Eigenbelang is de dominante drijfveer.

De vraag is of we dat zo willen houden. We verlangen ook naar een meer harmonieuze en vreedzame wereld. En zoals altijd, dan moeten we bij onszelf beginnen. Dan zullen we steeds als we in de dualiteit van het conflictdenken vervallen (wij/zij, ik en de vijand) moeten zoeken naar de de triniteit: de derde factor in tegenstelling. Wat overstijgt de dualiteit, wat is de synthese? Wat is het gemeenschappelijke belang? Als we het leven zien als strijd, als nederlaag (of erger: vernedering) versus overwinning (of erger: overheersing), dan zullen we de derde factor moeten zoeken: overgave; niet in de zin van onderwerping aan de tegenstander maar aan het hogere principe van alles-is-één. Kortom we zullen onze wens tot overheersing, die we allemaal wel in ons hebben (U niet? Ik in elk geval wel), moeten transformeren tot de overgave aan ons verlangen naar Licht in de duisternis. Als we zo ons denken en onze gevoelens kunnen transformeren zal dat ons handelen beïnvloeden en dan, heel misschien, is dat een stapje op weg naar een betere wereld.

*) Dit blog is geïnspireerd op een aflevering van Humanity Rising (426), met Anneloes Smitsman en Jeane Houston. Zie: https://www.youtube.com/watch?v=i0Hc4SRc7BM (vanaf 11.15)